Η Χλόη Κουτσουμπέλη, η  Ηρώ Νικοπούλου, η Λιάνα Σακελλίου και η Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου μιλούν στο Ποιείν για τη νέα τους  ποιητική συλλογή που κυκλοφορεί στη σειρά 4×4 των εκδόσεων ΑΩ.

Στο βιβλίο η κάθε ποιήτρια πραγματεύεται με διαφορετικούς τρόπους έκφρασης το δημιουργικό της όραμα σε μια ποιητική συνάντηση… «παντός καιρού».

**********************************

1) Χλόη Κουτσουμπέλη, Ποιητική συλλογή «Τα Άλλα»

Γ.Χ.: Στο ποίημά σας με τίτλο «Τα άλλα» αναφέρεστε στα παιδιά που φεύγουν και τα «Άλλα» που μένουν

[…]Όταν τα παιδιά φεύγουν απ’ το σπίτι

πίσω μένουν τα Άλλα,

αυτά που καταβρόχθισε το λαίμαργο στόμα

μιας θάλασσας,

αυτά που μία καμπουριασμένη γριά με ένα ψαλίδι

αναίτια έκοψε το νήμα τους.

Ίσως απ’ την αρχή συγκατοικούν μαζί μας.

Όμως μόνον μες στην ερημιά,

αντιλαμβανόμαστε την παρουσία τους.

Μόνο τότε καταλαβαίνουμε.

Και τα Άλλα δικά μας είναι.

ΕΡ.: Τι συμβολίζουν  «Τα Άλλα» ;

Χ.Κ: Σε αυτό το ποίημα μιλώ για το κοινωνικό χρέος κάθε ποιητή και ποιήτριας. Για το διευρυμένο και διασταλμένο ποιητικό σώμα που πρέπει να αγκαλιάζει όχι μόνο τα δικά μας βιολογικά παιδιά αλλά και αυτά τα «άλλα», τα παιδιά σε όλο τον κόσμο που αυτή τη στιγμή πεθαίνουν από πείνα, κακοποιούνται, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης, πέφτουν θύμα της κρατικής βίας, πνίγονται στη Μεσόγειο καθώς προσπαθούν να μεταναστεύσουν με σαπιοκάραβα. Όλα τα παιδιά δηλαδή που δεν μεγαλώνουν σε ένα σταθερό, ασφαλές, στεγνό, προστατευμένο περιβάλλον. Και όταν τα δικά μας παιδιά αποχωρούν και παύει η καθημερινή τους φροντίδα, τότε μέσα από την απώλεια ευαισθητοποιούμαστε περισσότερο για τα «άλλα», τα λιγότερα προνομιούχα, τόσο πολύ που η άυλη τους υπόσταση μετατρέπεται σε μία φυσική σχεδόν παρουσία, που αφήνει τα ίχνη της μέσα στο σπίτι. Είναι η υπενθύμιση ότι ο ποιητής και η ποιήτρια πρέπει να έχουν ενσυναίσθηση και κοινωνική ευαισθησία και όχι να ζουν περίκλειστοι στον εγωιστικό τους μικρόκοσμο.

Η δημοφιλής ομάδα Ελλήνων ακροβατών και χορευτών «κι όμΩς κινείται» καταπιάνεται για πρώτη φορά με το Αρχαίο Δράμα και δημιουργείμια σύγχρονη performance διονυσιακής τελετουργίας με βάση τις «Βάκχες» του Ευριπίδη και το «Σπαραγμό» της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, συντηρώντας επί σκηνής έναν κόσμο από χαρτί. Στο Θέατρο Ροές, κάθε Δευτέρα και Τρίτη τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2023. Ώρα έναρξης 21.00

**********************

Η ανάγκη του ανθρώπινου σώματος-πνεύματος, να υποτάξει τη σκέψη μέσω της σωματικότητας, παραμένει ίδια, με όποιον τρόπο κι αν εκφράζεται σωματικά, στοχεύει, πάντα, στην ουτοπία της έκστασης, της φυγής από το “εδώ και τώρα”, του χρόνου, του τόπου και του πραγματικού.

Πέντε πρόσωπα υπάρχουν σ ένα σκηνικό χώρο από χαρτί και σίδερα. Προσπαθώντας να διατηρήσουν την παρούσα κατάσταση ως σταθερή.Η παρούσα κατάσταση δεν είναι ποτέ ίδια. Είναι τα ίδια τα πρόσωπα που προκαλούν την αλλαγή της παρούσας κατάστασης.Είναι τα ίδια τα πρόσωπα που επιθυμούν να διατηρήσουν τα πράγματα ως έχουν.

