Το καλοκαίρι του 2021 εμβολιάστηκα ενάντια στον κορωνοϊό. Η απόφασή μου βασίστηκε στην προσωπική επιθυμία μου να έχω κάποια προστασία, καθώς έχω περάσει εδώ και χρόνια την ηλικία των 50, και επίσης να έχω περισσότερη ελευθερία κινήσεων, έπειτα από μήνες εγκλεισμού, στο πλαίσιο ενός κράτους που κατήργησε βασικές ελευθερίες.

 

Χιλιάδες άλλοι συμπολίτες μου αποφάσισαν διαφορετικά, για πλήθος από διαφορετικούς λόγους. Δεν έχω δικαίωμα να ψέξω το σκεπτικό τους και τις αποφάσεις τους. Εξάλλου και το δικό μου σκεπτικό και η απόφασή μου μπορεί να εγείρει αντιρρήσεις σε άλλους. Το να πούμε ότι οι χιλιάδες αυτοί άνθρωποι είναι «αρνητές» και ακόλουθοι ακραίων θεωριών είναι μια κακόπιστη γενίκευση.

 

Αφορμή για τούτο το σύντομο άρθρο, που πιθανότατα θα δυσαρεστήσει ακόμη και φίλους, αποτέλεσε η χθεσινή (29/11/2021) ανακοίνωση ότι το πιθανότερο νέο μέτρο για τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι ο αποκλεισμός των συμπολιτών μας που δεν έχουν εμβολιαστεί, ακόμη και από τους εξωτερικούς χώρους εστίασης, έστω και αν έχουν υποστεί πολύ πρόσφατα έγκυρο και δαπανηρό τεστ.

 

Αυτό που σκοπεύω να κάνω προσωπικά είναι να βάλω τα φετινά Χριστούγεννα τον εαυτό μου στη θέση των ανεμβολίαστων φίλων και συνανθρώπων και να παραιτηθώ μια απόλαυση που επιδεικτικά τους αποκλείει. Διότι το να φαίνομαι να ευωχούμαι, ενώ οι άλλοι δεν μπορούν καν να με πλησιάσουν, το θεωρώ ηθικά ταπεινωτικό. Ούτε μπορώ να πω στον ανεμβολίαστο φίλο, «εγώ τώρα έχω κανονίσει μια ωραία βραδιά στο εστιατόριο, εσύ γύρνα στο σπίτι».

 

Καταλαβαίνω ότι σε μια τέτοια απόφαση θα υπάρξουν αντιρρήσεις. Έχω σκεφτεί τουλάχιστον τέσσερις, και θα τις συζητήσω (πρόθυμα θα δεχτώ από σας και άλλες). Πρώτον, μήπως προσπαθώ να καθοδηγήσω τους άλλους. Η απάντηση σε αυτό είναι ότι σε καμιά περίπτωση δεν το θεωρώ ηθικά υποχρεωτικό για κανέναν άλλον. Αρκετά έχουμε υποστεί την τρέλα καθενός που ασπάζεται μια νεόκοπη θεωρία, και αμέσως την διατυμπανίζει κατηγορώντας όλους τους υπόλοιπους. Θεωρώ, όμως, ότι οι εμβολιασμένοι είναι αυτοί που σε μια νέα, απίστευτη, φασιστική εκτροπή της κοινωνίας μπορούν τώρα να «κάνουν τη διαφορά», αποκλείοντας τους εαυτούς τους από τέτοια «προνόμια» που διχάζουν.

 

Μα (η δεύτερη αντίρρηση) θα πει κάποιος, ποιος τους είπε να μην εμβολιαστούν; Δεν «θέτουν και εμάς σε κίνδυνο»; Θα απαντήσω ότι αρνούμαι έστω και για μια στιγμή να δω αυτόν που μου μιλάει ως κίνδυνο. Το να προστατευτώ είναι δικό μου ζήτημα και ο άλλος έχει δικαίωμα να κυκλοφορεί όσο θέλει. Αυτό το υποστήριζα από την αρχή της πανδημίας, όταν δεν υπήρχε εμβόλιο για κανέναν. Θα πω ακόμη ότι, με τα συνεχή τεστ στα οποία αυτοί οι άνθρωποι υποβάλλονται, νιώθω συγκριτικά μεγαλύτερη ασφάλεια με τη δική τους συναναστροφή από ό,τι με εμβολιασμένους προ πολλών μηνών, όπως και εγώ που τρομάζω να σκεφτώ πόσους έχω πιθανά, ανυποψίαστος, κολλήσει.

