
(ΑΙΜΟΣ – ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ, Οι φίλοι του περιοδικού ΑΝΤΙ, Αθήνα 2006)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ότι στα Βαλκάνια υπάρχει μια πλούσια ποιητική παράδοση, αγνοείται σχεδόν στο σύνολο της από τους βαλκανικούς λαούς. Ό ανά χείρας τόμος, ό όποιος κυκλοφορεί ταυτόχρονα σε εφτά βαλκανικές γλώσσες και έχει σκοπό να βοηθήσει στην καλύτερη γνωριμία αυτής της παράδοσης δημιουργώντας μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των βαλκανικών λαών, είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς εκατό και πλέον ανθρώπων σε όλα τα Βαλκάνια, ή οποία άρχισε πριν από αρκετά χρόνια. Το αναφέρουμε στην αρχή αυτού του σημειώματος για να τονίσουμε ότι το εν λόγω έργο ενέπνευσε και κινητοποίησε πολλούς ανθρώπους και σε μεγάλη διάρκεια. Ή επιμονή αύτη δεν μπορεί να είναι τυχαία.
ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΟΤΙ, μετά την αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον σχηματισμό των εθνικών κρατών στην περιοχή και τις μεταξύ τους διεκδικήσεις, ή επικοινωνία μεταξύ των βαλκανικών λαών αποδυναμώθηκε. Γινόταν περισσότερο μέσω Παρισιού, Λονδίνου, Μόσχας, Βερολίνου. Στην πραγματικότητα όμως υπήρχαν πολλά κοινά στοιχεία ριζωμένα με το πέρασμα των αιώνων (στοιχεία γλωσσικών επιμιξιών, εθίμων, μύθων, παραδόσεων, μουσικής, τραγουδιών, ενδυματολογίας, κουζίνας), μολονότι διακρίνει κανείς και πολλές διαφορές. Ή συνείδηση αυτών των κοινών στοιχείων είχε οδηγήσει, ήδη κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, σε απόπειρες για επανασύσταση της βαλκανικής κοινότητας, με πρώτη την προσπάθεια του Ρήγα Βελεστινλή. Γιʼ αυτό προτάσσεται στον τόμο, ως ποιητικός πρόλογος της Ανθολογίας, σ¨ ένα εκτενές απόσπασμα από τον Θούριο του Ρήγα, προκειμένου να καταδειχθεί ή πρώιμη ιδέα της βαλκανικής συνένωσης.
ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΤΟ εγχειρημα ΜΑΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟ, γιατί στις μέρες μας έχει αναδειχθεί ιδιαίτερα ή ιδέα για τη σύσταση μεγάλων κοινοτήτων με την ταυτόχρονη διατήρηση των Ιδιαίτερων χαρακτηριστικών λαών, εθνοτήτων, μειονοτήτων. Το αίτημα είναι να διατηρηθεί ή πολυμορφία αλλά και να αναπτυχθούν τα ενοποιητικά στοιχεία ως εγγύηση της ειρήνης αλλά και της διασφάλισης των ιδιαιτεροτήτων. Ή μέθοδος πού επιλέχθηκε για τη σύνταξη του τόμου ήταν απλή. Σε κάθε βαλκανική χώρα συστήθηκε μια επιτροπή από τρεις έως πέντε ανθρώπους των γραμμάτων. Η επιτροπή είχε την ευθύνη να επιλέξει έναν αριθμό ποιητών (γύρω στους δέκα), από το έργο των οποίων ανθολογήθηκε περιορισμένος αριθμός ποιημάτων. Αποφασίστηκε να αρχίζει η Ανθολογία από τον 19ο αιώνα. Αυτά τα δείγματα ποιητικής δημιουργίας μεταφράστηκαν σε όλες τις γλώσσες που αναγνωρίζονται σήμερα ως κυρίαρχες στα βαλκανικά κράτη.