Το έργο αποτυπώνεται στη μεταμόρφωση του σκηνικού χώρου. Ο μυστικισμός, το άφατο μπορεί να αποκαλυφθεί και να βιωθεί μέσα από την πιο δεδομένη πράξη. Η έκσταση μπορεί να αποκαλυφθεί και να βιωθεί μέσα στην πιο βαθειά Σιωπή. Ένα πανηγύρι. Η γιορτή της ελαφρότητας, της νίκης απέναντι στο βάρος, του παιγνιδιού με τους κανόνες της πιο αμείλικτης δύναμης. Αιώρηση, ισορροπία μεγάλες πράξεις επανάστασης απέναντι στο βάρος. Ναι θα νικήσει, θα υποταχθούμε στο βαρύ, αλλά μέχρι τότε φαίνεται να έχουμε τις δυνάμεις να δοκιμάζουμε την άρση του.

Δόξα στο παρόν. Στο μόνο δεδομένο μας. Μοναδικό χώρο του χορού και της ακροβατικής πράξης. Μοναδικό βασίλειο της αναπνοής. Του θεϊκού εντός μας.

Βάκχες η βιαιότητα του ¨φυσικού”. Η βιαιότητα που υπάρχει στο αμείλικτο του φυσικού κύκλου. Στη διαδοχή της γέννησης,της φθοράς και της καταστροφής. Αρχή και Τέλος. Τέλος, που όμως είναι και η προετοιμασία,η αναμονή της νέας αρχής. Είμαστε γεννήματα του κύκλου αυτού, γνωρίζουμε καλά τις δυνάμεις του και το Απόλυτο του και το γνωρίζουμε επειδή είναι συστατικό μας, όχι επειδή το μάθαμε από κάποια διαδικασία.

Αδύνατο να δεχτεί ο εγωισμός αυτή τη συνεχή διαδοχή της θέσης με την άρση.Αδύνατο να δεχτεί ο εγωισμός τη μη διατήρηση, τη μη σταθερότητα.Αδύνατο να δεχτεί ο εγωισμός ότι το “φυσικό” δεν αφήνει κανένα χώρο στην ισχύ και την επέκταση του  Σταθερού, του Αμετάβλητου.Προσπαθεί να επιβάλλει τις εξουσίες και τους νόμους του. Και μπορεί να τα καταφέρει. Να κάνει τον κόσμο δικό του. Να κινείται υπό τις εντολές και τις διαθέσεις του. Θα είναι όμως ο χρόνος του κοντός. Η εξουσία του αστεία. Θαμμένος μέσα στη γη, όσο αυτός δοξάζεται ως Ένας και Παντοτινός, αναπνέει ο σπόρος  του μελλοντικού κόσμου. Με τη βεβαιότητα  και τη βιαιότητα της φυσικής διαδοχής.Όλα θα τελειώσουν και θα ξαναγίνουν. Και πάλι και πάλι. Με την ησυχία του φυσικού.

Ένα κολύμπι ήσυχο μέσα με μια θάλασσα αγνώστων διαθέσεων και προθέσεων. Το σάρωμα όλων των θέσεων.Γιατί το ξέρουμε,  καμία θέση δε θα είναι αμετακίνητη , σταθερή. Όσο ισχυρή και προφανής ή δίκαια και να φαίνεται. Για το μόνο που είμαστε βέβαιοι είναι η μη βεβαιότητα. Πού να σταθεί κανείς; Πού να φτιάξει τους θεούς του; Τί μπορεί να μας ετοιμάσει να δεχτούμε την παντοδυναμία του κύκλου; Τα πάντα ρει. Τί μπορεί να μας ησυχάσει σε σχέση με την αναγκαιότητα του Τέλους και της φθοράς. Αναγκαιότητα , απόλυτα φυσική γιατί μόνο όταν συμβεί το τέλος, όσο σπαραχτικό ή επώδυνο ή απόλυτο κι αν φανεί ακούμε την καινούρια αρχή.

Ήρθε τώρα η άνοιξη, θα ΄ρθει καλοκαίρι και μετά φθινόπωρο, θα ΄ρθει…

 Kάθε Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00 στη σκηνή του Altera Pars.

