«γιατί η ζωή δεν είναι πρόβα και ο θάνατος δεν είναι παρένθεση»
Έντουαρντ έστλιν κάμινγκς
Αφιέρωση:Του Μήτσου
Η ποιητική συλλογή της Ελένης Γκίκα «εν ερημίαις επλανήθησαν» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ και διαπραγματεύεται τις ιδέες του χρόνου, της ιστορίας και του προσωπικού πένθους μέσα από ένα ιδιαίτερα αναστοχαστικό πρίσμα. Η Ελένη Γκίκα είναι μια ποιήτρια για την οποία η γραφή δεν είναι απλώς μια διαδικασία έκφρασης, αλλά η ίδια η ζωή της. Δεν φοβάται να βυθιστεί στα σκοτεινά και δύσκολα μονοπάτια της ψυχής και να εξερευνήσει τις αδυναμίες. Μέσα από αυτό το ταξίδι αναδύεται μια δύναμη, μια ελπίδα, μια αναγέννηση που καθιστά την ποίησή της τόσο ζωντανή και παλμική.
Τα ποιήματά της είναι τόσο προσωπικά ….άμεσα, που δεν έχουν όρια ανάμεσα στο ποιητικό της έργο και την ίδια, άλλωστε η ποίησή της είναι βιωματική. Ποιήματα με έντονη εσωτερικότητα και ένταση, με την ποιήτρια να συνδέει το προσωπικό βίωμα με τη συλλογική μνήνη. Μιλά για τον άνθρωπο, για τη ζωή, για τον έρωτα και τον θάνατο με έναν τρόπο που μας αφορά όλους.
1. Κάτοπτρα
Όσα χρόνια και να περάσουν/ο πατέρας σου θα είναι πάντοτε ο πατέρας σου/όπως κι εκείνη εκεί η οικογένεια/που έχει αρχίσει να σχηματίζεται πλέον αντίστροφα/επάνω στον ουρανό.[..]
Στο ποίημα «Κάτοπτρα» το προσωπικό βίωμα της απώλεια του πατέρας της συνοδεύεται από την αίσθηση του χρόνου που δεν επιστρέφει. Το ποίημα αποτυπώνει την αναζήτηση ενός «χάσματος» ανάμεσα στον παρελθόν και το μέλλον, την εναλλαγή των ρόλων….όταν το άτομο μεταβαίνει στην πιο καθοριστική διαδικασία της ανθρώπινης ζωής , από το ρόλο του παιδιού σε εκείνον του ενηλίκου. Είναι αυτές οι ψυχικές, κοινωνικές και συναισθηματικές αλλαγές που το συνοδεύουν που μεταβάλλουν την αντίληψη του για τον κόσμο. Αυτή η εικόνα του πατέρα, ως αναπόσπαστο κομμάτι της μνήμης, πλέκεται με την εσωτερική αναζήτηση της ποιήτριας για την ταυτότητά της και για την αποδοχή της οριστικής απώλειας.
5.Η μισοτελειωμένη κίνηση
Οι περισσότεροι/γι’ αυτό γράφουν/ζωγραφίζουν, κάνουν γλυπτά,/γλυκά,/για να γλυτώσουν/απ’ την κατάρα/της μισοτελειωμένης κίνησης/μέχρι να μάθουν πως/σ’ αυτήν εδώ τη ζωή/τίποτε δεν γίνεται που/να μην είναι ημιτελές.
Το ποίημα «Η μισοτελειωμένη κίνηση» είναι μια βαθιά στοχαστική αναφορά στην ανθρώπινη κατάσταση, την ανάγκη για δημιουργία και την αποδοχή της ημιτελούς φύσης μας. Η Ελένη Γκίκα δεν περιορίζεται μόνο στην αναγνώριση της ατελούς φύσης των έργων μας, αλλά επεκτείνει αυτήν τη θεματική στον ίδιο τον ανθρώπινο βίο. Η αίσθηση ότι ποτέ δεν θα φτάσουμε στην απόλυτη τελειότητα είναι αναπόφευκτο κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας. Το ποίημα είναι μια παραδοχή ότι η ίδια η αναζήτηση για τελειότητα είναι αυτή που μας κινητοποιεί, μας αναγκάζει να συνεχίσουμε να δημιουργούμε και να εξελισσόμαστε.