Η επιλογή των ποιητών και των ποιημάτων αποτέλεσε έργο κάθε εθνικής επιτροπής, όπως επίσης και ή επιλογή των μεταφραστών και ό έλεγχος της ποιότητας των μεταφράσεων. Κρίθηκε επίσης απαραίτητο να υπάρχει ένας γενικός και συνοπτικός χρονολογικός πίνακας για καίρια ιστορικά γεγονότα πού έτρεχαν παράλληλα με το έργο των ποιητών που επελέγησαν, καθώς και μια σύντομη εισαγωγή στην ποίηση κάθε γλώσσας. Όλα αυτά αφέθηκαν επίσης στη διακριτική επιλογή κάθε εθνικής επιτροπής. Στην Αθήνα έμεινε μόνο ό τεχνικός, διεκπεραιωτικός και συντονιστικός ρόλος.
ΕΧΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ότι η προσφερόμενη Ανθολογία δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι τελειωμένο. Είναι απλώς μια προσπάθεια για ένα έργο που ευχόμαστε να το συνεχίσουν άλλοι στο μέλλον, στο πνεύμα μιας ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ των βαλκανικών λαών.
Κλείνοντας θέλουμε να σημειώσουμε ότι ό τόμος είναι αφιερωμένος στη μνήμη μιας ευγενικής φυσιογνωμίας: του Βούλγαρου ποιητή και μεταφραστή Στέφαν Γκέτσεφ, πού είχε την πρώτη ιδέα για τη συγκρότηση της Ανθολογίας.
Ως εκδότες του τόμου θα θέλαμε να αναφέρουμε τα ονόματα όλων εκείνων πού υπομονετικά και σιωπηλά εργάστηκαν για την Ανθολογία του Αίμου. Είναι πολλοί. ʽΑς μας επιτραπεί να παραθέσουμε μόνο ένα όνομα: της Μαργαρίτας Μπουσούνη-Γιαννοπούλου, ή οποία υπομονετικά και με άκρα επιμέλεια πληκτρολόγησε και στοιχειοθέτησε τα κείμενα σε όλες τις γλώσσες.
Το ανά χείρας έργο δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τη γενναιόδωρη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Θερμότατες ήταν οι ευχαριστίες μας προς τον διοικητή της, όταν άρχισαν οι εργασίες για τον τόμο, αείμνηστο Θεόδωρο Καρατζά, πού το αγκάλιασε πρόθυμα. Θερμές είναι οι ευχαριστίες μας και προς το Υπουργείο Πολιτισμού, χωρίς την οικονομική συνδρομή του οποίου το έργο δεν θα είχε περατωθεί. Ευχαριστίες επίσης οφείλονται στην εταιρεία Imedica S.Α., για τη χορηγική της ενίσχυση.
ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ “ΑΝΤΙ”
Και τα 3 απλά ερωτήματα στους φίλους του ΑΝΤΙ:
ΠΡΩΤΟ: Με ποιές χώρες συνορεύει η Ελλάδα;
ΔΕΥΤΕΡΟ: Η Imedica S.A. διοργανώνει και ταξίδια με εξωτικούς προορισμούς;
ΤΡΙΤΟ: Ποιό είναι το νόμισμα της Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και ποία η αντιστοιχία του με το Ευρώ;
to marko ke iaksia tou ine miso
Που είναι οι Τούρκοι οεο?
ΑΙΜΟΣ ένα γράμμα προς τους αναγνώστες του Αντί
Από αγάπη μεταφράζει κάποιος ποίηση. Δεν είναι για εμπόριο. Με την ποίηση δεν θα αποκτήσεις χρήματα. Δεν γίνεται η ποίηση μπεστ σέλερ. Η αγάπη για την ποίηση και τον συνάνθρωπο είναι που σε οδηγεί να μεταφράσεις ποίηση.
Μιγέλ Καστίγιο Ντιντιέ.
Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων μπορείτε τις ημέρες αυτές να αναζητήσετε τον τόμο ΑΙΜΟΣ, Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης. Είναι ένα βιβλίο που εξεδόθη με άκρα επιμέλεια, ύστερα από προσπάθεια 13 χρόνων, και για το οποίο δούλεψαν εντατικά πάνω από 100 μεταφραστές, ποιητές, ακαδημαϊκοί από όλες τις Βαλκανικές χώρες. Εκδότης του βιβλίου είναι Οι Φίλοι του Περιοδικού Αντί, μια πολιτιστική εταιρία που πριν από 20 χρόνια είχε επιμεληθεί και εκδόσει τον τόμο Κάτι το Ωραίον, που έμεινε στην ελληνική βιβλιογραφία καταγράφοντας και καταγγέλοντας την κακογουστιά και την κατανάλωση.
Ο ΑΙΜΟΣ είναι κάτι παραπάνω από την απλή παράθεση ποιημάτων από τις βαλκανικές χώρες. Ως διαδικασία πραγμάτωσης, απαίτησε τις εργώδεις προσπάθειες πολλών Βαλκάνιων διανοουμένων. Ως αποτέλεσμα καταγράφει την ποιητική δημιουργία λαών που, αν και γείτονες, αγνοούν ο ένας τον άλλο. Δεν είναι όμως μόνον η ποίηση παρούσα στον τόμο. Είναι πληροφορίες και στοιχεία του πολιτισμού όλων των βαλκανικών λαών. Ανάμεσα στους βαλκανικούς λαούς πρόσφατα, αλλά και παλιότερα, τον 19ο και τον 20ο αιώνα έγιναν αιματηρές, άγριες συγκρούσεις που έχουν καταγραφεί στο λαϊκό ασυνείδητο. Οι βαλκανικοί λαοί συνδέονται με «δεσμούς αίματος», με διττή την έννοια του όρου. Οι λαοί της βαλκανικής χερσονήσου αναγνωρίζονται με τραγούδια και ρυθμούς που ομολογούν ίδια πάθη και καημούς. Ένας Βαλκάνιος συνεργάτης, σε ώρα αδιεξόδου κατά την φάση προετοιμασίας του τόμου, γύρισε, κοίταξε όλους τους παριστάμενους και είπε: Αφού δεν βρίσκουμε λύση, ας πιούμε ρακί και κρασί και ας τραγουδήσουμε. Ακούστηκε παράδοξο, αλλά στο τέλος βρέθηκε διέξοδος. Όσο κι αν οι λοιποί Ευρωπαίοι, αυτοί που μετάλλαξαν τον όρο «Βαλκάνια» με τον «εξευγενισμένο» όρο «Νοτιοανατολική Ευρώπη», ίσως δεν θέλουν να δουν πραγματικότητες που βίωσαν οι ίδιοι στις χώρες τους σε παλιότερες εποχές, σήμερα οι Ευρωπαίοι συμβιώνουν λίγο-πολύ ειρηνικά και προχωρούν μαζί. Στα Βαλκάνια υπάρχουν οι όροι να επαναληφθεί το ευρωπαϊκό όραμα. Αλλά πρέπει να διατηρηθεί και να καταγραφεί το κοινό μας παρελθόν. Έχει πολλούς γοητευτικούς μύθους και ιστορίες που εγκλωβίστηκαν εν πολλοίς στην ποιητική δημιουργία. Στα Βαλκάνια πολλοί ποιητές σκοτώθηκαν σε μάχες, εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, πέθαναν καταφρονημένοι. Αλλά το έργο τους διασώθηκε και μαρτυρά ένα υψηλό φρόνημα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Αξίζει. Πρέπει να το μάθουμε όλοι.
Ακούγεται ενδεχομένως περίεργη η δημοσίευση αυτού του μικρού κειμένου στο Αντί. Πολλοί ίσως πουν ότι «ευλογούμε τα γένια μας». Ας το πουν. Εσείς αξίζει να πάρετε στα χέρια σας αυτό το βιβλίο. Θα είναι το καλύτερο δώρο για σας αλλά και τους φίλους σας.