Παραμονή Χριστουγέννων στο ευτυχισμένο σπίτι του Τόρβαλντ και της Νόρας Χέλμερ, που διανύουν την πιο ανέμελη περίοδο της ζωής τους. Δώρα για τα παιδιά, ετοιμασίες για το γιορτινό δείπνο. Χαρά, ασφάλεια και θαλπωρή. Δεν θα αργήσουν όμως να εμφανιστούν οι πρώτες ρωγμές στην επιφάνεια της ευτυχίας τους, καθώς ο εκβιασμός, τα ψέματα και τα ερωτικά τρίγωνα αποσαθρώνουν τα θεμέλια του σπιτικού τους, οδηγώντας σε συμπεράσματα σοκαριστικά για κάθε σχέση και εποχή.

*************************

Η εμβληματική Νόρα είναι το διαχρονικό σύμβολο της γυναίκας που αγωνίζεται να βρει τον εαυτό της ανάμεσα στους πολλαπλούς και συχνά αντιφατικούς ρόλους που της επιβάλλονται.

Ο Πέτρος Νάκος ξαναστήνει ένα «Κουκλόσπιτο» τόσο οικείο και γνώριμο σήμερα, σχεδόν ενάμιση αιώνα μετά την αρχική του θεμελίωση, που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν ο κόσμος έχει –επί της ουσίας– αλλάξει. Κι όμως, από την εποχή που γέννησε το έργο, οι νόμοι, η κοινωνία, η καθημερινότητα ακόμη και οι ιδέες των ανθρώπων άλλαξαν κατά πολύ.

Τα συναισθήματα όμως; Πόσο έχουν αλλάξει άραγε τα συναισθήματα μας ενάμιση αιώνα τώρα;

Το αίσθημα χρέους της γυναίκας να προσφέρει ανιδιοτελώς και άνευ όρων τον εαυτό της στην οικογένεια. H αίσθηση ιδιοκτησίας και ελέγχου του άντρα συζύγου – προστάτη απέναντι στη γυναίκα σύζυγο-ερωμένη. Η γυναικεία “ανασφάλεια” που συχνά “δικαιολογεί” την ανδρική τάση για προστασία και επιβολή. Πόσο μακρινά και ξεπερασμένα είναι για τη σύγχρονη κοινωνία μας;

Η στατιστική των γυναικοκτονιών αποδεικνύει δυστυχώς, πως τα τοξικά συναισθήματα στις σχέσεις των φύλων και την οικογένεια παραμένουν ισχυρά μέσα μας λες κι έχουν εγγραφεί σ’ ένα γονίδιο που μεταφέρεται σχεδόν αναλλοίωτο από γενιά σε γενιά.

****************************************************

Απόσπασμα από την τρίτη πράξη

NOPA: Πρέπει να σταθώ μόνη στα πόδια μου για να γνωρίσω τον εαυτό μου και τον κόσμο γύρω μου. Γι’ αυτό δεν μπορώ να μείνω πια μαζί σου.

ΧΕΛΜΕΡ: Νόρα! Νόρα!

NOPA: Και θα φύγω αμέσως. Γι’ απόψε θα με φιλοξενήσει η Κριστίνα.

ΧΕΛΜΕΡ: Τρελάθηκες; Δεν θα το κάνεις αυτό – σου το απαγορεύω!

NOPA: Είναι ανώφελο πια να μου απαγορεύεις οτιδήποτε. Θα πάρω μαζί μου μόνο τα πράγματά μου. Από σένα δεν θέλω τίποτα, ούτε τώρα , ούτε αργότερα,

ΧΕΛΜΕΡ: Μα, αυτό είναι παρανοϊκό!

NOPA: Αύριο θα φύγω για το σπίτι μου – για το πατρικό μου, εννοώ. Σ’ εκείνα τα μέρη θα μου είναι πιο εύκολο να βρω κάτι ν’ ασχοληθώ.

Η Ελένη Γκίκα γεννήθηκε το 1959 στο Κορωπί. Είναι λάτρης του βιβλίου με σπουδαίο δημοσιογραφικό και λογοτεχνικό έργο. Δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός στο Αντί, στις Εικόνες, στο Έθνος και στο Έθνος της Κυριακής από το 1983, έχει ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, το παραμύθι, έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει επιμεληθεί βιβλία και σειρές. Κυκλοφορούν τριάντα οκτώ βιβλία της: δεκαπέντε μυθιστορήματα, δώδεκα ποιητικές συλλογές, τέσσερις συλλογές με διηγήματα, ένας τόμος με συνεντεύξεις και έξι παραμύθια.

