Ο Τάκης Οικονομάκης (1886-1944), υπήρξε μια από τις πιο λαμπρές δημοσιογραφικές και πνευματικές μορφές της πόλης Bόλου. Αν και παιδί φτωχής οικογένειας κατάφερε σπουδάσει Νομική, φτάνοντας μέχρι την απόκτηση τού διδακτορικού τίτλου. Ωστόσο αγάπησε και υπηρέτησε τη δημοσιογραφία και μέσα από αυτή το κοινό καλό, τους κοινωνικούς αγώνες, την καλλιτεχνική και πνευματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα έντονη στον Βόλο εκείνης της εποχής, καθώς και την Ελλάδα, ως αγνός πατριώτης, σε μια πολύ δύσκολη χρονική περίοδο που τη σημάδεψαν μεγάλα ιστορικά γεγονότα
ΓΛΥΚΕΙΑ ΜΙΑ ΑΝΗΣΥΧΙΑ…
Γλυκειά μια ανησυχία μ’ αδράζει την ψυχή
και μια μετεξεδένια νεφέλη μες στο φως
σταλάζει ευωδιασμένη και καρπερή βραχνή
στο χώμα που ειν σπαρμένος ο πόθος ό κρυφός.
Ξεκίνησαν τα μάτια για τ’ όνειρο τρελλά
—πώς της χαράς μεθάει τό ηδονικό κρασί- —
μες στης ζωής τον κήπο γλυκόλαλα πουλιά
δε λένε να σωπάσουν την ώρα τη χρυσή.
Το κάθε τι μ’ απλώνει τριγύρω πλανερά
τα μάγια και καρτέρι παντού μου έχει στηθή
η προσδοκία σειρήνα μπροστά μου λαχταρά
και σε δυο μάτια πλάνα η Άνοιξη όλη ανθεί.
[ Πηγή: Περιοδικό Φιλότεχνος, τεύχος Α’, Αύγουστος 1926 ]
*******************
ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΑ
ΑΚΟΜΑ
Το ηλιόχαρο τ’ απόγιομα μας ήρθε του Φλεβάρη,
ξεγελάστηκαν κι άνθησαν των δέντρων τα κλαριά
το κάθε γύρω μας μηνάει της Άνοιξης τη χάρη
κι ως τόσο ακόμη να χαρή μια δύστυχη καρδιά.
ΑΠ’ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗ ΧΑΡΗ
Καθώς μισεύει η χειμωνιά κι όλα είνε χαρωπά
λουσμένα σ’ ήλιοστάλαχτο χαμόγελο Φλεβάρη,
λησμονημένα όνείρατα προβάλλουνε θαμπά
ζητώντας κάποιο μερτικόν απ’ της ζωής τη χάρη.
ΦΕΓΓΑΡΑΚΙ
Το φεγγαράκι πρόβαλε στον ξάστερο ουρανό
και τ ασημένιο δίχτυ του στη θάλασσα το ρίχτει
τι κι’ αν ψαρεύη ονείρατα, λαχτάρες, πόνους. Κι αν πονώ
τόν ιδικό μου τον καϋμό δεν τονε πιάνει δίχτυ.
[ Πηγή: Περιοδικό Φιλότεχνος, τεύχος Θ’, Μάρτιος 1927 ]
ΜΕΣΑ ΣΤ’ ΑΠΡΙΛΗ ΤΗΝ ΠΝΟΗ…
Μέσα στ’ Απρίλη την πνοή τη δροσομυρομένη
αγνάντεψε άξαφνα η ματιά το λατρευτό όνειρό σου-
τ’ άφραστα κάλλη σου νά πη πειο στόμα το προσμένει;
Σπάν τα φτερά τους οι ’Άγγελοι και τ’ απιθώνουν μπρος σου.
Τό χώμα που πατείς, βουβός κι’ αυτό αγαπητικός σου
τι θάδινε να ήταν κισσός στο ώριο κορμί να δένη.
Μέ ζήλεια ο ήλιος πώς θωρεί το ροδομάγουλο σου…
νάχε τη δύση έτσι ώμορφα σαν κείνο στολισμένη !
Μακρυά κι’ αν είσαι ο ζέφυρος λέω κι’ από σέ μυρώνεται
σαν μες στους ανοιξιάτικους ανθούς γύρω μου απλώνεται
κι’ ο χωρισμός σαν έσπειρε μες στην καρδιά τη θλίψη
μου φτάνει να συλλογιστώ το πώς πονώ για σένα
και νοιώθω ευθύς—μου το μηνάν τής Μοίρας τα γραμμένα
τί συμφορά θε να με βρη ο καϋμός σου σαν μου λείψη-
[ Πηγή: Περιοδικό Φιλότεχνος, τεύχος Β’, Σεπτέμβριος 1926 ]
***
ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ
Τ’ όνομά σου μού το πήρε τ’ αγεράκι
και στη θάλασσα το πήγε την πλατειά.
