
«Οι εικόνες και τα μυστήρια των Γραφών με γοητεύουν ιδιαιτέρως και ασκούν μεγάλη επιρροή στη γραφή μου. Ενώ δεν έχω πίστη, η έννοια της κατάνυξης έχει για μένα ύψιστη σημασία. Η θρησκευτική αναφορά είναι ένα έναυσμα για να μιλήσω για μια γενικότερη έννοια. Οτιδήποτε είναι αγνό, συνήθως υπόκειται σε κάποια βεβήλωση»
Ο Γιώργος Χ. Ζαχαρόπουλος μιλάει στο Ποιητικό Καφενείο του «Ποιείν» για την πρώτη του συλλογή με τίτλο «Αγρός Αίματος», η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μωβ Σκίουρος.
Ο τίτλος της συλλογής κεντρίζει. Ο «Αγρός Αίματος» είναι ένας τόπος που αναφέρεται στη Βίβλο και βρίσκεται κοντά στα τείχη της Ιερουσαλήμ. Σύμφωνα με την ευαγγελική αφήγηση, εκεί είναι που, μετά την προδοσία του Ιούδα, οι αρχιερείς των Εβραίων αποφάσισαν να επιστρέψουν τα τριάκοντα αργύρια που είχε πάρει ο Ιούδας για την προδοσία του Ιησού. Δεδομένου ότι τα χρήματα αυτά ήταν αντίτιμο αίματος, δεν ήθελαν να τα επαναφέρουν στο ταμείο του ναού. Έτσι, αγόρασαν μ’ αυτά έναν αγρό από έναν κεραμέα για να ταφούν εκεί οι ξένοι. Αυτός ο τόπος ονομάστηκε «Αγρός Αίματος».
Στα ποιήματά του αναδεικνύεται η συνειδητοποίηση της αντιφατικής φύσης του ανθρώπου, η σύνδεση της πνευματικής και σωματικής εμπειρίας, καθώς και η αναζήτηση της κάθαρσης μέσα από τον πόνο και το τραύμα. Αυτό που εντυπωσιάζει στην ποίηση του Ζαχαρόπουλου είναι η γραφή που παραπέμπει σε μια αλλότινη εποχή, η οποία ωστόσο διατηρεί μια ιδιαίτερη απήχηση στον σύγχρονο συναισθηματικό κόσμο.
Φύτρωσε καταμεσής στη σάλα μου/ μια Κουτσουπιά,/ σπάζουν ολοχρονίς το μωσαϊκό/ οι ρίζες/ το προσκέφαλο μου είναι μια κουλούρα αδύναμο/ σχοινί/ θεοστυγής, κείτομαι πρηνηδόν/ και/ κάθε σύθαμπο/ ἀπάγχομαι
-Ο τίτλος της συλλογής σας «ΑΓΡΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ» φαίνεται να αποπνέει έντονα συναισθηματικά φορτισμένες εικόνες. Τι σημαίνει για εσάς και πώς συνδέεται με τα ποιήματα της συλλογής;
Ο αγρός στον οποίο απαγχονίστηκε ο Ιούδας ονομάστηκε Αγρός Αίματος. Κατόπιν του γεγονότος αυτού, επειδή το μέρος θεωρήθηκε ακάθαρτο, χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο για τους ξένους, τους ανεπιθύμητους. Λόγω αυτού, θεώρησα ότι είναι ο ιδανικός τίτλος της συλλογής που θα εμπεριέχει τα ποιήματά μου.
-Σκεφτόμουν ότι η Κουτσουπιά που φυτρώνει καταμεσής στη σάλα ίσως δημιουργεί μια αντίθεση μεταξύ του φυσικού και του τεχνητού. Ποια είναι η σημασία αυτής της αντίθεσης;
Εικάζεται ότι η Κουτσουπιά ήταν το δέντρο στο οποίο κρεμάστηκε ο Ιούδας. Πέραν της αντίθεσης, είναι μια αναφορά στη μεταβολή του πλαισίου ενός υποκειμένου, ενώ το ίδιο παραμένει αμετάβλητο.
