ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Απόσπασμα)

Ἀπ’ ὅλες τὶς γλῶσσες καμιὰ δὲν περιέχει

ὅλη τὴν ἀνθρώπινη σοφία καὶ καμιὰ δὲν

μπορεῖ, μόνη αὐτή, νὰ περιλάβει καὶ νὰ

ἐκφράσει ὅλες τὶς μορφὲς καὶ τὶς ἐκφάνσεις

τῆς ἀνθρώπινης ἀντίληψης.

 Ἔζρα Πάουντ

Ὁ καλύτερος τρόπος γιὰ νὰ κατανοήσει κάποιος σὲ βάθος ἕναν ξένο ποιητὴ εἶναι νὰ τὸν μεταφράσει, καὶ ἔτσι νὰ θεμελιώσει, νὰ ἐπεκτείνει ἢ νὰ ἐνισχύσει τὴ γνώση γιὰ τὸ ἔργο του. Ἕνα πρόσθετο κέρδος, ἂν εἶναι ὁμότεχνός του, εἶναι ὅτι θὰ διδαχθεῖ ἀπὸ τὴν ποιητικὴ θεματολογία, τὴν εὐφυΐα ἢ τὴν κομψότητα τοῦ χειρισμοῦ τῆς γλώσσας, τῶν εἰκόνων καὶ τῶν νοημάτων, ἐνῶ παράλληλα θὰ ἀκροβατήσει στὰ ὅρια καὶ τὶς δυνατότητες τῆς δικῆς του γλώσσας. Ὁ Πάουντ πάντοτε θεωροῦσε τὴν ἐνασχόληση μὲ τὴ μετάφραση σημαντικὸ ἐφόδιο τῆς παιδείας τοῦ ποιητῆ. Ὡς φοιτητής, εἶχε ἀσχοληθεῖ μὲ τὸν Προπέρτιο καὶ εἶχε μελετήσει σὲ βάθος τὴν ποίηση τῶν τροβαδούρων τοῦ Μεσαίωνα μὲ τὶς ποικίλες μετρικὲς τεχνικές τους, τὶς ἐσωτερικὲς ρίμες, τὴ θαυμαστὴ μαεστρία στὸν χειρισμὸ τῶν θεμάτων, μεταξὺ τῶν ὁποίων κυριαρχοῦσε ἡ μακρινὴ ἰδανικὴ ἀγάπη (amor de lonh), ἐνῶ εἶχε μεταφράσει ποιήματα τοῦ Daniel Arnaut,  τοῦ Bernard de Ventadour, Bertran de Born καὶ ἄλλων,[3] ἴσως μάλιστα νὰ ταυτίστηκε μὲ τὸν Cino, ἥρωα τοῦ πρώιμου ὁμώνυμου ποιήματός του (φανταστικὸ πρόσωπο, ὅπως δήλωσε ἀργότερα), τροβαδοῦρο τοῦ Mεσαίωνα, πλάνητα, γοητευτικό, ἀνέμελο ποιητή, ποὺ σαγηνεύει τὶς δεσποσύνες στὰ κάστρα τῆς μεσημβρινῆς Γαλλίας.

Ὁ K.K. Ruthven, στὸ κλασικό του ἔργο A Guide to Ezra Pound’s Personae, παρατηρεῖ ὅτι χάρη στὴν ἐνασχόλησή του μὲ τὶς μεταφράσεις, ὁ Πάουντ ἀπέκτησε τὴν αἴσθηση τῆς χρονικῆς ταύτισης μὲ τὸν πολιτισμικὸ περίγυρο τῆς ἐποχῆς τῶν μεγάλων συγγραφέων τοῦ παρελθόντος, ἀναπτύσσοντας ἐκεῖνο τὸ ποιητικὸ ἰδιόλεκτο μὲ τὸ ὁποῖο μποροῦσε νὰ συνομιλήσει μὲ ποιητὲς ἀπὸ τὸν Heine ὣς τὸν Villon. Ὅταν ὅμως ἀπέκτησε τὸ δικό του ποιητικὸ ὕφος, ἡ μέθοδος ἀντιστράφηκε. Ἀπέφυγε νὰ γράψει σὰν κάποιος σύγχρονος τοῦ Προπέρτιου, ἀλλὰ κατάφερε νὰ κάνει τὸν Προπέρτιο νὰ ἀκούγεται σὰν σύγχρονός του.

Τὴν ἐποχὴ ποὺ ἀσχολήθηκε μὲ τὴ μετάφραση τοῦ Προπέρτιου, εἶχε ὁλοκληρώσει τὸν κύκλο τῶν λυρικῶν ποιημάτων του, ποὺ δημοσιεύονταν ἤδη ἀπὸ τὸ 1912, κυρίως στὸ περιοδικὸ Poetry, καὶ ἀναζητοῦσε τὸ ἑπόμενο στάδιο τῆς ποιητικῆς του πορείας. Μὲ τὸν Προπέρτιο ὁ Πάουντ ἐμπλέκεται σὲ θέματα ἱστορικοῦ, πολιτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ χαρακτήρα, ποὺ χαρακτηρίζουν καὶ τὰ μεταγενέστερα «Cantos», ἐνῶ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν λυρισμὸ καὶ τὴν πεποίθηση, ποὺ διαπερνᾶ τὴν πρώιμη ποίησή του, ὅτι ἡ τέχνη εἶναι ὑπέρτερη καὶ διακριτὴ ἀπὸ τὴ χυδαία πραγματικότητα. Ἄλλωστε, καὶ στὰ μεταγενέστερα «Cantos» ὑπάρχουν διάσπαρτοι ἐμβόλιμοι στίχοι «δημιουργικῆς» μετάφρασης, ποὺ ἀναζωογόνησαν τὴν ποίησή του, ὅπως οἱ πρῶτοι στίχοι τοῦ «Canto I», οἱ ὁποῖοι εἶναι ἐλεύθερη μετάφραση τῆς λ ραψωδίας (Νέκυια) τῆς Ὀδύσσειας.

