Είμαι ο ένας που σας κατάλαβε, o πρώτος που συνέλαβε τον ουσιαστικό σας ορισμό: είστε οι αιώνιοι αναμένοντες της Τελειότητας, και οι καθημερινά περιορισμένοι στον εγκωμιασμό της βιβλιοδεσίας, υποχρεωμένοι λόγω της απογοήτευσής σας, ο ένας μετά τον άλλον, μέρα με την ημέρα, από το ποίημα, το μυθιστόρημα, το βιβλίο ˙ είστε οι μόνοι που αγαπάτε κι αντιλαμβάνεστε την Τελειότητα ˙ οι συγγραφείς τίποτα από όλα αυτά, δημοσιευτές πρόχειρων σχεδιασμάτων, βιβλία βιαστικά, ευκαιριακά, μπαλώματα ˙ η Τελειότητα θα ‘ρθει κάποια μέρα σε ένα βιβλίο , έτσι που με το δίκιο σας την αναμένετε, τη φαντάζεστε: μέχρι τώρα δεν έχει φανεί η Τελειότητα παρά μόνον στη χάρη και στην ηθική δύναμη κάποιων αντρών ή γυναικών που όλοι μας αξιωθήκαμε να γνωρίσουμε κάποτε και που ποτέ δεν θα προσεγγίσουν την ιστορική δημοσιότητα ούτε και την καθημερινή.
Όμως είστε καλά στην αναμονή σας και είμαι βέβαιος πως θα επικροτήσετε όλοι ομόφωνα τη μέρα που θα φανεί εν είδει Βιβλίου, απέραντα ευγνώμονες.
Οι συγγραφείς, όσοι δεν εννοούμε να καταλάβουμε ότι από καιρό θα έπρεπε να υπακούσουμε στη στάση των κριτικών ξέροντας τι τρομαχτική εξουθένωση είναι να δομήσεις ένα βιβλίο μες στα αυστηρά πλαίσια της τέχνης και πόσο μηδαμινή η πιθανότητα να τα καταφέρεις, όχι μόνο υποφέρουμε αλλά και μαραινόμαστε επειδή δεν φτιάχνουμε το Βιβλίο και περιμένοντας να το φτιάξουμε έχουμε απολέσει τη συμπάθεια που επιφέρει η προσμονή να τη βρούμε στις απόπειρες των άλλων.
Εγώ δεν βρήκα μια επιδέξια επιτέλεση της καλλιτεχνικής μου θεωρίας. Το μυθιστόρημά μου είναι σφαλερό, όμως θα ήθελα να μου αναγνωριστεί πως είμαι ο πρώτος που έχει προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει το θαυμάσιο εργαλείο του συνειδησιακού ξαφνιάσματος που είναι ο μυθιστορηματικός ήρωας στην αληθινή του αποδοτικότητα και ιδιότητα: εκείνο του απόλυτου ξαφνιάσματος της συνείδησης του αναγνώστη, κι όχι της τετριμμένης κατοχής μιας συνείδησης σε μια ιδιαίτερη κοινοτυπία, εφήμερης, ασταθούς, αυτής, και πως μαζί με αυτό και κάποιες άλλες σκέψεις που διαμορφώνονται στο σύνολο του δρομολογημένου βιβλίου, φέρνω πλησιέστερα ετούτη την Τελειότητα που εσείς περιμένετε , και, αποσαφηνίζω κάτι ακόμη επίσης, ένα σοβαρό δόγμα της λογοτεχνικής τέχνης.
Εάν σφάλλω, δεν θα είμαι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος. Μπορείτε να το καταδικάσετε με όλη σας τη δριμύτητα.
Εγώ επίσης καταλαβαίνω πως το έργο μου θα σας κάνει να αναμένετε την Τελειότητα πιο έντονα ίσως. Κι αν όντως πιο έντονα , το βιβλίο μου χρησίμεψε.
Είμαι ο κάποιος που διείδε πως γνωρίζετε αυτό που δεν είναι η Τελειότητα.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Η αταξία του βιβλίου μου είναι εκείνη όλων των φαινομενικά τακτοποιημένων ζωών και έργων.
Η συνοχή, ένα σχέδιο που εκτελεί κάποιος, σε ένα μυθιστόρημα, σε ένα έργο ψυχολογίας ή βιολογίας, σε μια μεταφυσική, είναι μια φενάκη τού λογοτεχνικού κόσμου και ίσως συνολικά του καλλιτεχνικού και επιστημονικού.
Είναι ψευδαίσθηση του Kant, του Schopenhauer, του Wagner σχεδόν πάντοτε, του Cervantes, του Goethe, να εκδηλωθεί μια συνοχή, μια διάταξη στα έργα τους.
