«CABALLO VERDE PARA LA POESÍA: Το ποιητικό περιοδικό του Πάμπλο Νερούδα» (γράφει ο Στέργιος Ντέρτσας] [Α’ ΜΕΡΟΣ]

«CABALLO VERDE PARA LA POESÍA: Το ποιητικό περιοδικό του Πάμπλο Νερούδα» (επιμέλεια- μετάφραση: Στέργιος Ντέρτσας) [Β’ ΜΕΡΟΣ]

***************************

Raúl González Tuñón (Argentina, 1905-1974)

ΠΟΙΗΜΑ  ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ

Εθεάθησαν φώτα, γιοφύρια, γλάροι και μαούνες

και όνειρα πλέοντας ξύπνια

στις υπερπραγματικότητες της ψυχής.

Στα πάντα βρίσκεται το μυστήριο,  αληθές όμως και ήρεμο.

Υπάρχουν δέντρα ταξιδιάρικα, φεγγάρια που σημαίνουν την ώρα,

κάτοπτρα προβάλλοντας βελούδινες κοιλάδες.

Εθεάθησαν κρινολίνα χαιρετώντας στην είσοδο

παλαιών σαλονιών με τους θυρωρούς πεθαμένους.

Εθεάθη o αντίλαλος.

Υπάρχουν στραγγισμένες κρήνες,  βρύσες στεγνές που ηχούν

τη μουσική του υπόγειου ύδατος τόσο κοντά.

Εθεάθησαν έφηβοι πάνω σε άτια λευκά

κι έρημοι σταθμοί  και βρύα και ρολόγια.

Υπάρχουν κάμαρες σφαλιστές που καταγράφουν τις φωνές

ξοφλημένων  ερώτων που κείτονται ενταφιασμένοι.

Υπάρχουν υπνοδωμάτια  άδεια που ανοίγουν στα χαράματα

με μια νωπή  μυρουδιά ξαπλωμένων παιδιών.

Υπάρχουν αγάλματα με μάργωμα

και φρεάτια μαύρα με πνιγμένους εργάτες.

Υπάρχει ταμπάκο.

Υπάρχουν ημερολόγια ταξιδιού χαράζοντας μοναχικές πορείες

και πλοία που κάνουν  τους Έλληνες ναύτες να επαναστατούν

και πλοία που φορτώνουν και ξεφορτώνουν άλλα πούσια

με σαπισμένα τσαμπιά νεκρών πληρωμάτων.

Υπάρχουν άστρα που κρυφοκοιτούν κοιμώμενους φάρους,

πνιγμένοι  με τέμπο, τυφλοί με τηλεσκόπια,

και ποιητές που πιάνουν τις στιγμές στον αέρα

και διαιωνίζουν τα συμβάντα και τις αμφιβολίες τ’ ανθρώπου.

Υπάρχουν φαρμακεία με σωληνάρια μακρινών φίλτρων,

πίσω χώροι βυθισμένοι, γαλάζια μπαλόνια, ποτήρια,

και στις κρεμάστρες σκούρα ντύματα γεροντοκόρης,

και στο υπέδαφος στριγκά τσιρίγματα των γεννοβολημάτων.

Υπάρχουν κοιμητήρια λευκές σκακιέρες της νύχτας,

ψυχές απειλούμενες με  σαχ, αρχιτεκτονική τετραγωνισμένη,

μνημούρια παλιά όπου τα οστά έχουν αναφλεγεί,

πεθαμένοι π’ άφησαν ήδη την τέφρα κι έφυγαν,

κρυφός αγέρας παλεύοντας, διάσταση λήθης.

ΕΝΑΣ ΓΕΡΟ-ΨΑΡΑΣ ΣΥΛΛΟΓΙΖΕΤΑΙ

Κύμα μου, τον χαρούμενο κι αν βλέπω τον χορό σου,
μ’ όλη τη θέρμη και το φως, τον φλοίσβο, τον αφρό σου
κύματα έχω γνωρίσει εγώ πιο αλέγρα, πιο ζωηρά,
μικρό παιδί σαν ήμουνα μ’ αράγιστη καρδιά.

Δεν έχει πια η φουσκονεριά κείνα τα πρώτα ψάρια·
σκιστήκανε, μαδίσανε δίχτυα και παλαμάρια,
τρίζουν τα κάρα πού ’φερναν στο Σλάιγκο την ψαριά,
μικρό παιδί σαν ήμουνα μ’ αράγιστη καρδιά.

