Μια πρωτοχρονιά παρέλαβα από κάποια φίλη μια παρουσίαση όπου μαζί με υποβλητική μουσική στην οθόνη του υπολογιστή μου καταγράφονταν κάποιοι στίχοι στα γαλλικά που αποδίδονταν στον Πάμπλο Νερούδα. Με μια πρόχειρη έρευνα ανακάλυψα πως κάτι αντίστοιχο υπήρχε και στα Ισπανικά. Και επίσης αρκετές αναπαραγωγές του σε δικτυακούς τόπους προσωπικού κυρίως χαρακτήρα. Το ποίημα βρισκόταν σε κάμποσες παραλλαγές και σε μια δημοσίευση αναφερόταν καθαρά πως το ποίημα αν και δεν ανήκει στο Νερούδα αποδίδεται σε αυτόν.
Η απόδοση ποιημάτων σε συγγραφείς ώστε να ενισχυθεί το κύρος του γραφομένου δεν είναι άγνωστος τρόπος διάδοσης. Για χάρη των φιλοπερίεργων αναγνωστών μεταφράσαμε το αποδιδόμενο στο Νερούδα ποίημα σε κάποια από τις παραλλαγές του.
Η μετάφραση είναι χαρισμένη στην Ουδέν.
Πεθαίνει αργά…
Πεθαίνει αργά όποιος δεν ταξιδεύει
δεν διαβάζει…
Πεθαίνει αργά
όποιος την ίδια του αγάπη καταστρέφει,
όποιος δεν αφήνει να βοηθούν,
όποιος δεν ακούει μουσική,
όποιος δεν βρίσκει χάρη στον ίδιο του τον εαυτό…
Πεθαίνει αργά
όποιος μετατρέπεται σε σκλάβο της συνήθειας
επαναλαμβάνοντας κάθε μέρα τις ίδιες διαδρομές,
Όποιος δεν αλλάζει μάρκα,
Δεν επιχειρεί νʼ αλλάξει το χρώμα του ρούχου του
Η δεν συζητάει με αυτόν που δεν γνωρίζει.
Πεθαίνει αργά
όποιος εμποδίζει ένα πάθος και το στροβιλισμό του από αισθήματα,
ακριβώς αυτά που επιστρέφουν τη λάμψη στα μάτια
και επαναφέρουν τις συντριμμένες καρδιές.
Πεθαίνει αργά
αυτός που δεν στρίβει το τιμόνι όταν είναι δυστυχής
με τη δουλειά του, ή με τον έρωτά του,
όποιος δεν ρισκάρει το βέβαιο ούτε το αβέβαιο για να πάει
μπροστά από ένα όνειρο
όποιος δεν επιτρέπει, ούτε για μια φορά στη ζωή του,
να ξεφύγει από τις χρηστές συμβουλές…
Πεθαίνει αργά, όποιος περνάει τις μέρες παραπονούμενος
για την κακή του τύχη ή για την ασταμάτητη βροχή
Θα αποφύγουμε το θάνατο με απαλές δόσεις, θυμόντας πάντα πως το να είσαι ζωντανός απαιτεί μια προσπάθεια πολύ μεγαλύτερη από το απλό γεγονός να ανασαίνεις.
Μονάχα η ένθερμή υπομονή
θα κάνει να κερδίσουμε
μιαν εκλεκτή ευτυχία.
Δέν γνωρίζω την γλώσσα του πρωτοτύπου για να έχω αποψη για τήν απόδοση,κρίνοντας όμως από τήν συγκίνηση πού ένιωσα διαβαζοντάς το θεωρώ ότι το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.
Φαίνεται πώς το ποίημα “δεν πέθανε αργά” αλλά αναδείχθηκε μέσα από τήν ευαισθησία και τήν απλότητα τής προσέγγισης του μεταφραστή.
Ετσι έστριψε το τιμόνι και στόχευσε κατευθείαν στήν καρδιά.Μπράβο για τήν ανάρτηση.
Βέλος στην καρδιά ήταν αυτό..
Παιχνίδι κάποιου Πορτογάλου είναι… (από ό,τιο ξέρω…). Χαίρε, Γιώργο.
Πεθαίνει όποιος…
δεν επιτρέπει, ούτε για μια φορά στη ζωή του,
να ξεφύγει από τις χρηστές συμβουλές
Αντισταθείτε
ακόμη και σε μένα που ιστορώ…
Με αυτή την κατακλείδα δέχομαι το ποίημα…
Κ. Μίχο, σας ευχαριστώ πολύ.
Όμως ακόμη πιο πολύ, σας ευχαριστώ για τούτο που γράψατε:
«Καλημέρα………………….. Καλημέρα…………. Μπορώ να περάσω……. Είμαι ποιητής…
παναπεί υφαίνω κόσμους κατοικημένους με τις λέξεις… . Ο κόσμος, εσείς, μ’ αγάπησε πολύ
κι εγώ αγάπησα πολύ τον κόσμο.
Κάποιος που κανείς ίσως ποτέ δεν θα μάθει το αληθινό του όνομα έγραψε κάτι όπως ίσως θα το είχα γράψει εγώ… όλοι θέλουν να το είχα γράψει εγώ… ας πούμε ίσως οτι το έγραψα
εγώ κι ας μην το έγραψα.
Εγώ….. είμαι ποιητής…. κι αυτό που έγραψα είναι πως η ποίηση προχωράει όχι από τους ποιητές αλλά από αυτούς που την έχουν ανάγκη…
Καλημέρα….. είμαι ποιητής… κι έχω ανάγκη αυτούς που έχουνε την ποίηση ανάγκη.
Καλημέρα…. μήπως είστε εσείς;»
Και, ναι, κ. Μίχο, και Ποιείν φιλόξενο, καλημέρα σας.
Πάρα πολύ όμορφο ποιήμα. Το καλύτερο από αυτά που έχω διαβάσει τελευταία. Αλλάζει την ματιά σου στη ζωή και στις καθημερινές σου διαδρομές
ευχαριστώ που με αξιώσατε να το διαβάσω
….πεθαίνει αργά όποιος δεν πλένει τα δόντια του το πρωί
……όποιος φορά τα ίδια σώβρακα πολλές μέρες
κι όποιος δεν τρώει ασκορδουλάκους
αχ αχ αχ
-έ καημένη βέργα!