PEPPERMINT

Στον Juan Gelman

Στον Juan Carlos Portantiero

δεν τραγουδούν

όσοι ποτέ δεν γνώρισαν μία ελπίδα

λένε πως η ελπίδα δεν εμφανίζεται

και πως κάτι γκρεμίζεται

λένε πως γλιστράει η ζωή

στην ανηφοριά όπου αρχινάει

πως στην κατηφοριά είναι

και καταρρέει  εκ φύσεως

πως η ζωή δεν είναι η ζωή

δεν ακούνε τα γέλια που σπρώχνουν το ξημέρωμα

ούτε το τελευταίο τραγούδι της εξουθενωτικής ζάλης

που απομακρύνεται

εγκαταλείποντας την νύχτα με αναποφασιστικότητα

ξέρουν πως το να πέσεις είναι δύσκολο

πως μετά τις προπόσεις

έρχονται τα όνειρα και οι οιωνοί

πως είναι οδυνηρό να μερώσεις τη  χαρωπή καρδιά

και τον εγκαταλειμμένο

κανείς δεν τολμά να τραγουδήσει

δίπλα στην σκληρυμένη  καρδιά

χωρίς υποσχέσεις

Η Μεγάλη Σιωπή

Όταν σκέφτομαι εκείνους

που αγάπησα και έφυγαν Η σιωπή

με καταλαμβάνει Όταν τους

θυμάμαι όλους

μαζί Η σιωπή μεγαλώνει Από αυτό καταλαβαίνω,

Από πού πηγάζει η σιωπή του Θεού.

**

Κουρδιστάν

Σαν βασιλιάς που έπεσε από το θρόνο

Σε μια ακτή σε βρήκα ξανά

Μόνο και λυπημένο με ένα σορτς

Πάνω στη ζεστή άμμο του καλοκαιριού

Το φως του ήλιου λαμπύριζε στο δέρμα του

Τα μάτια του καρφωμένα στο κενό του ουρανού

Έσκυψα και φίλησα το χέρι του

Να είσαι σίγουρο, ψυχή μου

Εγώ πάντα σε θεωρώ βασιλιά μου!

Το χώμα σου ήταν το αστέρι στον ώμο της παιδικής μου ηλικίας..

Το όνομά σου ήταν η υπερβολική καύχηση της νιότης μου.

Όταν με ρωτούσαν από πού είμαι

Σαν καραμέλα σε γύριζα στο στόμα μου

Και μετά απαντούσα, κάθε φορά

Χρειαζόταν εξήγηση

Αγαπούσα αυτή σου την ξενιτειά

Αυτή η μοναξιά σου συχνά ήταν ταυτότητα

Δεν είσαι μόνο εσύ σ’ αυτή την ακτή

Μην πονάς την καρδιά σου

Ο Θεός επίσης, με μερικά φτερά κοντά σου

Πάνω στη ζεστή άμμο του καλοκαιριού

Κοιτάζει μακριά

Να είσαι σίγουρο,

Ο θρόνος θα καταρρεύσει πάνω στην αδικία

Αυτός με τόσα χρόνια

Έχει δει το σχοινί πολλών τυράννων να σπάει στο πάχος του.

(Σταθμός τρένου)

Για πρώτη φορά
Σε μία από τις πλατφόρμες
Του σιδηροδρομικού σταθμού σε είδα
Φοβήθηκα μήπως γνωριστούμε
Όταν σε γνώρισα  στις υπηρεσίες του σταθμού
Φοβήθηκα μήπως τολμήσω να σε φιλήσω σε έναν από τους κήπους
Όταν σε φίλησα στον κήπο
Φοβήθηκα μήπως σε αγαπήσω
Στο κρεβάτι για πάντα
Όταν σε αγάπησα στο κρεβάτι για πάντα
Φοβήθηκα μήπως χωρίσουμε
Όταν χωρίσαμε
Τώρα φοβάμαι
Μήπως σε ξαναδώ
Σε μία από τις πλατφόρμες
του σιδηροδρομικού σταθμού

Πόση ομορφιά

Πόση ομορφιά!
Μακριά, κοίτα πώς λάμπει η ποταμιά,
η γη πολύχρωμο χαλί,
τα σύννεφα λευκά.
Εδώ κανείς…Μόνο σιωπή,
μόνο ο Θεός κοντά,
η σκιά του πεύκου, όπως παλιά,
και τ’ όνειρό μου, εσύ…

**

Στο παραθύρι εμπρός

Στο παραθύρι εμπρός μια κερασιά ανθεί,
συλλογισμένη ανθίζει μέσα στ’ ασημιά της,
με τα κλαδιά της, τ’ άρωμά της,
με σκιάζει, με καλεί…
Ευτυχισμένα εισπνέω την μυρωδιά
απ΄τα τρεμάμενα, αέρινα λουλούδια,
χωρίς να μου μιλούν, αγάπης λέν’ τραγούδια,
γλυκά σαν το μυαλό μεθά η ευωδιά.

