Η τέχνη που δήθεν υπηρετούμε έχει από καιρό πάψει να αφορά στους ανθρώπους. Τη βρίσκουμε με γκράφιτι σε ταλαιπωρημένους τοίχους, σε κάποιον στίχο που παρεισφρύει στον κινηματογράφο (όσο υπάρχουν ακόμη σεναριογράφοι που τη γνωρίζουν) ή μέσα σε βιβλία που αυτοχρηματοδοτήθηκαν για να μη διαβαστούν ποτέ.

Μεγάλη κατάντια αυτό για κάθε απόσταγμα. Τα αποστάγματα, άπαντα ψυχοτρόπα, θα περίμενε κανείς να μεθούν τα σπλάχνα των ανθρώπων με φωτογραφίες, με συμπεράσματα, με βλέμματα, με δάκρυα. Φαίνεται, όμως, πως κανείς πια δε διψά για λάμψεις, δέρματα, αρώματα, και πώς να διψά, όταν όλη η ζωή, στο περιθώριο του χρόνου της, γυρεύει την αποκτηνωμένη διασκέδαση που καταλήγει στην απόλυτη αναισθησία.

Η ποίηση, όμως, βρίσκεται στον αντίποδα της αναισθησίας. Τα πάντα γύρω της και μέσα της είναι αλλεργιογόνα και κάνουν το κορμί να τρέμει μέχρι θανάτου από υπερευαισθησία. Ο πταρμός της στις λευκές σελίδες είναι οι λέξεις των ρομαντικών που προσπαθούν να πουν μια αλήθεια. Κατά την παράδοση του χώρου που μας δόθηκε, ακολούθως συζητούμε ορισμένους από όσους αποπειράθηκαν να μιλήσουν μια αλήθεια μες στο δύον έτος.

***********************************

1. Άρης Φίλιππας, Αυτοί που πεθαίνουν είναι πάντα οι άλλοι, εκδόσεις Θράκα

Ποιήματα που αποπνέουν συναισθηματική φόρτιση και εκλεκτή συγκίνηση, θεμελιωμένα σε αυθόρμητες σκέψεις, αληθινές παραστάσεις και βιωμένα άλγη προσφέρει ο κ. Φίλιππας στο πόνημά του. Δε συναντώνται συχνά γραφές που έχουν αφουγκρασθεί με πάθος τα όσα διαδραματίζονται γύρω τους και έχουν ζυμώσει με υπομονή τα όσα συμβαίνουν μέσα τους. Ο κ. Φίλιππας ανήκει στις περιπτώσεις των γραφιάδων που απευθύνονται στην ουσία της ζωής τους για να γράψουν και όχι στην αυταρέσκεια του ποιητικού αυτοχρίσματος. Η έκφρασή του έχει απέραντο δρόμο να διανύσει, εφόσον ο ίδιος το επιθυμεί, η στρατηγική επιλογής των θεμάτων του, όμως, βρίσκεται στο επίκεντρο του στόχου.

από διακριτικότητα

ήμασταν τόσο διακριτικοί
ο ένας με τον άλλο
που στο τέλος χωρίς να καταλάβουμε
γιατί και πότε
χαθήκαμε για πάντα

όμως, αλίμονο
μην στενοχωριέσαι
τα βράδια των αυτοκαταστροφών
που οι φίλοι μ’ έγνοια
θα σε ρωτούν τι έχεις

θα μπορείς περήφανα
ν’ απαντάς:

χαθήκαμε
μα όλα καλά
δεν ήταν από μίσος ή αλληλοκορεσμό
αλλά από διακριτικότητα

 

****

 

2. Γιάννης Πετράκης, Ηλιόλουστο χάος, εκδόσεις ΑΩ

Η παρουσία των θετικών επιστημών μέσα στα ποιήματα είναι πάντοτε μια θετική έκπληξη, μολονότι σπανίως ενταγμένη οργανικά στο σώμα της σκέψης και της έκφρασης. Συνηθέστερα τη συναντούμε ως αμετροεπή φιγούρα μιας απόπειρας που αυταπατάται, παρά ως ουσιαστική συνεισφορά στο ποιητικό κοσμοείδωλο. Ο κ. Πετράκης, όμως, ξεφεύγει από το σύνηθες, προσφέροντας στα πεζοποιήματά του, εξόν των προαναφερθεισών απηχήσεων, μυρωδάτες παραστάσεις, ενδιαφέρουσες ιδέες και ειλικρινείς τοποθετήσεις, απαλλαγμένες αναιδών φιλοδοξιών. Υπέροχος και ο μοναχικός του πεσιμισμός.

Τρισυπόστατη

Αν μπορεί να είναι ταυτόχρονα η συντροφιά και η θαλπωρή της φωτιάς στο αναμμένο τζάκι, λίγη παρηγοριά σε ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και το χάδι ανάλαφρης και απαλής μουσικής, δεν έχεις παρά να την παντρευτείς.

