«Όταν η ύλη σιωπά, τα θέλω μας ουρλιάζουν, όταν είμαστε ολομόναχοι, εμείς και η ψυχή μας. Τις ώρες που οι κρυφοί μας πόθοι εισβάλουν στα πεθαμένα μας όνειρα, στην όποια ελπίδα, εκείνες τις ώρες ο νους μας ξεγλιστρά σε αυτό που ποθούμε περισσότερο στη γη, σε αυτό που αγαπάμε βαθιά κι ονειρευόμαστε καθώς όλο το είναι μας είναι μόνο εκεί ταγμένο. Αυτό μπορεί να αφορά άνθρωπο, κατάσταση ,στόχο ή ότι άλλο»
Μιλάει στο Ποιείν για τη δεύτερη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Κάθαρση». Η ποίηση της αφουγκράζεται τον παλμό της κοινωνίας, τις απογοητεύσεις, τις φιλίες, τον έρωτα και τη συγχώρεση που οδηγεί στην «Κάθαρση».
-Αγαπητή κυρία Υφαντίδου μιλήστε μας για τον τίτλο της ποιητικής σας συλλογής «Κάθαρση»
Η Κάθαρση ως τίτλος γεννήθηκε ένα απόγευμα καλοκαιρινό σε μια υπέροχη παραλία της Ζακύνθου. Σκέψη πρώτη – να μπορούσε η θάλασσα να πάρει τα προβλήματα μας μακριά και να τα ρίξει στο πιο βαθύ της σημείο. Σκέψη δεύτερη – κανείς δεν μπορεί να πάρει τα προβλήματα μας μακριά εκτός από εμάς τους ίδιους. Με ποιόν τρόπο; Προσωπική άποψη βέβαια, συγχωρώντας τον εαυτό μας. Μας βαραίνουν καθημερινά πολλά και όταν τελικά πάμε να αποφορτιστούμε συνήθως δεν τα καταφέρνουμε καθώς μέσω των ενοχών μας, εμείς οι ίδιοι σταυρώνουμε τον εαυτό μας. Μα ζούμε σ’ έναν κόσμο με πολλούς άλλους πρόθυμους Ιούδες, ας μην είμαστε κι εμείς ένας ακόμη. Εάν λοιπόν καταφέρουμε να μας συγχωρήσουμε, όχι δικαιολογήσουμε, καθώς διαφέρει το ένα από το άλλο, τότε θα επέλθει η Κάθαρση.
-Η ποιητική συλλογή χωρίζεται σε έξι ενότητες, ποια η σημασία τους;
Κάθε ενότητα ενώνεται μ’ ένα αόρατο νήμα. Η πρώτη αναφέρεται στην Γυναίκα -Το αιώνιο πλάσμα, καθώς η ίδια η ύπαρξη μ’ αυτήν ξεκινά. Ως μάνα, ως αφετηρία, ως δημιουργός και θυσία. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στους δήμιους της ζωής και συνεπώς της γυναίκας αφού ανά τους αιώνες έχει παλέψει για σεβασμό, αποδοχή, καταξίωση κι όμως ακόμη πολεμάται, ακόμη βάλλεται. Η τρίτη ενότητα είναι ο έρωτας ο οποίος κατέχει πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας και μέσα από αυτόν ανθίζει, αναγεννιέται ή μαραζώνει ο άνθρωπος. Η τέταρτη ενότητα αφορά το Παιδί – τον σπόρο της ελπίδας που όμως εμείς οι μεγάλοι δεν καταφέρνουμε να διαφυλάξουμε και να προστατεύσουμε όπως οφείλουμε. Η πέμπτη ενότητα μιλάει για την πατρίδα. Για την πατρίδα που κάποιοι πρόθυμα θυσίασαν την ζωή τους ώστε να ανατείλει ελεύθερη και τώρα αυτή η ίδια πατρίδα θυσιάζει τα παιδιά της σαν να’ ναι λίθος σ’ ερειπωμένο σπίτι ακρινός. Τους νέους ανθρώπους με οράματα κι όνειρα τους έχει σίγουρα απογοητεύσει. Τέλος η ενότητα φίλοι που περιέχει ένα ποίημα κι όχι τυχαία. Η απογοήτευση που γευόμαστε από ανθρώπους που πιστέψαμε πολύ κι αγαπήσαμε περισσότερο, από ανθρώπους που τους ακουμπήσαμε τα βάρη μας, τα μυστικά μας, τα ζόρια μας, τις στενοχώριες μας και λάβαμε προδοσία, είναι σαν μικρός θάνατος.
Γυναίκα γη Πηγή ζωής
Χείμαρρος και καταρράκτης μαζί
Οξυγόνο αναβλύζει με το χάδι
Χώμα που κάθε σπόρο σε άνθος μεταλλάσσει
Με δάκρυ για νερό και τροφή στην αγωνία
Η ελπίδα της μοχλός κι η δύναμή της φάρος
Τις πίκρες της ολονυχτίς ζυμώνει
Γλύκισμα προσφέρει την αυγή
Στα μαλλιά της πλέξανε κόμπους
Μ’ υπομονή τους ξέλυσε έναν έναν
Η πιο πονεμένη αυτής της γης γυναίκα
Η πιο όμορφη όλες
Ασλάνι για το σπιτικό της
Βάλσαμο για τα παιδιά της
Στήριγμα συντροφικό
Για τους γονείς απάγκιο
Και για τον κόσμο όλο μυστήριο.