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (aπόσπασμα)

Η Isla NeGra, τὸ Μαῦρο Νησί, οὔτε νησὶ εἶναι οὔτε «μαῦρο». Εἶναι τὸ ὄνομα ἑνὸς μικροῦ παράκτιου χωριοῦ στὸν Εἰρηνικὸ ᾽Ωκεανό, ὅπου ἀπὸ τὸ 1939 εἶχε ἀγοράσει σπίτι ὁ Νερούδα. ᾽Εκεῖ διέμενε κατὰ καιρούς, ὅταν βρισκόταν στὴ Χιλή. Καὶ ἐπειδὴ πρόκειται γιὰ τοπωνύμιο, προτιμήθηκε ὁ ἔκτυπος ἐξελληνισμός του: Μαυρόνησος, ποὺ θεωρῶ ὅτι εἶναι ἀποδεκτός. Ο τίτλος τῆς ποιητικῆς συλλογῆς Memorial de Isla Negra εἶναι, πάντως, δυσμετάϕραστος. ῾Η ἰσπανικὴ λέξη memorial δὲν ἔχει νὰ κάνει μὲ ἀναμνήσεις, ὅπως ἐκ πρώτης ὄψεως ϕαίνεται. Memorial –ἐκτὸς ἀπὸ αἴτηση καὶ ἐπιμνημόσυνη δέηση– εἶναι τὸ σημειωματάριο καὶ τὸ δελτίο. Τὰ ποιήματα, ποὺ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἔχουν ὄντως ἀναμνηστικὸ χαρακτήρα, «ϕέρονται» νὰ ἔχουν καταγραϕεῖ δίκην σημειώσεων σὲ ἕνα σημειωματάριο, γιὰ νὰ θυμᾶται ὁ ποιητής τους περὶ τίνος πρόκειται. Επειδή, ὅμως, ἐκδόθηκαν σὲ πέντε δόσεις, σὲ πέντε χωριστὰ τομίδια, πρόκρινα τὴν ἔννοια δελτία ὡς πρόσϕορη ἀπόδοση τοῦ οὐσιαστικοῦ memorial.
Τὰ Δελτία ἀπὸ τὴ Μαυρόνησο συντάχθηκαν στὴ διετία 1962- 63, ὅταν ὁ Νερούδα ἦταν 59 ἐτῶν, καὶ ἐκδόθηκαν τὸ ἑπόμενο ἔτος. Πρόκειται γιὰ λογοτεχνία, καὶ δὴ ποίηση αὐτοβιογραϕικοῦ χαρακτήρα, εἶδος στὸ ὁποῖο ὁ Νερούδα εἶχε ξεκινήσει νὰ ἐπιδίδεται ἤδη ἀπὸ τὸ 1950, ὅταν ἐνέταξε στὸ Γενικὸ Α῏ σμα (στὸ Canto General) τὴν τελευταία ἑνότητα ποιημάτων μὲ τίτλο «Yo soy (δηλαδὴ «᾽Εγὼ εἶμαι»),  ὅπου ἀναϕέρεται στὴ ζωή του μέχρι τὸ 1949. ῎Ηδη τὰ Δελτία ἀπὸ τὴ Μαυρόνησο ἀποτελοῦν τὸ δεύτερο αὐτοβιογραϕικό του ἔργο. Τὴν τρίτη του αὐτοβιογραϕικὴ κατάθεση ὁ Νερούδα μᾶς τὴν προσϕέρει σὲ πεζό: πρόκειται γιὰ τὸ ἔργο του Confieso que he vivido, ποὺ κλείνει μὲ τὴ δολοϕονία τοῦ Σαλβαδὸρ ᾽Αλιέντε στὶς 11 Σεπτεμβρίου 1973. ᾽Απὸ ἐκείνη τὴν ἡμέρα κι ἔπειτα τὸ σπίτι τοῦ ποιητῆ στὴ Μαυρόνησο εἶναι περικυκλωμένο συνεχῶς καὶ ὅλη μέρα ἀπὸ στρατιωτικὲς περιπόλους. Στὶς 19 Σεπτεμβρίου ὁ ἄρρωστος Νερούδα μεταϕέρεται στὸ Σαντιάγκο, στὴν κλινικὴ Σάντα Μαρία. Στὶς 23 Σεπτεμβρίου θὰ ἀϕήσει τὴν τελευταία του πνοή. Τὸ Confieso que he vivido δημοσιεύθηκε μετὰ θάνατον. Στὰ ἑλληνικὰ κυκλοϕορεῖ ἀπὸ τὸν Gutenberg σὲ δική μου μετάϕραση μὲ τίτλο Τὴ ζωή μου, ὁμολογῶ, τὴν ἔζησα.