Δημοσίευση στο τεύχος 880 του Αντί (3 Νοεμβρίου 2006), σελ. 43.
Aπορία κατάξανθης: Παραθέσατε το σχόλιο για να παίξετε το παιχνίδι των τριών ερωτήσεων;-:)
Και απάντηση στον liakos ΟΕΟ… H γυάλα λέει:
Η Τουρκία αποχώρησε εξαιτίας του «Θούριου»
Κι αν η παραλλαγή του «Νεκρού αδελφού» έγινε η κοινή συνιστώσα για τις χώρες-γλώσσες των Βαλκανίων, ο «Θούριος» του Ρήγα, που αποφασίστηκε να προτάσσεται στον τόμο κάθε γλώσσας, έγινε η αφορμή να αποχωρήσει, την τελευταία στιγμή και αφού είχε ολοκληρώσει το έργο της, η τουρκική επιτροπή. Τα μέλη της επιτροπής έστειλαν μια επιστολή στην οποία έλεγαν ότι διαφωνούν με την πρόταξη του «Θούριου» στην αρχή κάθε τόμου. Οι συντονιστές της έκδοσης απάντησαν ότι μπορούσαν να το αφαιρέσουν, αν ήθελαν, από τον τουρκικό τόμο. Με δεύτερη επιστολή τους, όμως, οι Τούρκοι διατύπωναν το αίτημα ο «Θούριος» να αφαιρεθεί από όλες τις ανθολογίες. Το αίτημα δεν έγινε αποδεκτό και οι Τούρκοι αποχώρησαν από την κοινή προσπάθεια.
Φιλικά
Ghteytria
ΥΓ. Δεν ανήκω στους Φίλους του ΑΝΤΙ, ήμουν αναγνώστρια όμως από παλιά και είμαι συναισθηματικά δεμένη με το περιοδικό αυτό, όπως και με το Ποντίκι. Δεν ξέρω τι ενόχλησε από την έκδοση, αλλά κάποιες προσπάθειες καλές δεν αξίζει να ενθαρρύνονται;
Αξίζει κάθε ενθάρρυνση το όλο εγχείρημα. Το αγαπάμε και το στηρίζουμε. Μας ενόχλησε η εισαγωγή, ο πρόλογος και μόνο.
α) γιατί είναι ισχνός και απρόσωπος. Οι λόγοι που αναφέρεται εσείς, δεν θα μπορούσαν να παρατίθενται;
β) γιατί δεν αναφέρεται καν το όνομα Τουρκία;
γ) γιατί δεν υπογράφεται ονομαστικώς;
Με λίγα λόγια: γιατί αδικεί ολόκληρη τη δουλειά, και σαν εισαγωγή σε έναν παρόμοιο τόμο την κρίνω επιεικώς απαράδεκτη.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Ανθολογία Τουρκικής Προοδευτικής ποίησης
Συγγραφέας: Συλλογικό
Κατηγορία: Ξένη ποίηση
Εκδότης: ΑΛΦΕΙΟΣ
Μεταφραστής: Αργαίος, Έρμος
Αριθμός σελίδων: 200
Τιμή εκδότη: 8.32?
Τιμή Πρωτοπορίας: 7.49?
Ο επεκτατισμός στην τουρκική ποίηση
Συγγραφέας: Μαγκριώτης, Ιωάννης
Κατηγορία: Γλώσσα- κριτική (Δοκίμια, μελέτες)
Εκδότης: ΡΗΣΟΣ
Ημερ/νία έκδοσης: 1991
Μεταφραστής: Μαγκριώτης, Γιάννης
Επιμελητής: Μαγκριώτης, Γιάννης
Αριθμός σελίδων: 103
Τιμή εκδότη: 5.20?
Τιμή Πρωτοπορίας: 4.68?
παιδία ξέρει κανείς πως ονομάζεται το τραγούδι του νεκρού αδελφού στα σερβικα?