-Το πρώτο ποίημα της συλλογής είναι η «Γυναίκα», «το αιώνιο πλάσμα». Η γυναίκα με τα χίλια πρόσωπα και τους πολλαπλούς ρόλους. Μητέρα, ερωμένη, φίλη, σύντροφος, αδελφή. Γιατί παραμένει ένα μεγάλο μυστήριο;
Γιατί είναι απορίας άξιο πως αυτή η γυναίκα με τους πολλαπλούς ρόλους στην καθημερινότητα της, με τα σκορπίσματα του εαυτού της καθώς δεν μπορεί ποτέ να είναι μόνο ένα πράγμα, πως αντέχει, πως συνεχίζει, που βρίσκει την υπομονή, από πού πηγάζει τόση δύναμη και στέκει με το κεφάλι ψηλά, υπερνικά εμπόδια κι οραματίζεται τον εαυτό της στο αύριο νικήτρια.
-Πιστεύετε ότι η φωνή της γυναίκας έχει δυναμώσει στην ποίηση;
Φυσικά το πιστεύω. Όπως και σε όλους τους τομείς έτσι και στην ποίηση. Έχουμε θαυμάσιες ποιήτριες και καθημερινά γνωρίζω σπουδαίες γυναίκες που με συγκλονίζουν με τους στίχους τους.
-Μου άρεσε πολύ το ποίημα σας με τίτλο «Αναπνοή»
Τα όνειρά μου απόντα λείπουν οι ελπίδες
Των ζωντανών κρατήματα, ζωής αναπνοές
Τώρα πώς πατήματα να βρω, παιδιού μικρού ανηφοριές
Σαν να `χασα τον ήλιο μου, τα αστέρια, το φεγγάρι
Σαν το σκοτάδι να απλώθηκε παντού
Κι η χαρά βυθίστηκε, πλοίο σε άγρια πελάγη [..]
Κλείνω τα μάτια με χαρά στο ασυνείδητο, μπας και σε συναντήσω
Στο όνειρό μας το κοινό, στον κήπο, στα λουλούδια
Σε μια μοίρα που καταριέται τα μάτια που φλογίζονται
Μόνα τους να μένουν.
-Είναι ουσιαστικά η αναπνοή μας η «Ελπίδα», η δύναμη που μας οδηγεί;
Η ελπίδα πράγματι μπορεί να μας εφοδιάσει με απίστευτη δύναμη κι αντοχή για καθετί στη ζωή μας. Ακόμη και για πράγματα που φτάνουν σε τέλμα η ελπίδα μπορεί να τα κρατήσει ζωντανά, έστω μέσα μας, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πάντα κάτι θετικό. Γεγονός είναι όμως ότι όπου τα δεδομένα αποτυγχάνουν οι ελπίδες κάνουν θαύματα.
«Οι Ώρες»
Αυτές οι ώρες
Οι ώρες που οι ψυχές μιλούν
Που η ύλη κοιμάται
Οι φωνές σιωπούν
Τα θέλω ουρλιάζουν
Οι ώρες της μοναξιάς
Οι ώρες των γραφών
Οι ώρες των πόθων
Των πεθαμένων ονείρων
Της αναστημένης ελπίδας
Των μαρμαρωμένων δακρύων
Των παγωμένων ερώτων
Οι ώρες που ο νους ξεγλιστρά πλάι σου.
-Στο ποίημα σας με τίτλο «Οι Ώρες» μιλάτε για την ίδια τη ζωή. Μπορείτε να μας πείτε πώς το εμπνευστήκατε;
Το ίδιο το ποίημα είναι γραμμένο τις ώρες για τις οποίες μιλά. Όταν η ύλη σιωπά, τα θέλω μας ουρλιάζουν, όταν είμαστε ολομόναχοι, εμείς και η ψυχή μας. Τις ώρες που οι κρυφοί μας πόθοι εισβάλουν στα πεθαμένα μας όνειρα, στην όποια ελπίδα, εκείνες τις ώρες ο νους μας ξεγλιστρά σε αυτό που ποθούμε περισσότερο στη γη, σε αυτό που αγαπάμε βαθιά κι ονειρευόμαστε καθώς όλο το είναι μας είναι μόνο εκεί ταγμένο. Αυτό μπορεί να αφορά άνθρωπο, κατάσταση ,στόχο ή ότι άλλο.
Κάθαρση
Όταν σε φίλο τις μύχιες σκέψεις ακουμπήσεις κι επίκριση δεν
λάβεις
Σαν εξομολόγηση που κανένας δεν είν’ αγιότερος από τον άλλο
Όταν δίχως να σε δουν προσφέρεις κι ας μην έχεις αύριο ούτε κι εσύ.
