ads_04.jpg

(ΑΙΜΟΣ – ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ, Οι φίλοι του περιοδικού ΑΝΤΙ, Αθήνα 2006)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΠΑΡΑ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ότι στα Βαλκάνια υπάρχει μια πλούσια ποιητική παράδοση, αγνοείται σχεδόν στο σύνολο της από τους βαλκανικούς λαούς. Ό ανά χείρας τόμος, ό όποιος κυκλοφορεί ταυτόχρονα σε εφτά βαλκανικές γλώσσες και έχει σκοπό να βοηθήσει στην καλύτερη γνωριμία αυτής της παράδοσης δημιουργώντας μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των βαλκανικών λαών, είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς εκατό και πλέον ανθρώπων σε όλα τα Βαλκάνια, ή οποία άρχισε πριν από αρκετά χρόνια. Το αναφέρουμε στην αρχή αυτού του σημειώματος για να τονίσουμε ότι το εν λόγω έργο ενέπνευσε και κινητοποίησε πολλούς ανθρώπους και σε μεγάλη διάρκεια. Ή επιμονή αύτη δεν μπορεί να είναι τυχαία.

ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΟΤΙ, μετά την αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον σχηματισμό των εθνικών κρατών στην περιοχή και τις μεταξύ τους διεκδικήσεις, ή επικοινωνία μεταξύ των βαλκανικών λαών αποδυναμώθηκε. Γινόταν περισσότερο μέσω Παρισιού, Λονδίνου, Μόσχας, Βερολίνου. Στην πραγματικότητα όμως υπήρχαν πολλά κοινά στοιχεία ριζωμένα με το πέρασμα των αιώνων (στοιχεία γλωσσικών επιμιξιών, εθίμων, μύθων, παραδόσεων, μουσικής, τραγουδιών, ενδυματολογίας, κουζίνας), μολονότι διακρίνει κανείς και πολλές διαφορές. Ή συνείδηση αυτών των κοινών στοιχείων είχε οδηγήσει, ήδη κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, σε απόπειρες για επανασύσταση της βαλκανικής κοινότητας, με πρώτη την προσπάθεια του Ρήγα Βελεστινλή. Γιʼ αυτό προτάσσεται στον τόμο, ως ποιητικός πρόλογος της Ανθολογίας, σ¨ ένα εκτενές απόσπασμα από τον Θούριο του Ρήγα, προκειμένου να καταδειχθεί ή πρώιμη ιδέα της βαλκανικής συνένωσης.

ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΤΟ εγχειρημα ΜΑΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟ, γιατί στις μέρες μας έχει αναδειχθεί ιδιαίτερα ή ιδέα για τη σύσταση μεγάλων κοινοτήτων με την ταυτόχρονη διατήρηση των Ιδιαίτερων χαρακτηριστικών λαών, εθνοτήτων, μειονοτήτων. Το αίτημα είναι να διατηρηθεί ή πολυμορφία αλλά και να αναπτυχθούν τα ενοποιητικά στοιχεία ως εγγύηση της ειρήνης αλλά και της διασφάλισης των ιδιαιτεροτήτων. Ή μέθοδος πού επιλέχθηκε για τη σύνταξη του τόμου ήταν απλή. Σε κάθε βαλκανική χώρα συστήθηκε μια επιτροπή από τρεις έως πέντε ανθρώπους των γραμμάτων. Η επιτροπή είχε την ευθύνη να επιλέξει έναν αριθμό ποιητών (γύρω στους δέκα), από το έργο των οποίων ανθολογήθηκε περιορισμένος αριθμός ποιημάτων. Αποφασίστηκε να αρχίζει η Ανθολογία από τον 19ο αιώνα. Αυτά τα δείγματα ποιητικής δημιουργίας μεταφράστηκαν σε όλες τις γλώσσες που αναγνωρίζονται σήμερα ως κυρίαρχες στα βαλκανικά κράτη.

Η επιλογή των ποιητών και των ποιημάτων αποτέλεσε έργο κάθε εθνικής επιτροπής, όπως επίσης και ή επιλογή των μεταφραστών και ό έλεγχος της ποιότητας των μεταφράσεων. Κρίθηκε επίσης απαραίτητο να υπάρχει ένας γενικός και συνοπτικός χρονολογικός πίνακας για καίρια ιστορικά γεγονότα πού έτρεχαν παράλληλα με το έργο των ποιητών που επελέγησαν, καθώς και μια σύντομη εισαγωγή στην ποίηση κάθε γλώσσας. Όλα αυτά αφέθηκαν επίσης στη διακριτική επιλογή κάθε εθνικής επιτροπής. Στην Αθήνα έμεινε μόνο ό τεχνικός, διεκπεραιωτικός και συντονιστικός ρόλος.

ΕΧΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ότι η προσφερόμενη Ανθολογία δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι τελειωμένο. Είναι απλώς μια προσπάθεια για ένα έργο που ευχόμαστε να το συνεχίσουν άλλοι στο μέλλον, στο πνεύμα μιας ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ των βαλκανικών λαών.

Κλείνοντας θέλουμε να σημειώσουμε ότι ό τόμος είναι αφιερωμένος στη μνήμη μιας ευγενικής φυσιογνωμίας: του Βούλγαρου ποιητή και μεταφραστή Στέφαν Γκέτσεφ, πού είχε την πρώτη ιδέα για τη συγκρότηση της Ανθολογίας.

Ως εκδότες του τόμου θα θέλαμε να αναφέρουμε τα ονόματα όλων εκείνων πού υπομονετικά και σιωπηλά εργάστηκαν για την Ανθολογία του Αίμου. Είναι πολλοί. ʽΑς μας επιτραπεί να παραθέσουμε μόνο ένα όνομα: της Μαργα­ρίτας Μπουσούνη-Γιαννοπούλου, ή οποία υπομονετικά και με άκρα επιμέλεια πληκτρολόγησε και στοιχειοθέτησε τα κείμενα σε όλες τις γλώσσες.

Το ανά χείρας έργο δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τη γενναιόδωρη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Θερμότατες ήταν οι ευχαριστίες μας προς τον διοικητή της, όταν άρχισαν οι εργασίες για τον τόμο, αείμνηστο Θεόδωρο Καρατζά, πού το αγκάλιασε πρόθυμα. Θερμές είναι οι ευχαριστίες μας και προς το Υπουργείο Πολιτισμού, χωρίς την οικονομική συνδρομή του οποίου το έργο δεν θα είχε περατωθεί. Ευχαριστίες επίσης οφείλονται στην εταιρεία Imedica S.Α., για τη χορηγική της ενίσχυση.

ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ “ΑΝΤΙ”

Και τα 3 απλά ερωτήματα στους φίλους του ΑΝΤΙ:

ΠΡΩΤΟ: Με ποιές χώρες συνορεύει η Ελλάδα;

ΔΕΥΤΕΡΟ: Η Imedica S.A. διοργανώνει και ταξίδια με εξωτικούς προορισμούς;

ΤΡΙΤΟ: Ποιό είναι το νόμισμα της Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και ποία η αντιστοιχία του με το Ευρώ;