Στην πρόσφατη ποιητική της συλλογή με τίτλο «ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ εκθειάζει τον έρωτα και πλημμυρίζει την καρδιά μας αγάπη. Οι καρδιές των πιο ρομαντικών θα σκιρτήσουν πιο γρήγορα μέσα από 31 ερωτικά ποιήματα. Ο τίτλος «ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται» [Ψαλμός Δαυίδ 41] αναφέρεται στην Άβυσσο του κόσμου ,στην ανθρώπινη καρδιά , στα πάθη που ζήσαμε και σε εκείνα που μας περιμένουν…

-Κυρία Γκίκα μιλήστε μας για τον τίτλο της ποιητικής σας συλλογής «ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται» και την σημασία του Ψαλ. 41,8  «ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται εἰς φωνὴν τῶν καταῤῥακτῶν σου». 

  Αφ’ ενός έχω αδυναμία στους Ψαλμούς και στα Πατερικά Κείμενα, αφ’ ετέρου ερωτευόμαστε με τον πιο σκοτεινό και βαθύ εαυτό μας, από το ασυνείδητο της αβύσσου που εμπεριέχουμε. Οι πληγές μας και οι σκοτεινιές μας ελκύουν τον άλλον. Γι’ αυτό αν μας ρωτήσουν, δεν ξέρουμε. Λέμε ότι ο έρωτας είναι τυφλός αλλά δεν είναι. Βλέπει με τα μάτια των σπλάχνων μας. Εξ ου και ο τίτλος. Με τις αβύσσους μας ερωτευόμαστε. Τις ελλείψεις και τις πληγές μας ενώνουμε.   

ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ

Τι κάνει δύο ανθρώπους να είναι μαζί;
Όπως έχω τονίσει σε μια παλιότερη κριτική μου, ο άξονας αναφοράς έτσι όπως μας τους παρέδωσε ο Freud, ήδη από 1914, παραμένει ίδιος: να βρω στον άλλον τον ιδανικό καθρέφτη που θα μου αποδώσει την εικόνα του εαυτού μου όπως τη θέλω. Το πώς θέλω να με δω το πρωί στον καθρέφτη και στο βλέμμα του άλλου. Ο άλλος καλείται να είναι ένας καθρέφτης για να βρω την εικόνα μου όπως την επιθυμώ, όπως νομίζω ότι είναι ή θα ήθελα να είναι ή ήταν. Θα έχουμε προσέξει ότι τα ζευγάρια είναι περισσότερο ερωτευμένα στην αρχή της σχέσης γιατί τότε είναι που λείπει η πραγματικότητα, γιατί τότε είναι που ο άλλος είναι φτιαγμένος από τις φαντασιώσεις που έχω γι’ αυτόν. Είναι όπως τον θέλω – είμαι όπως με θέλω. Κάθε συνάντηση στην αρχή είναι συνάντηση φαντασιώσεων που υποκαθιστούν την πραγματικότητα του άλλου. Επί πλέον, στην αρχή της σχέσης οι ασυνείδητες οιδιπόδειες καταβολές συνεισφέρουν μάλλον στην δόμηση της σχέσης παρά αποσυντονίζουν όπως,  ενδεχομένως, θα συμβεί αργότερα. Όμως, η πραγματικότητα θα διεισδύσει αμείλικτα στη σχέση. Ο άλλος δεν θα είναι πια αυτός που ήταν στην αρχή της σχέσης. Τότε οι άνθρωποι χωρίζουν ή αναπροσαρμόζουν τα δεδομένα της σχέσης για να επιβιώσει ή αλληλοσπαράσσονται ή σκοτώνονται, τεμαχίζονται στην κυριολεξία.
Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν σχέσεις που δομούνται στη βάση του να είναι ο άλλος εκείνος που θα προβάλλω πάνω του τα ελαττώματα τα δικά μου κι έτσι εγώ να με βλέπω ως αυτόν που θέλω να είμαι, απαλλαγμένο από ότι μισώ σε μένα. Στην περίπτωση αυτή ο άλλος οφείλει να είναι ότι μισώ σε μένα. Αν δεχθεί ένα τέτοιο ρόλο μπορεί η σχέση να προχωρήσει. Αν όμως δεν δεχθεί;
Στο σημείο αυτό είναι που ο Strindberg στήνει τον «Χορό του θανάτου», μια λυσσαλέα και αβυσσαλέα μάχη φθοράς του άλλου έως θανάτου, ψυχικού και, γιατί όχι, βιολογικού. Τα εγκλήματα πάθους είναι τα πλέον κραυγαλέα. Στην περίπτωση της ψυχικής εξόντωσης υπάρχει μια διαρκής επιδίωξη πληγμάτων, χτυπημάτων κάτω από τη μέση, ταπείνωσης, απαξίωσης, μίσους.