Τα τραγούδια δεν τα βλέπουμε, τα ακούμε, πρώτα από όλα. Δεν είναι ούτε τα βιντεοκλίπ τους ούτε οι υποσημειώσεις τους. Το μήνυμά τους έρχεται προπάντων εκ των έσω, από τη μουσική, τους στίχους, την ερμηνεία. Από τη «φανταστική σκάλα για να κόψεις ένα ρόδο αληθινό». Εκεί κρίνονται με τον εαυτό τους και τον χρόνο. Χωρίς τα λυσάρια.
Όλα τα άλλα είναι σημεία των καιρών. Ο πολιτισμός ή δικτατορία της εικόνας, ο οφθαλμοκεντρισμός και η μονοδιάστατη τελικά περιβόητη «πολυτροπικότητα» που έχει καταβροχθίσει όλες τις άλλες αισθητηριακές λειτουργίες. Αδρανοποιεί προς το ορατό κάθε είδους αντανακλαστικές ενέργειες που βασίζονται στο αδιόρατο.
«Οι εικόνες είναι η καρδιά του σημερινού επίγειου παραδείσου. Τρέφονται με ανθρώπινες πραγματικότητες, περικλείουν όλο το σφρίγος της γήινης ζωής, προσφέρουν εικονικά ό,τι δεν μπορεί να καταναλωθεί έμπρακτα. Κατακυριεύουν πεδία υποσκάπτοντας και απωθώντας άλλες κουλτούρες – της γραφής, του λόγου, της σκέψης, του φιλοσοφικού στοχασμού» όπως γράφει στο άρθρο της η Τασούλα Καραϊσκάκη, «Πολιτισμός της εικόνας ή βλέπω, άρα υπάρχω», εφ. Καθημερινή, 21.8.2022.
Το ίδιο, δηλαδή, και με τα βιβλία. Δεν είναι οι φωτογραφίες τους πάνω σε παραθαλάσσια σώματα, δεν είναι οι καλλιτεχνικές τους πόζες σε προθήκες βιβλιοπωλείων ή χώρους σπιτιών, σε διαφημιστικά χέρια συγγραφέων τους, σε σκηνοθετημένα πλάνα αναγνώσεων. Δεν εξαντλείται εκεί η χαρά τους- η ουσία τους.
Η εικόνα κινητοποιεί τις μάζες. Η τέχνη έρχεται δεύτερη και καταϊδρωμένη. Συμπληρωματική των views και των likes.
Αχ, ΣΠύρο! Εσύ γνωρίζεις καλά για πόσες δεκαετίες -μάλλον και αιώνες- θα “συμπιεζόμεθα” στο καθεστώς όπου “η εικόνα κινητοποιεί τας μάζας”!!!
Μήπως δεν φταίνε οι καιροί αλλά κι εμείς οι «άλλοι» που είτε σιωπούμε, είτε μιλάμε ανέκφραστα χωρίς να λέμε τίποτα δίνουμε χώρο στην εικόνα να επιβληθεί.
Είναι το δικό μας κενό που καταλαμβάνει η εικόνα «που κινητοποιεί πλέον τις μάζες».
Όταν καθόμαστε στην τηλεόραση με την οικογένεια ή τους φίλους μας και τρώμε στον καναπέ κι όχι στο τραπέζι μιλώντας μεταξύ μας φταίει η εικόνα;