-Η χρήση της λέξης «ἀπάγχομαι» στο τέλος του ποιήματος δημιουργεί ένταση. Ποιες σκέψεις ή συναισθήματα σας οδήγησαν στη χρήση αυτής της λέξης;
Στο ποίημα η λέξη «ἀπάγχομαι» χάνει την τελεσίδικη ιδιότητά της και αποκτά μια συχνότητα μέσα στο στίχο. Ένα σισύφειο μαρτύριο που όμως εμπεριέχει μια κάθαρση σε κάθε επανάληψη.
-Στη συλλογή σας, πολλές φορές φαίνεται να υπάρχει μια αίσθηση αποξένωσης ή εσωτερικής σύγκρουσης. Πώς αντικατοπτρίζονται οι αντιφάσεις αυτές στην ποίησή σας;
Και οι δύο αυτές καταστάσεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ιδιοσυγκρασίας μου. Ως εκ τούτου καθρεφτίζονται στο μεγαλύτερο κομμάτι της δουλειάς μου, ακόμη και στα σχέδια.
– Στα ποιήματά σας παρατηρούμε έντονα θέματα που αφορούν το σώμα, τον πόνο, το τραύμα και τον θάνατο. Αυτές τις θεματικές τις συναντάμε και στα «Άνθη τουΚακού» του Μπωντλαίρ, ο οποίος συχνά συνδέει τον θάνατο, την αμαρτία και την καταστροφή με τη σωματική έκφραση. Πόσο σας έχει επηρεάσει;
Τρέφω μεγάλη αγάπη για τους καταραμένους ποιητές και ιδιαίτερα για τον Μπωντλαίρ και τον Ρεμπώ. Θεωρώ αδύνατο να διαβάσει κάποιος τα «Άνθη του Κακού» και τη «Μελαγχολία του Παρισίου» και να μην επηρεαστεί. Είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε στη σκιά τους.
ΑΥΤΟΠΟΡΤΡΑΙΤΟ
Μακάβριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι/ καθώς ακκίζομαι πως/ κάνω ποίηση/ εἰ και κάτι/ κηδειόχαρτα /συντάσσω
– Στον στίχο «μακάβριοι οι πτωχοί τῷ πνεύματι», υπάρχει μια έντονη κριτική για την πνευματική φτώχεια. Τι σας κέντρισε για να ασχοληθείτε με την έννοια της πνευματικής ένδειας;
Όπως προδίδει και ο τίτλος του ποιήματος, είναι καθαρά αυτοαναφορικός στίχος. Δεν απευθύνεται τόσο στο γενικό, όσο στο ειδικό.
-Ο τόνος του ποιήματος είναι έντονα σκοτεινός και αυτοσαρκαστικός. Τι ρόλο παίζει η αυτοκριτική στην ποίηση;
Η ποίηση είναι πολύ συχνά μία έντονη εσωτερική σύγκρουση και ο σαρκασμός είναι ένας πολύ εύστοχος τρόπος για να μην πληγώσεις υπερβολικά τον εαυτό σου.
ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ
Δάκρυσε το εικόνισμα./ Ευθύς /κάποιος χίμηξε κι έγλειφε/ της Παναγιάς/ το μάτι/ και διερωτώμην/ λοιπόν κύριοι, τι προσκυνάμε ολημερίς; /το μύρο /ή τα σάλια;
– Η εικόνα «χίμηξε κι έγλειφε της Παναγιάς το μάτι» προκαλεί θρησκευτικές συνδηλώσεις φέρνοντας στο νου την αντίθεση μεταξύ ιερού και βέβηλου. Πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια αυτή;
Οι εικόνες και τα μυστήρια των Γραφών με γοητεύουν ιδιαιτέρως και ασκούν μεγάλη επιρροή στη γραφή μου. Ενώ δεν έχω πίστη, η έννοια της κατάνυξης έχει για μένα ύψιστη σημασία. Η θρησκευτική αναφορά είναι ένα έναυσμα για να μιλήσω για μια γενικότερη έννοια. Οτιδήποτε είναι αγνό, συνήθως υπόκειται σε κάποια βεβήλωση.