αναστέναγμα γλυκό μες στο βραδάκι
και μια σπίθα απ’ της καρδιάς μου τη φωτιά.
Μες στο κύμα που τρελλό το δέχτη ανθούνε
σα γιρλάντες οι κρινόλευκοι του αφροί,
φλοίσβοι ανάλαφροι γλυκά το κελαϊδούνε
λες και μια άνοιξη πως ήρθε να τους βρη.
Κι ανεβαίνουν οι νεράιδες να το ιδούνε
και τριγύρω του να στήσουνε χορό,
στ’ όνομά σου με λαχτάρα να χαρούνε
της καρδιάς μου το μεγάλο θησαυρό.
Κι απ’ τη ράχη του βουνού καθώς το νοιώθει
το φεγγάρι με μια βάση προχωρεί,
αναμμένοι είναι στην όψη του όλοι οι πόθοι
και τη ζήλεια του να κρύψει δεν μπορεί.
Τ’ όνομά σου μού το πήρε τ’ αγεράκι
και στη θάλασσα το πήγε με χαρά,
και δεν ξέρω… τάχα αυτό ή το φεγγαράκι
ασημένια τάχει κάνει τα νερά;
[ Πηγή: https://ir.lib.uth.gr/xmlui/handle/11615/20591 ]
*****************************************************************
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Ο Τάκης Οικονομάκης (1886-1944), υπήρξε μια από τις πιο λαμπρές δημοσιογραφικές και πνευματικές μορφές της πόλης Bόλου. Αν και παιδί φτωχής οικογένειας κατάφερε σπουδάσει Νομική, φτάνοντας μέχρι την απόκτηση τού διδακτορικού τίτλου. Ωστόσο αγάπησε και υπηρέτησε τη δημοσιογραφία και μέσα από αυτή το κοινό καλό, τους κοινωνικούς αγώνες, την καλλιτεχνική και πνευματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα έντονη στον Βόλο εκείνης της εποχής, καθώς και την Ελλάδα, ως αγνός πατριώτης, σε μια πολύ δύσκολη χρονική περίοδο που τη σημάδεψαν μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Όπως επίσης αγάπησε και την πόλη του Βόλου στην οποία και έζησε σχεδόν όλη του τη ζωή, παρά το γεγονός πως είχε δεχθεί πρόταση από Ελευθέριο Βενιζέλο να αναλάβει τη διεύθυνση της ιστορικής εφημερίδας Βήμα των Αθηνών. Διετέλεσε διευθυντής της επίσης ιστορικής εφημερίδας «Η Θεσσαλία» του Βόλου επί 30 χρόνια (1914-1944) και δημοτικός σύμβουλος στον τότε δήμο Παγασών. Εκτός από θαρραλέος αρθρογράφος και έγκριτος δημοσιογράφος, υπηρέτησε και τη λογοτεχνία. Δημοσίευσε διηγήματα, ποιήματα και άρθρα σε πολλά έντυπα ανά τη χώρα, μεταξύ των οποίων ήταν το λογοτεχνικό περιοδικό Φιλότεχνος του Βόλου, ο Νουμάς της Αθήνας και το Σεράπιον της Αλεξάνδρειας, συχνά με το ψευδώνυμο Τάκης Σαρακινός. Ως άνθρωπος των τεχνών και των γραμμάτων ήταν πρωτεργάτης σε ζητήματα πολιτισμού της πόλης. Είχε επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Βόλου και υποστήριξε σθεναρά και το Αγροτικό Κίνημα. Στις 19 Σεπτεμβρίου του 1922 όταν καταφτάνουν στον Βόλο των 48.000 κατοίκων περίπου, 11.000 Έλληνες πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής, στο μνημειώδες άρθρο του με τίτλο «Το μαύρο κύμα», μία μέρα μετά, θα ταυτιστεί με το δράμα τους και θα απευθύνει στους συντοπίτες του ένα κάλεσμα για υποστήριξη και φιλοξενία, γράφοντας μεταξύ άλλων:
«Υπέρ τους δέκα χιλιάδες πρόσφυγες έφθασαν χθες έως εδώ… Το θέαμα των θλιβερών αυτών θυμάτων της φρικτής καταστροφής εσπάρασσεν την ψυχήν του καθενός. Απεβιβάζοντο και εσταυροκοπούντο. Απεβιβάζοντο και εφιλούσαν το χώμα. Απεβιβάζοντο και άλλοι έκλαιαν, άλλοι χαμογελούσαν με την εντύπωσιν ότι ετελείωσαν τα απερίγραπτα μαρτύριά των, που κατά τον τελευταίον μήνα εδοκίμασαν… Το μαύρο κύμα της συμφοράς εξακολουθεί να ξεχύνεται και να πλημμυρίζη την Ελλάδα ολόκληρον. Ας κύψωμεν επάνω του και ας προσπαθήσωμεν να γλυκάνωμεν όσον ημπορούμεν, όσο είναι δυνατόν τον πόνον».
