Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης

Κατηγορία

Αφίξεις

Αφίξεις

Αφίξεις, Ραδιόφωνο Ποιείν

Φωτεινή Λαμπρίδη, «Στον λαβύρινθο του Σωκράτη Μάλαμα», Σειρά “33 ⅓”, εκδ. Οξύ, 2024

Στην έκδοση αυτή αναδεικνύεται η ιστορία των τραγουδιών του Λαβυρίνθου που μετονομάστηκε σε «Σωκράτης Μάλαμας» αλλά και και η εικόνα της εποχής των 90s που γέννησε τον δίσκο – πυρήνα στην εργογραφία του, τον οποίο ο Γιάννης Πετρίδης συγκαταλέγει ανάμεσα στους 20 που αφηγούνται τη μεταπολίτευση. Το βιβλίο, το οποίο εντάσσεται στη σειρά “33 ⅓” υπό την επιμέλεια του Μάκη Μηλάτου. 

 

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

Να σου πω αλήθεια, ποτέ δεν πίστεψα ότι αξίζει τον κόπο να γράφω τραγούδια. Το έκανα πραγματικά για προσωπική μου απόλαυση. Είναι η αυτοψυχανάλυση μου. Δεν θα μπορούσα να πω είμαι συνθέτης, ούτε καν τραγουδοποιός. Κλασικός κιθαρίστας ήθελα να γίνω. Δεν μου πέρασε από το μυαλό να γράψω τραγούδια. Ξαφνικά μου προέκυψε. Γύρω στα 24 – 25. Και μικρός έπαιρνα τους ποιητές κι έφτιαχνα μελωδίες. Αλλά το ‘κάνα για πλάκα. Πώς κάνετε μαντινάδες εκεί στην Κάρπαθο και τις λέτε ο ένας στον άλλο; Ακόμα κι όταν είχα αρχίσει να γράφω συστηματικά και μου είπε ο Παπάζογλου: ‘Βρε κάνε τα αυτά τα τραγούδια κάτι’, είπα ‘άσε μας ρε Νικολάκη. Μπλέξιμο στο κεφάλι μου θέλω;’ ‘Τι λες’ μου λέει; ‘Αυτές είναι μελωδικές γραμμές περίεργες, το χρειαζόμαστε σαν πρόταση’. Δεν με έπειθε. Έλεγα ‘άσε με ρε Νίκο, μη μου τριβελίζεις το μυαλό, πάμε να πιούμε κανένα ουισκάκι’.

[…] στην ανάγκη του να περιγράψει το προσωπικό και συλλογικό αδιέξοδο εκείνων των χρόνων της δεκαετίας του 1990, γεννήθηκε ο «Λαβύρινθος» τον οποίο ο Γιάννης Πετρίδης συγκαταλέγει στους 20 πιο σημαντικούς δίσκους που αφηγούνται τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα και οι περισσότεροι συνομιλητές μου στην έκδοση αυτή, θα συμφωνήσουν πως δεν περιλαμβάνει ούτε ένα μέτριο τραγούδι. Ο Σωκράτης Μάλαμας τάραξε τα νερά, αιμοδοτώντας με τα τραγούδια του το ελληνικό τραγούδι, χωρίς να κάνει την παραμικρή προσπάθεια να βρεθεί στο επίκεντρο της δημοσιότητας, παραμένοντας μέχρι σήμερα ειλικρινής εργάτης στην τέχνη του. Συνεχίζοντας να κάνει τραγούδια «όπως κάνει ένας ασθενής όταν προσεύχεται»
Φωτεινή Λαμπρίδη

Φέρνει η νύχτα το πρωί
κι ο ήλιος πάει να φανεί
ήμουν μικρός και ξέχασα
γλυκό πουλί μου σε έχασα

Kλείνει τα δίχτυα του το φως
κι όποιος κοιμάται μοναχός
κάνει πως δεν τον νοιάζει
μ’ όνειρο η μέρα μοιάζει.