 

***

 

3. Διονύσιος Χριστοφοράτος, Ο μαγικός οπτίλος, Κάπα εκδοτική

Αρχαιολάτρης, παλιομοδίτης, μετριοπαθής, λάτρης της μικρής φόρμας, ο κ. Χριστοφοράτος συγκεντρώνει στο πρωτόλειο έργο του ποιήματα μιας μεγάλης περιόδου. Το μεγάλο του προσόν: η εμφανής του λεξιλαγνεία ως πίστη στη δύναμη της λέξης. Το μεγάλο του μειονέκτημα: ακριβώς το ίδιο. Παρασυρόμενος, αφήνει ενίοτε τις λέξεις να κάνουν τη δουλειά που αναλογεί στον ίδιο: να διαπλακούν προς απογείωση. Παραθέτω ακολούθως δείγμα γραφής με πίστη στον ορίζοντα αναμονής που ο κ. Χριστοφοράτος δημιουργεί.

ΑΠΩΝ

Στης διαδρομής μου το τέλος
τύποις μη με θρηνήσετε
Στον θάνατόν μου
δεν θα είμαι παρών

 

***

4. Γιάννης Τόλιας, Ονειροκτόνο φως, Ιδιωτική έκδοση

Συνεπής σε μια πορεία δεκαετιών, ο κ. Τόλιας έχει παλέψει με τη μνήμη, τον έρωτα και τη νοσταλγία όσο λίγοι. Περισσότερο τον απολαμβάνω στους αισθησιασμούς και τις σκηνοθεσίες του, παρά τους στοχασμούς του και τις φιλοσοφικές του επεξεργασίες. Σε κάθε περίπτωση, σίγουρα ανήκει σε εκείνους που εκφράζονται πηγαία με τρόπο δικό τους, χωρίς δάνεια, κλοπές και μιμήσεις.

Η ΑΥΤΟΧΕΙΡΙΑ ΜΙΑΣ ΑΝΑΜΝΗΣΗΣ

Πόσο να αντέξουμε;

Τόσα χρόνια πέρασαν από μέσα μας
κι ακόμα υποφέρουμε

Είπε εκείνη η εύθραυστη ανάμνηση

Και αρπάζοντας από τα χέρια μου
το περίστροφο της νοσταλγίας
τίναξε τις εικόνες της στον αέρα.

 

 

5. Τάσσος Παγιασλής, Άγουρος, Τάδε Έφη Εκδόσεις

Τον κύριο Παγιασλή τον γνώρισα προ αμνημονεύτων ετών σε λογοτεχνικές συναντήσεις που διοργάνωνε η ποιήτρια Άννα Νιαράκη στον Φυσιολατρικό Όμιλο Πατρών, και τον συμπάθησα αυθόρμητα για την ευγένεια, τους χαμηλούς του τόνους και την παροιμιώδη του αντοχή στην αυτάρεσκη κριτική μου για τα γραπτά του. Είμαι αυτόπτης μάρτυρας της εξέλιξής του από τα κάποτε αδέξια στιχάκια στα ποιήματα που αναδεικνύουν τις αρετές του: την παιδική αφέλεια, τη λεπτή ειρωνεία, την ειλικρίνεια και τη φιλοδοξία της απογειωμένης κατακλείδας. Στο ώριμό του πρωτόλειο, υπονομεύει επιτυχώς τον τίτλο της πρώτης του εκδοτικής απόπειρας.

Ταυτότητα Ποιητής

Σ’ ανταπάντηση του Δημήτρη Μουζάκη

Πάω για περπάτημα
έχω να μιλήσω τρία χρόνια
ανοίγω το στόμα μου, ξερνάω ποίηση.
Πριγκίπισσες, δράκοι, δαίμονες,
ηλιοβασιλέματα, ανδραγαθήματα.
Κάνω στροφή

Το χωριό μυρίζει ακόμα
χθεσινή βροχή και κάτι σκατά
από γίδες ολόγυρα σπαρμένα
λες κι έβρεξε κι απ’ αυτά.

Ξερνάω λίγη ποίηση ακόμα
Νοτισμένο χώμα, Πολυτεχνείο,
αριστερά, πολιτική,
η πάλη του ανθρώπου, έρως ο πικρόγλυκος**.

Μπουκωμένος ποίηση και μυρουδιά
φορτσάρω τον ανήφορο
σκαρφαλώνω τον λόφο.
Κοιτώ κάτω το χωριό μου:
Μαγευτικό Μαϊάμι Φωκίδος**.

Ολοταχώς τρέχω προς τη θάλασσα
πετάω τα ρούχα, κάνω βουτιά
κι όπως αδειάζει το κεφάλι μου
σκέφτομαι πως η ζωή μου όλη, μια χούφτα ρύζι.

* Anne Carson, Eros the Bittersweet, 1986
** Τοπικό προσωνύμιο του Μαραθιά Φωκίδος

 

 

Καλή πρωτοχρονιά με υγεία για όλον τον κόσμο!

από Δημήτριος Μουζάκης
1 Σχόλιο