-Στο ποίημα τίθεται το ερώτημα «τι προσκυνάμε ολημερίς; μύρο ή τα σάλια»; Μπορείτε να μας το αναλύσετε;
Πιστεύω ότι η αποδόμηση ενός ποιήματος ολοκληρωτικά κλέβει κάτι από τη μαγεία του. Είναι η ματιά του αναγνώστη που μεταλλάσσει κάθε φορά το αποτέλεσμα. Θα έλεγα μονάχα ότι το ποίημα αναφέρεται στην καπήλευση του θαύματος γενικότερα.
ΕΠΑΝΟΔΟΣ
Το πύον ρέει ξανά εκ της πληγής μου/ η αλγηδόνα με καλωσορίζει τρυφερά/ αδιάκοπα/ αποθνήσκω/ στα χάδια της επάνω/ οι αρτηρίες στον λαιμό μου/ φούσκωσαν/ χωράει και γλιστρά/ εντός τους/ η λυδία λίθος/ τρία μερόνυχτα τώρα/ ουρλιάζω, μα/ η οιμωγή μου είναι άηχη/ συγχωράτε με, διασπάστηκα/ δίς ἤ τρίς ἀλέκτωρ ἐφώνησε
-Με αφορμή το ποίημα σας «Επάνοδος» πώς συνδέονται για εσάς ο πόνος και η αναγέννηση στην ποίηση;
Ο πόνος είναι μια πάγια σταθερά στη ζωή και στην ποίηση και η αναγέννηση, όταν είμαστε τυχεροί, είναι ο καρπός της.
Εὖ
Το σημαίνον διακορεύει/ το σημαινόμενο/ η λέξη μαλάσσει/ τη σάρκα/ ποια ποίηση τέλος πάντων;/ χαϊδεύεις τις τρίχες της αριστερής σου/ γάμπας και /ο Μπωντλαίρ αρχίζει να αναπνέει ξανά
-Ο στίχος «Το σημαίνον διακορεύει το σημαινόμενο» αναφέρεται σε μια διαταραχή της γλώσσας ή είναι κάτι άλλο;
Αναφέρεται στην αβρή μάχη της φόρμας και της έννοιας, γλωσσολογικά και όχι μόνο.
-Η εικόνα της «λέξης που μαλάσσει τη σάρκα» είναι έντονα αισθητηριακή και σωματική. Πώς συνδέεται το σώμα με τη γλώσσα και την ποίηση για εσάς;
Ο λόγος θεωρώ ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ερωτικής πράξης. Και η ποίηση κάποιες φορές μπορεί να είναι μια ερωτική πράξη.
-Η γλώσσα που χρησιμοποιείτε είναι ιδιαίτερα πυκνή και θα έλεγα συχνά προκλητική. Ποιες είναι οι προθέσεις σας πίσω από τη χρήση αυτής της σύνθετης και έντονης γλώσσας;
Η γλώσσα που χρησιμοποιώ προκύπτει από τα αναγνώσματά μου. Έχω μεγάλη αγάπη για τη λογοτεχνία των περασμένων αιώνων και κυρίως για την ελληνική και τη γαλλική. Η προκλητικότητα και η πυκνότητα λειτουργούν ως εργαλεία για τη δημιουργία ατμόσφαιρας μέσα στην εικονοπλασία των ποιημάτων. Αντίστοιχα με τα χρώματα στην παλέτα του ζωγράφου και τις τεχνικές αυτού, ο πλούτος της γλώσσας, η πύκνωση και η αραίωση εδραιώνουν το φορμαλιστικό επίπεδο.
Ο Γιώργος Χ. Ζαχαρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1981. Εργάζεται ως βιβλιοπώλης και παράλληλα ζωγραφίζει και γράφει