Κι εσύ, κόρη περήφανη, πού εκείνη η ομορφιά σου
που άστραφτε όταν λάμνοντας γύριζε αυτός κοντά σου
ή χλώμιαζε όταν σήκωνε πανί για τ’ ανοιχτά,
μικρό παιδί σαν ήμουνα μ’ αράγιστη καρδιά.

~.~

ΤΟΝ ΦΕΡΓΚΟΥΣ ΠΟΙΟΣ Θ’ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ;

Τον Φέργκους ποιος θ’ ακολουθήσει,
ποιος τα βαθύσκιωτα τα δάση θα διασχίσει,
ποιος στον γυαλό θα στήσει δίπλα του χορό;
Σήκωσ’ το ρούσο σου κεφάλι, νιε, ψηλά,
σήκωσε, κόρη, τα γλυκά σου μάτια,
φόβους κι ελπίδες διώξτε τους μακριά.

Και μη στενάζετε, μην τυραννιέστε πια
για της αγάπης το μυστήριο το πικρό·
γιατί τα γκέμια ο Φέργκους τα κρατά,
και τις σκιές στα δάση τις ορίζει αυτός,
και το λευκόστερνο, το θολωμένο κύμα
κι όλα τ’ ατίθασ’ άστρα που ’χει ο ουρανός.

~.~

1.
Σώμα γυναίκας, λευκοί λόφοι, μηροί λευκοί,
ίδια ο κόσμος σαν παίρνεις στάση της παράδοσης.
Το σώμα μου του άγριου ξωμάχου σε υποσκάπτει
κάνοντας να ’βγει το παιδί από της γης το βάθος.

Μόνος ήμουν σαν σήραγγα. Μου φεύγαν τα πουλιά
κι η νύχτα πάνω μου έμπαινε την τρομερή εισβολή της.
Για να επιζήσω σ’ έκανα σφυρήλατη σαν όπλο,
σαν βέλος για το τόξο μου, σαν πέτρα στη σφεντόνα.

Μα φτάνει η ώρα της εκδίκησης, και σ’ αγαπώ.
Σώμα από χνούδι, από μούσκλι, από άπληστο γάλα πετρωμένο.
A, οι κούπες του στήθους! Α, της απουσίας τα μάτια!
Α, τα ρόδα του εφηβαίου ! Α, η αργή φωνή σου και θλιμμένη!

Σώμα γυναίκας μου, θα επιμείνω στη χάρη σου.
Δίψα μου, πόθε μου δίχως όριο, δρόμε διστακτικέ μου!
Σκοτεινές κοίτες όπου η αιώνια δίψα συνεχίζεται,
κι ο κόπος συνεχίζεται, κι ο πόνος ο ατέλειωτος.

Μέσ’ στον καθρέφτη μου κοιτώ

Μέσ’ στον καθρέφτη μου κοιτώ
και βλέπω το δέρμα μου να φθίνει
και λέω: «Θέ μου, κάνε σε παρακαλώ
και την καρδιά μου έτσι ισχνή να γίνει».

Τότε επιτέλους χωρίς καμία ταραχή,
από αγάπες που για μένα έχουν παγώσει,
θα περιμένω, μοναχός, μ’ απαντοχή
την ηρεμία που ποτέ δε θα τελειώσει.

Μα ο Χρόνος, για να προσθέσει στο μαράζι,
κάτι μου κλέβει, κάτι μ’ αφήνει του φτωχού,
και κάθε βράδυ το εύθραστο σαρκίο μου ταράζει
με χτυποκάρδια του μεσημεριού.

Ποτέ δε μοιάζει καλοκαίρι εδώ

«Ποτέ δε μοιάζει καλοκαίρι εδώ
στο Μπίνι, στη θάλασσα κοντά»·
μα κι αν αυτή το ’βλεπε θλιβερό,
μου φαίνονταν όλα καλοκαιρινά.

Ποτέ δε μοιάζει καλοκαίρι πια
εκεί, σε πείσμα του καιρού·
μα, αχ, δε θα καλοκαιριάσει πουθενά,
στο Μπίνι η κι όπου αλλού.
Η ζωή γελάει προχωρώντας

Περιπλανώμενος, αναζητούσα μια κατοικία παλιά
όπου, κάποια που γνώριζα, ζούσε έναν καιρό.
Στο μέρος ‘κείνο βρήκα ένα σπίτι τελικά,
μα ήταν καινούργιο, δεν ήταν το παλιό.