Tα φτερά μου ανοίγω στον αέρα
ότι απομένει απ’ τη ζωή είναι μια μέρα
είν’ ένας κήπος με λουλούδια και με φίδια
δυό χελιδόνια που γυρνάν ξανά στα ίδια

Bλέπω τις μέρες να περνούν
και μες στα μάτια με κοιτούν
σπίθες παλιές που ξέχασα
γλυκό πουλί μου σε έχασα

Kλείνει τα δίχτυα του το φως
κι όποιος κοιμάται μοναχός
κάνει πως δεν τον νοιάζει
μ’ όνειρο η μέρα μοιάζει.

Tα φτερά μου ανοίγω στον αέρα
ότι απομένει απ’ τη ζωή είναι μια μέρα
είν’ ένας κήπος με λουλούδια και με φίδια
δυό χελιδόνια που γυρνάν ξανά στα ίδια

***********

«Ο Λαβύρινθος είναι ένα γράμμα που έγραψα στον εαυτό μου» λέει o Σωκράτης Μάλαμας στη συνέντευξη που «κλείνει» αυτή την έκδοση. Έμελλε ωστόσο να έχει πολλαπλάσιους αποδέκτες αυτό το γράμμα όπως συμβαίνει συχνά στην τέχνη, ανθρώπους πέρα από τα σύνορα μιας γενιάς ή μιας ορισμένης διαδρομής και να αποτελέσει για πολλές και πολλούς από εμάς, εκτός από δίσκο-σταθμό και πυρήνα του έργου του, μεγάλο κομμάτι από το soundtrack μιας εποχής. Ο Μάλαμας έκανε τραγούδι την εσωτερική μας ουτοπία και ανάγκη, με τρυφερότητα και ένταση, κρατώντας το ίσο μέχρι να μετρηθούμε με «…έναν κόσμο που αλλάζει όπως τα ρούχα μας τα χθεσινά». Για την ιστορία των τραγουδιών του Λαβυρίνθου που μετονομάστηκε σε «Σωκράτης Μάλαμας» αλλά και την εικόνα της εποχής που τα γέννησε μιλούν οι: Σ. Μάλαμας, Ντ. Ρίζου, Μ. Κανά, Κ. Θεοδώρου, Οδ. Ιωάννου, Μπ. Παπαδόπουλος, Χρ. Μέγας, Γ. Αθανασόπουλος, Θ. Κοροβίνης, Φ. Δεληβοριάς, Γ. Ι. Αλλαμανής, Σπ. Αραβανής, Αν. Πετρόπουλος.

 

Η Φωτεινή Λαμπρίδη είναι στιχουργός και δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικό τύπο, ραδιόφωνο και τηλεόραση. Στη δισκογραφία εμφανίστηκε πρώτη φορά στον δίσκο 13.000 μέρες του Σωκράτη Μάλαμα το 1998. Έχει εκδώσει το ποιητικό κείμενο Ανθίζω λίγο ακόμα και το παραμύθι Το μανταλάκι.

