[Μελοποιημένο από τον Richard Strauss, στα «Τέσσερα τελευταία τραγούδια»/
Renee Fleming – Strauss’ 4 Last Songs – Im abendrot:]
Μέσ’ από στενοχώρια κι ευτυχία
χέρι με χέρι βαδίσαμε οι δυο μας∙ μα τώρα
μαζί αναπαυόμαστε απ’ την πορεία
απάνω στη γαλήνια τούτη χώρα.
Ολόγυρα οι κάμποι χαμηλώνουν,
πάει και σκοτεινιάζει ο αγέρας πια∙
μονάχα δυο σταρήθρες το κορμί υψώνουν
μ’ όνειρα στερνά μες στην ευωδιά.
Κοντά μου έλα κι ασ’ τες να γυρνοβολούνε,
του ύπνου η ώρα δεν είν’ μακριά –
μη λάχει, λέω, και χαθούμε
σε τούτη μέσα την ερημιά.
Ω, απέραντη και σιωπηρή γαλήνη!
Τόσο βαθιά στο ρόδινο το δειλινό,
πόσο βαριοί από πορεία μακρά έχουμε γίνει –
να ’ναι άραγε ο Θάνατος αυτό;
*******************************************************************************************
O Γιόζεφ φον Άιχεντορφ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γερμανικού ρομαντισμού. Επηρεασμένος από τη θεώρηση του Friedrich Schlegel, ότι ο κόσμος είναι ένα αυτοδιαμορφούμενο έργο τέχνης, ο ίδιος έλεγε πως η Φύση είναι «ένα μεγάλο βιβλίο με εικόνες, που ο λατρευτός Θεός το άνοιξε για μας.»
Στην ποίησή του, όπως και άλλοι Γερμανοί ρομαντικοί, ο Άιχεντορφ συχνά επηρεάζεται από τα τραγούδια του λαού. Όμως… έναν αιώνα αργότερα, ένας καταξιωμένος λόγιος συνθέτης, ο Ρίχαρντ Στράους, διάλεξε το «Ρόδινο φως του δειλινού», ως ακροτελεύτια σύνθεση της μακράς δημιουργικής του πορείας. Το φθινόπωρο του 1948, ο 84χρονος μουσουργός δημιουργεί τη στερνή και βαθύτερή του σύνθεση∙ μια σύνθεση που έμελλε να είναι η πνευματική και καλλιτεχνική του διαθήκη, τα Vier letzte Lieder (Τέσσερα τελευταία τραγούδια). Με την ολοκλήρωση των στίχων από το τελευταίο τραγούδι, αυτό δηλαδή που μεταφράζουμε εδώ, η ερώτηση της σοπράνο «να’ναι ο Θάνατος αυτό;» θα απαντηθεί από τον συνθέτη με τη χρήση του υπερβατικού Θέματος της Μεταμόρφωσης – από το συμφωνικό του ποίημα Θάνατος και Μεταμόρφωση. Ο συνθέτης δεν άκουσε ποτέ την πρεμιέρα της τελευταίας του σύνθεσης, που πραγματοποιήθηκε το 1950. Ο ίδιος πέθανε στις αρχές του 1949, λίγους μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου…
Στον Στράους, η άποψη των ρομαντικών για τη φύση και την τέχνη μοιάζει να παίρνει μια παράξενη τροπή, κατά την οποία η πραγματική ζωή μιμείται την τέχνη… Ο ίδιος ο συνθέτης, στο νεκροκρέβατό του, είπε στην ανιψιά του: «Παράξενο, Αλίκη, το να πεθαίνεις είν’ ακριβώς όπως το συνέθεσα». Κι αληθινά, προτού φτάσουν σε κείνον, του Θανάτου τα βήματα είχαν κιόλας περάσει – μέσα από τις συνθέσεις του.