Κάθαρση ‘ναι μάτια μου στη θάλασσα ν’ αφεθείς
Στο κύμα να ξαπλώσεις σαν να γεννήθηκες ξανά
Βρέφος αμόλυντο κι άσπιλο που κλαίει γοερά γιατί αυτό ξέρει
όταν πονά
Το λάθος σου να τ’ αγκαλιάσεις και να σε συγχωρέσεις
Σαν να παίρνεις ξανά την πρώτη σου ανάσα
Σκέψεις σαν ιστός αράχνης
Σκοτάδι ο νους και ψάχνει λίγο φως
Όσα όφειλες μα δεν τόλμησες ποτέ
Όσα θέλησες μα δικά σου δεν ήταν για να τα κατέχεις
Άφεση από άλλους μη ζητείς
Ανθρώπους πολλούς, φίλους και μικρούς θεούς
Από σένα μόνο που κατάφερες να σ’ αδικείς μαζί με τους πολλούς τους άλλους.
-Μιλήστε μας για το ποίημα σας «Κάθαρση». Είναι ένας εξαγνισμός που οδηγεί στην καθαρότητα;
Πολλά θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν σε μια κάποια απελευθέρωση, όταν όμως καταφέρουμε να δώσουμε ένα χέρι βοηθείας εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας και να τον «σηκώσουμε», τότε μπορεί να επέλθει η κάθαρση. Οι ενοχές μας είναι μεγάλο βαρίδιο. Ας μην μας αδικούμε λοιπόν μαζί με τους πολλούς τους άλλους!
-Τι σημαίνει για εσάς η ποίηση; Είναι μια παρηγοριά;
Παρηγοριά υπήρξε πολλές φορές. Έκφραση, δημιουργία, ανάγκη, κάλεσμα! Τόσα πολλά πράγματα είναι η ποίηση που δυσκολεύομαι να βρω τις κατάλληλες λέξεις. Η ποίηση για μένα ξεκίνησε σαν ένα ρυάκι, που έγινε ποταμός και τώρα άνοιξε και ξεχύθηκε σε νερά βαθιά κι έγινε θάλασσα…
-Ποιο ποίημα ξεχωρίζετε από την ποιητική σας συλλογή και γιατί;
Τα ποιήματα είναι τα παιδιά ενός ποιητή – μιας ποιήτριας και είναι ανέφικτο για έναν πατέρα – μια μάνα να ξεχωρίσει κάποιο, καθώς καθένα γεννήθηκε και συνδέθηκε με κάποια συναισθήματα, βιώματα, πρόσωπα και γέννησε με τη σειρά του άλλα συναισθήματα, βιώματα κι έκανε κι εμάς τους δημιουργούς ένα άλλο πρόσωπο από αυτό που ήμασταν πριν το γράψουμε.
-Ποιοι ήταν οι ποιητές που επηρέασαν τον ποιητικό σας λόγο;
Πολλοί κι αγαπημένοι τους οποίους διδαχτήκαμε και στο σχολείο. Ακόμη θυμάμαι το συναίσθημα που μου γεννούσε η ανάγνωση της Οδύσσειας και η έξαψη-περιέργεια για το παρακάτω κάθε φορά. Πολλά ποιήματα μου θυμίζουν παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι χωρίς να ξέρω από πού πηγάζει αυτή η έκφραση. Βέβαια ο ποιητικός λόγος εξελίσσεται και ωριμάζει μαζί με τον ποιητή οπότε και πολλοί νέοι δημιουργοί μ’ έχουν εκπλήξει με την γραφή τους, με έχουν αγγίξει και με έχουν επηρεάσει ως έναν βαθμό. Δεν θα αναφερθώ σε ονόματα για να μην αδικήσω κάποιον. Ο ποιητής έχει έναν δικό του τρόπο να προσλαμβάνει τα όποια εξωτερικά ερεθίσματα και να τα μετουσιώνει σε ποίηση.
-Μπορεί ο σημερινός ποιητικός λόγος να αντιπροσωπεύσει επάξια τη φωνή των ανθρώπων και να πει όσα θέλουν και σκέφτονται όπως έκαναν οι ποιητές άλλων εποχών;
Φυσικά και μπορεί και μάλιστα με τον πιο ευφάνταστο κι εύγλωττο τρόπο. Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που γράφουν ποίηση σήμερα και θα ήταν ευχής έργο να φέρουμε και το αναγνωστικό κοινό ξανά κοντά στην ποίηση. Γίνονται βήματα. Ακόμη και η αναπαραγωγή στίχων και ποιημάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ θετικό σημάδι, καθώς φέρνει τους νέους ανθρώπους κοντά στην ποίηση, τους αγγίζει, ή δύναται να τους αγγίξει έστω κάποια φορά κι αυτό είναι κέρδος.
*Η Γεωργία Χάρδα είναι βιβλιόφιλη δημοσιογράφος