Διαβάστε περισσότερα
Αφίξεις

Σπύρος Αραβανής, «Εκείνος που μεγάλωνε σαν δέντρο», εκδ. Κέδρος, 2025

Μετά τη δουλειά συνήθιζε να κάνει έναν περίπατο σε πολύβουους δρόμους προτού να επιστρέψει σπίτι. Πίστευε ότι έτσι πολλαπλασιάζονταν οι πιθανότητες να «συναντήσει» νέες ανθρώπινες ιστορίες, σαν κι αυτές που πάντα τον γοήτευαν.
Στους μεγάλους δρόμους, βλέπεις, διαστέλλεται η συνθήκη της ανωνυμίας. Είναι ένας μεγεθυντικός φακός, όπως έγραψε κάποτε ένας ιστορικός για την έρημο, κάτι που επιτρέπει στον άνθρωπο να φαντάζει πιο μεγάλος από όσο πραγματικά είναι. Ό,τι γίνεται και στις συναυλίες όπου, ενώ ο καθένας είναι λίγο ή πολύ παράφωνος, όλοι μαζί φτιάχνουν ένα μελωδικό τραγούδισμα.
Το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή, αντίθετο, από τους ψηφοφόρους και τις εκλογές .
Στους μεγάλους δρόμους, λοιπόν, αυτό το μωσαϊκό ψυχών που λέγεται «πόλη», αποκτά ένα συμπαγές «σώμα» το οποίο φαντάζει καλλίγραμμο. Εκεί κρύβεται η μαγεία της κάθε ιστορίας: να ψάχνεις να βρεις τις ατέλειες του «σώματος». Τις σιωπές και τις αποσιωπήσεις του. Γιατί το όσο κάθε μέλος του όσο προσπαθεί να παραμείνει άδηλο, τόσο αποκαλύπτεται, ειδικά τα δεκάδες μάτια που διασταυρώνονται με τα δικά σου και στα οποία μπορείς να διακρίνεις – αν είσαι εξασκημένος – πολλές ιστορίες.
Και φυσικά δεν έχει καμία σημασία αν έπεσες μέσα, αν μάντεψες σωστά.
Σημασία έχει το πώς εσύ τις  φαντάστηκες με τα λίγα υλικά που είχες στα χέρια σου χωρίς να σε παρασύρουν όλες εκείνες οι αποπροσανατολιστικές λεπτομέρειες, τα ρούχα, το βάδισμα, το δέρμα, πράγματα που εύκολα μπορούν να οδηγήσουν σε λανθασμένες εκτιμήσεις,  όπως και το βλέμμα των υπόλοιπων περαστικών προς τους ανθρώπους που ακτινογραφείς.
Ή αλλιώς  αυτό που αποκαλούμε «κοινή γνώμη». Το αιμοβόρο θηρίο που όσο περισσότερους αρπάζει στα δόντια του, τόσο περισσότερο δυναμώνει, και χορταίνει μόνο όταν έχει εξασθενήσει κάθε ικμάδα δημοκρατίας.
Συνήθιζε, λοιπόν, να περπατά στους μεγάλους δρόμους εκεί, αν και το τελευταίο διάστημα δεν είχε διάθεση. Προτιμούσε τα στενά σοκάκια ακριβώς για να μη συναντά αυτή την αδηφάγο ύαινα και να μη βαραίνει ο νους του με τις λεπτομέρειες των «αγαλμάτων» που θα συναντούσε.
Όχι εκείνων των μαρμάρινων που στέκουν αγέρωχα για να καυχιέται τάχα το παρελθόν και να κουτσουλάνε τα περιστέρια, αλλά των άλλων. Με τις φλέβες.
Στην πόλη του υπήρχε ένας σωρός από τα πρώτα, λες και έπρεπε οι νεκροί να μην μπορούν ποτέ να είναι στ’ αλήθεια νεκροί, σαν να μην επιτρέπεται να ηρεμήσουν αληθινά, να πάψουν τέλος πάντων να επιτελούν κοινωφελές έργο, να μην τους θυμούνται, να ξαποστάσουν επιτέλους, να πεθάνουν ήσυχα, βρε αδελφέ, ειδικά αν δεν το κατάφεραν με τον πρώτο τους θάνατο.

Διαβάστε περισσότερα
Αφίξεις

Παύλος Παυλίδης, «Αυτή είναι η γειτονιά μου σκύλε», εκδ. Καστανιώτης, 2024

Ένα βιβλίο με ποιήματα για τις μέρες μας πάνω στη γη. Μια πορεία πέρα από τον χώρο και τον χρόνο. Εικόνες, λέξεις, μνήμες και εμπειρίες από γνωστούς και άγνωστους κόσμους. Η «μυθολογία μιας επαρχίας», ένα ταξίδι στην τροχιά της ζωής.