Η «Ελένη Γκίκα» μέσα από τη νέα της συλλογή παρουσιάζει έναν ποιητικό κόσμο γεμάτο συναισθηματική ένταση και νοηματική πυκνότητα, που καλεί τον αναγνώστη να αναστοχαστεί για την ανθρώπινη ύπαρξη, τη μνήμη και τον χρόνο. Οι ποιητικές εικόνες της είναι τόσο δυνατές και γεμάτες συναίσθημα, όσο και οι σιωπές που τις συνοδεύουν, προσφέροντας στο έργο ένα αίσθημα ακινησίας μέσα στην αέναη κίνηση της ζωής.
Α. Μηδένα προ του Τέλους του…
1.Η πανοπλία της Ιστορίας
Μόνο να άρχιζε το μυθιστόρημα
ύστερα γνώριζε πως
η ίδια του η ιστορία
θα την προστατεύσει ως το τέλος
Γι’ αυτό και ζύγιζε στοίχιζε
συνέχεια τα μολύβια
δοκίμαζε γομολάστιχες
και ξύστρες
σηκωνόταν αξημέρωτα
για να γράφει μεταξύ ύπνου και ξύπνιου
Και τι δεν έκανε
για να ‘μπει στο ρυθμό της
Φτάνει ν’ αγγίζει την ουρίτσα της
αυτό έφτανε
τα γνώριζε πολύ καλά τα ραντεβού
της κάθε μέρας
όλα τα υπόλοιπα ήταν θέμα χρόνου.
Η ιστορία θα την ασφάλιζε για κάμποσο
γι’ αυτό αγωνιζόταν
Ήξερε ότι ήταν η μοναδική της πανοπλία.
Τρίτη 13 Σεπτ. 2022, ξημερώματα
**
2. Εντέλει, τόση σύνεση χαμένη
Όσο εκκρεμούσε η μάχη των Θερμοπυλών
ο Λεωνίδας πάση θυσία
ακόμα θα ζούσε
και οι Τριακόσιοι, επίσης,
όσα επικίνδυνα κι αν έκαναν
Ακόμα κι αν σκοτώνονταν
αναμεταξύ τους
τελικά θα επιβίωναν
Μέχρι στις Θερμοπύλες
οι Πέρσες να τους αφανίσουν
Αν ήξεραν
ώ πόσο θα μετάνιωναν
για τόση σύνεση!
Εντέλει, τόση σύνεση χαμένη.
Δευτέρα 12 Σεπτ. 2022
**
3.Περάσματα
Ό,τι κι αν έκανε ο Οιδίποδας
θα τυφλωνόταν
θα σκότωνε ο Ορέστης
και η Ελένη θα ‘φευγε
η Τροία ήταν μονόδρομος
κι η ήττα των Τρωών
ο Οδυσσέας θα έκανε χρόνια
για να γυρίσει στην Ιθάκη του
δεν γίνεται
ό,τι είναι δικό σου
να το παραλείψεις.
Τρίτη 13 Σεπτ. 2022, ξημερώματα
*****************************************
Β. Μισοτελειωμένη κίνηση
1. Κάτοπτρα
Όσα χρόνια και να περάσουν
ο πατέρας σου θα είναι πάντοτε ο πατέρας σου
όπως κι εκείνη εκεί η οικογένεια
που έχει αρχίσει να σχηματίζεται πλέον αντίστροφα
επάνω στον ουρανό.
Τη ζωή σου αρχίζει να την αναζητάς στο ταβάνι
μπορεί στο πάτωμα να εξακολουθούν οι ρίζες σου
αλλά σχέδια κι όνειρα, μέλλον, προοπτικές
και ζωή αιώνια, αν υπάρχει,
εκεί πάνω θα είναι ή δεν θα είναι
Δεν θα το ξέρεις ακόμα
για όσο σέρνεσαι κάτω
μονάχα εκλάμψεις θα έχεις
σα μαχαιράκια που θα κομματιάζουν
πότε πότε τον χρόνο
εκείνες τις ώρες που έζησες
και θα επαναλαμβάνονται κάθε τόσο
αναστάσιμα και πυρετικά.