Τάχθηκε εναντίον της δικτατορίας του Μεταξά και στη διάρκεια της κατοχής άσκησε δριμεία και θαρραλέα κριτική τόσο στους κατακτητές και στην ασφυκτική λογοκρισία που ασκούσαν, όσο στους ντόπιους συνεργάτες τους, και ιδιαίτερα στη λεγόμενη «Ρωμαϊκή Λεγεώνα», αλλά και στους μαυραγορίτες. Πέθανε στις 18 Απριλίου 1944 από εγκεφαλική αιμορραγία σε μια έφοδο των Γερμανών στο σπίτι του που επιχείρησαν να τον συλλάβουν. Το όνομά του έχει δοθεί σε κεντρικό δρόμο της πόλης.
ΠΗΓΕΣ
- Βαμβάκος Σωκράτης (1935), «Συμπληρωματικαί Βιογραφίαι», Θεσσαλικά χρονικά : δελτίον της εν Αθήναις Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας των Θεσσαλών, σελ. 414-441, ανακτήθηκε την 26-10-2023 από https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/20591/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Κολιού, Νίτσα (2002), 70 σκαλοπάτια….: 1932-2002, Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Θεσσαλίας, Εύβοιας και Στερεάς Ελλάδος, Βόλος.
- Κωνσταντάρας-Σταθαράς, Δημήτρης (2022), «Το “μαύρο κύμα” των προσφύγων τη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου στον Βόλο, Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ανακτήθηκε την 1-11-2023 από https://e-thessalia.gr/to-mayro-kyma-ton-prosfygon-ti-deytera-19-septemvrioy-1922-ston-volo/
- Μανδράκης, Παναγιώτης (2010), «Τάκης Οικονομάκης (1886-1944) στο Επιστημονικά Ανάλεκτα: επετειακός τόμος για τα 20 χρόνια του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος https://faculty.e-ce.uth.gr/akritas/publications/77b.pdf
- Μουγογιάννης, Γιάννης (1992), Πτυχές του Βολιώτικου Πολιτισμού, Γρηγόρης, Αθήνα.
- Παπαγεωργίου, Αντώνης (2020), «Πρόσωπα που άφησαν εποχή», Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ανακτήθηκε την 26-10-2022 από https://e-thessalia.gr/prosopa-poy-afisan-epochi-sti-magnisia/
- Ράλλης, Δημήτρης (2021), «Τάκης Οικονομάκης: Ο εμβληματικός δημοσιογράφος μπροστά στα μεγάλα γεγονότα της Ιστορίας», Η Θεσσαλία, ανακτήθηκε την 20-10-2022 από https://e-thessalia.gr/takis-oikonomakis-o-emvlimatikos-dimosiografos-mprosta-sta-megala-gegonota-tis-istorias/
- Σιαφαλέκης, Γιάννης (1952), Τάκης Οικονομάκης: ο δημιοσιογράφος, ο ποιητής, ο άνθρωπος, ο πατριώτης
- «Φιλότεχνος: τεύχος 1, Αύγουστος 1926», Η Μαγνησία στο Πέρασμα του Χρόνου, ανακτήθηκε την 10-8-2023 από https://volosmagnisia.wordpress.com/2018/08/13/%ce%bd%ce%bf-1225-%ce%bf-%cf%86%ce%b9%ce%bb%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%b5%cf%8d%cf%87%ce%bf%cf%82-1-%ce%b1%cf%8d%ce%b3%ce%bf%cf%85%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%82-1926/
- «Φιλότεχνος τεύχ. Α-ΙΒ (Αύγουστος 1926-Ιούλιος 1927), Λύκηθος, Αποθετήριο Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Κύπρου, Ανακτήθηκε την 12-9-2023 από https://lekythos.library.ucy.ac.cy/handle/10797/26825