Πήγα εκεί, όπου, όχι και πριν καιρό πολύ,
μεσ’ από δυό στήθη το χόρτο είχε φυτρώσει,
οι μαργαρίτες χαρούμενα απλώνονταν στη γη,
τον τάφο από κάτω σα να μην είχαν νιώσει.

Περπάτησα μέσα απ’ έναν κήπο, όπου παιδιά
στον ήλιο, φωνάζοντας, χοροπηδούσαν:
τη σιλουέτα που κάποτε καθόταν στη γωνιά,
οι άνθρωποι πια δεν την αναζητούσαν.

Προχωρώντας ακάθεκτη γελάει η ζωή,
είδα πως στο νέο είχε υποκύψει το παλιό:
εύλογα η διάθεση μου η πολύ νοσταλγική
έσβησε, αφήνοντας το στόμα μου κλειστό.

Σονέτο 164
{Απαντάει σε αμφιβολίες με τη ρητορική των δακρύων}

Απόψε αργά, καλέ μου, όση ώρα σου μιλούσα,
απ΄τις εκφράσεις και τη στάση σου έβλεπα καθαρά
πως να σε πείσω δε μπορούσα με λόγια μοναχά,
και την καρδιά μου να σου δείξω λαχταρούσα.

Γι αυτό η Αγάπη, που κατάλαβε τι προσπαθούσα,
κατάφερε αυτά που δεν ήταν μπορετά:
κι αποσταγμένη την καρδιά μου έκανε να κυλά
μέσα στο κλάμα που έτρεχε, καθώς πονούσα.

Φτάνει,λοιπόν καλέ μου, να με κρίνεις έτσι αυστηρά,
η τυραννία της ζήλειας σου ας μένει,
η άδικη υποψία την ηρεμία σου να μη χαλά,

οι αβάσιμες σκιές, οι υπαινιγμοί οι κρυμμένοι,
καθώς είδες κι άγγιξες στα δάκρυα μου αυτά
μέσα στα χέρια σου την καρδιά μου ραγισμένη.

Σονέτο 152
{Αποφασίζει να μην εμπιστεύεται την ελπίδα}

Γητειά εσύ πράσινη της ανθρώπινης ζωής,
τρελή ελπίδα, φρενίτιδα επιχρυσωμένη,
όνειρο που οι ξύπνιοι βλέπουν μπερδεμένοι,
μάταια όμως κι όνειρα, και θησαυρούς θα βρεις.

Ψυχή του κόσμου, γήρανση υγιής,
χλόη φανταστική εξαθλιωμένη,
το σήμερα που ο τυχερός θα αναμένει,
το αύριο που εύχονται οι ατυχείς:

Ακολουθήστε τη σκιά σας για να ‘βρετε το φως,
όσοι πράσινα θέλετε να βάζετε γυαλιά
και βλέπετε τον κόσμο όπως σας συμφέρει.

Όσο για μένα, στη μοίρα μου θα φανώ πιο λογικός:
θα΄χω τα μάτια μου στα δάχτυλα μπροστά,
θα βλέπω μοναχά ό,τι κρατάω στο χέρι.

Σονέτο 147
{Αντιπαρατίθεται στην ανθρώπινη ματαιοδοξία, μέσω της εικόνας ενός ρόδου}

Ρόδο θεϊκό, που στην ευγενική σου ανθοφορία
είσαι, με την ευωδιά σου την λεπτή,
της ομορφιάς μάθημα μαβί,
της λάμψης χιονιστή διδασκαλία.

Όμοιο κι εσύ με την ανθρώπινη φιλοδοξία,
παράδειγμα περήφανο που δε διαρκεί,
στο είναι σου η Φύση έσμιξε μαζί
την χαρωπή την κούνια με την λυπητερή κηδεία.

Πόσο αλαζονικά, στο μεγαλείο σου στηριγμένο,
τον κίνδυνο του θανάτου αψηφάς
κι ύστερα πεσμένο κάτω, μαραμένο,

σημάδια εκπνοής χλωμά σκορπάς
κι έτσι μ’ ανόητη ζωή και θάνατο μυαλωμένο,
πεθαίνοντας διδάσκεις, ζώντας εξαπατάς.