Είναι τόσο φανταστικό να υπάρχει έξω από κάποιο έργο κειμένου ή πραγματείας μια συνεκτικότητα, μια συνοχή, αποτελεσματική επιτέλεση σχεδίου, σαν μια συνέχεια στον αναγνώστη ή στον μελετητή των έργων αυτών.
Πρέπει να διακηρύξω πάραυτα πως δεν υπάρχει τίποτα πιο απολαυστικό, πιο μεθυστικό, από ένα έργο εξολοκλήρου αρμονικό. Ενότητα, συνεκτικότητα, όχι εξαιτίας των επαναλήψεων παρά λόγω αναπτύγματος, από αδιάλειπτη ποικιλία στη σταθερή διάρκεια ( μιας σκέψης, ενός συναισθήματος). Υπέρτατο δείγμα εξέλιξης, κατά την κρίση μου, εντός της συνεκτικότητας είναι η Πέμπτη Συμφωνία του Beethoven.
Έμπλεος ψευδαίσθησης ενότητας, ο Schopenhauer μας παρουσιάζει σε τρεις τόμους το Ο κόσμος σαν Βούληση και Παράσταση, με αναρίθμητα κι αριθμημένα κεφάλαια, σε φαινομενική συμμετρία. Αυτός ο στοχαστής, ο μεγαλύτερος μεταφυσικός ενδεχομένως, δημοσιεύει ένα πρόχειρο σχεδίασμα ερευνητή σαν ένα μεγάλο βιβλίο μοναδικό και οριστικό. Αυτή η κατανομή του Kant στην Κριτική του Καθαρού Λόγου είναι σαν μια ανάδευση αριθμών μέσα σε ένα σακούλι. Ίσως ο Spencer να πραγματοποίησε αληθινά βιβλία δίχως μια ασυνέχεια λογικής, δίχως μια ανώφελη λέξη. O Husserl είναι σήμερα περισσότερο μεθοδικός;
Κι από αυτό που λέω στην επικεφαλίδα, δεν έχω να απολογηθώ για τίποτα.
************************************************
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Τα συγκεκριμένα αποσπάσματα αποτελούν μέρος του πιο γνωστού έργου του Macedonio Fernández, το μυθιστόρημα με τίτλο Museo de la Novela Eterna (Μουσείο του Αιώνιου Μυθιστορήματος). Εκεί αποτυπώνεται ολόκληρη η κοσμοθεωρία του και η αντίληψή του για τη λογοτεχνία και τις σύνθετες λειτουργίες της γραφής και της ανάγνωσης. Θεωρείται το κορυφαίο της συγγραφικής του πορείας και ένα από τα πιο σημαντικά της ισπανόφωνης λογοτεχνίας του προηγούμενου αιώνα. Πρόκειται για ένα υβριδικό έργο με πενήντα έξι προλογικά κείμενα δοκιμιακού και φιλοσοφικού χαρακτήρα, δοσμένο μέσα από μία μη γραμμική αφήγηση που σπάει όλους τους έως τότε παραδοσιακούς τρόπους γραφής. Εντός του αναμειγνύονται διάφορα είδη λόγου: η ποίηση, η φιλοσοφία, η κριτική, το δοκίμιο, η αυτοαναφορική γραφή. Το χαρακτηρίζει ο ακραίος πειραματισμός, η αποδόμηση του ρεαλισμού, η τοποθέτηση των μυθοπλαστικών ηρώων στην πραγματικότητα, η αντίληψη της πραγματικότητας ως ονείρου, η ύπαρξη και η εξέλιξη του έργου μέσα στο έργο όπου, εντέλει, ο αναγνώστης μοιάζει να είναι και ο μεγαλύτερος πρωταγωνιστής του. Η συγγραφή του έργου, που χαρακτηρίστηκε «αντί-μυθιστόρημα» και μεταξύ άλλων θεωρητικοποιεί τον ρόλο που έχει ο αναγνώστης στην περαιτέρω εξέλιξη ενός λογοτεχνικού έργου, ξεκίνησε το 1925. Ο συγγραφέας το έγραφε σε όλη τη στη διάρκεια της ζωής του, σε σκόρπια φύλλα χαρτιού, πολλά από τα οποία χάθηκαν κατά τη διάρκεια των συχνών μετακομίσεων του , χωρίς να έχει προτείνει κάπου κάποια συγκεκριμένη σειρά. Δημοσιεύτηκε 15 χρόνια μετά τον θάνατό του, με την ευθύνη των παιδιών του και των φίλων του, και άσκησε τεράστια επιρροή σε όλο το φάσμα της μετέπειτα λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας.