PEPPERMINT

Στον Juan Gelman

Στον Juan Carlos Portantiero

δεν τραγουδούν

όσοι ποτέ δεν γνώρισαν μία ελπίδα

λένε πως η ελπίδα δεν εμφανίζεται

και πως κάτι γκρεμίζεται

λένε πως γλιστράει η ζωή

στην ανηφοριά όπου αρχινάει

πως στην κατηφοριά είναι

και καταρρέει  εκ φύσεως

πως η ζωή δεν είναι η ζωή

δεν ακούνε τα γέλια που σπρώχνουν το ξημέρωμα

ούτε το τελευταίο τραγούδι της εξουθενωτικής ζάλης

που απομακρύνεται

εγκαταλείποντας την νύχτα με αναποφασιστικότητα

ξέρουν πως το να πέσεις είναι δύσκολο

πως μετά τις προπόσεις

έρχονται τα όνειρα και οι οιωνοί

πως είναι οδυνηρό να μερώσεις τη  χαρωπή καρδιά

και τον εγκαταλειμμένο

κανείς δεν τολμά να τραγουδήσει

δίπλα στην σκληρυμένη  καρδιά

χωρίς υποσχέσεις

Η Μεγάλη Σιωπή

Όταν σκέφτομαι εκείνους

που αγάπησα και έφυγαν Η σιωπή

με καταλαμβάνει Όταν τους

θυμάμαι όλους

μαζί Η σιωπή μεγαλώνει Από αυτό καταλαβαίνω,

Από πού πηγάζει η σιωπή του Θεού.

**

Κουρδιστάν

Σαν βασιλιάς που έπεσε από το θρόνο

Σε μια ακτή σε βρήκα ξανά

Μόνο και λυπημένο με ένα σορτς

Πάνω στη ζεστή άμμο του καλοκαιριού

Το φως του ήλιου λαμπύριζε στο δέρμα του

Τα μάτια του καρφωμένα στο κενό του ουρανού

Έσκυψα και φίλησα το χέρι του

Να είσαι σίγουρο, ψυχή μου

Εγώ πάντα σε θεωρώ βασιλιά μου!

Το χώμα σου ήταν το αστέρι στον ώμο της παιδικής μου ηλικίας..

Το όνομά σου ήταν η υπερβολική καύχηση της νιότης μου.

Όταν με ρωτούσαν από πού είμαι

Σαν καραμέλα σε γύριζα στο στόμα μου

Και μετά απαντούσα, κάθε φορά

Χρειαζόταν εξήγηση

Αγαπούσα αυτή σου την ξενιτειά

Αυτή η μοναξιά σου συχνά ήταν ταυτότητα

Δεν είσαι μόνο εσύ σ’ αυτή την ακτή

Μην πονάς την καρδιά σου

Ο Θεός επίσης, με μερικά φτερά κοντά σου

Πάνω στη ζεστή άμμο του καλοκαιριού

Κοιτάζει μακριά

Να είσαι σίγουρο,

Ο θρόνος θα καταρρεύσει πάνω στην αδικία

Αυτός με τόσα χρόνια

Έχει δει το σχοινί πολλών τυράννων να σπάει στο πάχος του.

(Σταθμός τρένου)

Για πρώτη φορά
Σε μία από τις πλατφόρμες
Του σιδηροδρομικού σταθμού σε είδα
Φοβήθηκα μήπως γνωριστούμε
Όταν σε γνώρισα  στις υπηρεσίες του σταθμού
Φοβήθηκα μήπως τολμήσω να σε φιλήσω σε έναν από τους κήπους
Όταν σε φίλησα στον κήπο
Φοβήθηκα μήπως σε αγαπήσω
Στο κρεβάτι για πάντα
Όταν σε αγάπησα στο κρεβάτι για πάντα
Φοβήθηκα μήπως χωρίσουμε
Όταν χωρίσαμε
Τώρα φοβάμαι
Μήπως σε ξαναδώ
Σε μία από τις πλατφόρμες
του σιδηροδρομικού σταθμού

Πόση ομορφιά

Πόση ομορφιά!
Μακριά, κοίτα πώς λάμπει η ποταμιά,
η γη πολύχρωμο χαλί,
τα σύννεφα λευκά.
Εδώ κανείς…Μόνο σιωπή,
μόνο ο Θεός κοντά,
η σκιά του πεύκου, όπως παλιά,
και τ’ όνειρό μου, εσύ…

**

Στο παραθύρι εμπρός

Στο παραθύρι εμπρός μια κερασιά ανθεί,
συλλογισμένη ανθίζει μέσα στ’ ασημιά της,
με τα κλαδιά της, τ’ άρωμά της,
με σκιάζει, με καλεί…
Ευτυχισμένα εισπνέω την μυρωδιά
απ΄τα τρεμάμενα, αέρινα λουλούδια,
χωρίς να μου μιλούν, αγάπης λέν’ τραγούδια,
γλυκά σαν το μυαλό μεθά η ευωδιά.