Βλέπεις οι ψηφίδες υπάρχουν
σκηνές από την παλιά αυλή σας, τον δρόμο
τον τοίχο με τα αναρριχώμενα τριαντάφυλλα
τη μυρωδιά από το παράθυρο της κουζίνας
τον βλέπεις να ετοιμάζει πατατούλες τηγανιτές
Είναι κι εκείνο το σκουριασμένο ποδήλατο
στο υπόγειο
γυάλιζε κι άστραφτε επιμένει η Νανά
όταν τον είδε
να κόβει βόλτες έντεκα χρόνια μετά
ξέγνοιαστος σαν παιδί στον ουρανό.
Θα το θυμάται πως υπήρξες η κόρη του
σαν θα ανταμώσετε;
Θα σε φωνάζει ξανά «Μπιθικώτση»;
Θα σε αφήνει να του κάνεις κοτσίδια;
Έτσι πως θα έγινε πάνσοφος
θα εξακολουθεί να σε αγαπά όπως πρώτα
ή θα τον έχεις απογοητεύσει
θα το γνωρίζει το πόσο σου λείπει;
Όλα εκείνα που σε βασάνιζαν
θα του φανούν κάπως αστεία
ή τώρα κι αυτός θα τα μάθει
θα συμφωνήσει πως είναι η αγάπη
πάνω από την όποια αλήθεια;
Θα σου επιτρέπει να τον φωνάζεις για πάντα
μπαμπά;
Αυτά σκέφτεσαι τώρα
που δεν είσαι κόρη
αλλά μεγαλώνεις
σαν ένα ξεθυμασμένο μπαλόνι
κι αιωρείσαι συχνά μεταξύ δυο κόσμων
ολομόναχη και αποσυνάγωγη πάντα
με εκείνα τα κοκαλάκια με κερασάκια
στα εναπομείναντα γερασμένα μαλλιά
Θα εξακολουθήσω κι εκεί στον ουρανό
να είμαι η κόρη σου;
31 Ιουλίου 2022 / ανήμερα της εκδημίας του μπαμπά, έντεκα χρόνια μετά.
**
5. Η μισοτελειωμένη κίνηση
Οι περισσότεροι
γι’ αυτό γράφουν,
ζωγραφίζουν, κάνουν γλυπτά,
γλυκά,
για να γλυτώσουν
απ’ την κατάρα
της μισοτελειωμένης κίνησης
μέχρι να μάθουν πως
σ’ αυτήν εδώ τη ζωή
τίποτε δεν γίνεται που
να μην είναι ημιτελές.
Τρίτη 2 Αυγούστου 2022
************************************************
Γ. Των αχράντων μυστηρίων
6.Μονοχρωμία
Αλλ’ ούτε λόγος,
Τα σάβανά σου
Θα είναι το ύστατο
Νυφικό σου
Λευκά κι αυτά.
Μόνο το χρώμα παραμένει το ίδιο.
****************************************************************
Η Ελένη Γκίκα γεννήθηκε το 1959 στο Κορωπί. Δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός στο «Αντί», στις «Εικόνες», στο «Έθνος» και στο «Έθνος της Κυριακής» από το 1983, έχει ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, το παραμύθι, έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει επιμεληθεί βιβλία και σειρές. Κυκλοφορούν σαράντα βιβλία της: Δεκαεπτά μυθιστορήματα, δώδεκα ποιητικές συλλογές, τέσσερις συλλογές με διηγήματα, ένας τόμος με συνεντεύξεις και έξι παραμύθια. Το βιβλίο της «Η γυναίκα της βορινής κουζίνας» (εκδόσεις Καλέντη) ήταν υποψήφιο για το βραβείο Αναγνωστών το 2012. Άρθρα, συνεντεύξεις και κριτικές της έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά [“Περίπλους”, “Διαβάζω”, “Νέα Ευθύνη”, “diastixo”, “diavasame”, “Literature” κ.ά.] Ανήκει στην εκδοτική ομάδα του διαδικτυακού περιοδικού Fractal.
*Η Γεωργία Χάρδα είναι βιβλιόφιλη δημοσιογράφος