 

Στα δέντρα που είχαν λέξεις έβαλα πουλιά
Λες και θα σιωπούσαν κάποτε
Στα ποτάμια που κυλούσαν νοήματα έβαλα νερά
Λες και θα στερεύαν κάποτε
Τα κατέστρεψα
Και ησύχασα
Από τότε η ζωή είναι τόσο καλή και δίκαιη μαζί μου
Βλέπω ένα κορίτσι ν’ ακουμπάει ένα ποδήλατο
Σ’ ένα δέντρο δίπλα στην όχθη ενός ποταμού
Ακούω τα πουλιά και δεν καταλαβαίνω λέξη

Διαβάστε περισσότερα
Αφίξεις, Μεταφραστικό Εργαστήρι

Βιρτζίνια Γουλφ, «Περιπλανήσεις στο Λονδίνο», (μετάφραση- επίμετρο: Αναστασία Δεληγιάννη), Oblik Editions, 2024 (

“Ο αριθμός των βιβλίων στον κόσμο είναι άπειρος και είμαστε αναγκασμένοι να ρίχνουμε μια ματιά μόνο, να γνέφουμε και να προχωράμε, να πιάνουμε κάτι σαν αστραπή μετά από μια κουβέντα της στιγμής, όπως όταν έξω στον δρόμο πιάνουμε μια λέξη στα πεταχτά κι έτσι ίσως από μια τυχαία φράση φτιάχνουμε μια ολόκληρη ζωή”

***

[…]

Η γοητεία του σύγχρονου Λονδίνου έγκειται στο ότι δεν χτίστηκε για να διαρκέσει· χτίστηκε για ν’ αφανίζεται. Οι γυάλινες προσόψεις του, η διαφάνειά του, τα φουσκωμένα κύματα των χρωματιστών σοβάδων, δίνουν μια ευχαρίστηση άλλου τύπου και πετυχαίνουν έναν διαφορετικό στόχο απ’ αυτόν που επιδίωκαν και προσπαθούσαν να πετύχουν οι παλιοί οικοδόμοι και τ’ αφεντικά τους, οι ευγενείς της Αγγλίας. Η περηφάνια τους απαιτούσε την ψευδαίσθηση της μονιμότητας. Η δική μας, αντίθετα, φαίνεται να χαίρεται ν’ αποδεικνύει ότι μπορούμε να κάνουμε πέτρες και τούβλα τόσο εφήμερα, όσο οι επιθυμίες μας.

Διαβάστε περισσότερα
Αφίξεις

Κώστας Μαντζάκος, «Μαθήματα γεω-πονίας» / Με δεκατέσσερα σχέδια της Αγλαΐας Περράκη, εκδ. Περισπωμένη, 2024

Ἡ ΑΡΜΠΑΡΟΡΙΖΑ
`
Σ᾿ ἀφήνω αὐτὴ τὴν ἀρμπαρόριζα νὰ μὲ θυμάσαι
εἶπα στὸ γείτονα.
Ἐξάλλου, δὲν ἦταν καὶ τίποτα σπουδαῖο.
Κόβοντας ὅ,τι ἦταν πιὰ ξερό, εἶχαν ἀπομείνει
λίγα ἰσχνὰ κλαριά
σκελετωμένη παλάμη.
Τόσο λίγο χῶμα πού ᾿χε μείνει στὸ γλαστράκι
ἀποροῦσα πῶς κρατιόταν ἀκόμα ζωντανό.
Κι ὅμως, λίγους μῆνες μετὰ τὴ μετακόμιση
μοῦ ᾿πε στὸ τηλέφωνο
πὼς εἶχε φουντώσει
πάλι.
Συμβαίνει αὐτό. Ἐκεῖ ποὺ δὲν τὸ περιμένεις.
Ἡ δυσκολία εἶναι νὰ κάνει κανεὶς ὑπομονὴ
ἀντικρίζοντας τὰ ξεραμένα
χωρὶς πραγματικὰ
νὰ ξέρει.
****
Διαβάστε περισσότερα