 

Το τρίτο, που ήδη διαβλέπω να στρέφεται προς εμένα, είναι «δεν σκέφτεσαι όλους αυτούς τους εργαζόμενους που περιμένουν τις γιορτές για να κερδίσουν λίγο παραπάνω και που μπορεί να μείνουν χωρίς δουλειά;». Αλλά για να γίνω πιο σαφής -όσο και πιο δυσάρεστος ίσως- θα κάνω εδώ μια παρέκβαση, αναφερόμενος σε μια πρόσφατη είδηση. Πρόκειται για την κατακραυγή προς τον ηθοποιό Άρη Σερβετάλη, επειδή αποφάσισε να μην δίνει, σύμφωνα με τα νέα μέτρα, παραστάσεις μόνο για εμβολιασμένους. Σε λιγότερο ακραίους τόνους, ο πρόεδρος του σωματείου των ηθοποιών έψεξε τον συγκεκριμένο ηθοποιό ότι δεν σκέφτεται τους συναδέλφους που θα μείνουν χωρίς δουλειά. Απορώ με την ευαισθησία αυτήν, ειδικά όταν κόπτονται για τους εργαζόμενους ακόμα και τα μέσα που πέρσι υποστήριζαν θερμά τη διακοπή της εργασίας τους. Αν ο Σερβετάλης διέκοπτε τις παραστάσεις για τον πιο απίθανο προσωπικό λόγο, δεν θα αντιδρούσε κανείς. Εξάλλου δεν είναι ο ηθοποιός, όπως ούτε ο ποδοσφαιριστής ή άλλος επαγγελματίας, δούλος των συναδέλφων του και του κοινού, αλλά διατηρεί το αυτεξούσιο.

 

Αλλά και την καριέρα του είναι κάποτε καλό να θέσει κανείς συνολικά σε κίνδυνο, αν ζει σε ανώμαλες εποχές που τον εμπλέκουν σε ηθικά διλήμματα ασυνήθιστα. Αν, π.χ. θεσπιζόταν νόμος να μπαίνουν στο θέατρο μόνο άτομα της λευκής φυλής (πράγμα που ακούγεται πια απίθανο, αλλά είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που συμβαίνει σήμερα, αφού εξάλλου κάθε ρατσισμός και φασισμός συνηθίζει να υπερασπίζεται «το δημόσιο συμφέρον» με άλλα «επιχειρήματα» κάθε φορά), θα σταματούσαν να παίζουν και πολλοί άλλοι, και καλά θα έκαναν. Όταν όμως λέμε ότι «είμαστε όλοι ένα» ή άλλα ηχηρά παρόμοια περί κοινότητας και διαφορετικότητας, λέμε μπούρδες αν κάνουμε τα αντίθετα, δίχως να διαφέρουμε από αυτόν ή αυτήν που ένιωσε «ανάταση» όταν συνέβαλε στον «καθαρισμό της χώρας από τα μιάσματα», με αντίστοιχες προφάσεις για την άμεμπτη ηθική του.

 

Θα πει, τέλος, κάποιος: «εσύ θα το τηρήσεις αυτό που προτείνεις»; Θα προσπαθήσω, αλλά μπορεί και να το παραβώ, καθώς η επιθυμία για απόλαυση μπορεί να νικήσει τους όχι πολλοί δυνατούς χαρακτήρες. Το αν θα κάνουμε μια προσπάθεια να βάλουμε φρένο στον κοινωνικό ρατσισμό, όσο είναι καιρός, ή θα προτιμήσουμε να πίνουμε έξω τη σοκολάτα μας ακούγοντας «Last Christmas I gave you my heart», ενώ άλλοι αποκλείονται από την απλή αυτή απόλαυση, είναι θέμα που μπορεί να απασχολήσει καθέναν και καθεμιά ξεχωριστά.

 

Κλείνω, αν και θα προτιμούσα κάτι πιο εορταστικό, με την πιο πικρή διαπίστωση. Κινδυνεύουμε όλοι άμεσα από τη βαριά ασθένεια, όχι του κορωνοϊού αλλά του να αλλοτριωθούμε ηθικά και κοινωνικά. Για τούτη την ύπουλη και καταστροφική ασθένεια υπάρχει, ευτυχώς ένα αλάνθαστο Self-test. Aς κοιτάξουμε μέσα μας και ας συγκρίνουμε την τωρινή μας κατάσταση με τον σταθερό «δείκτη», δηλαδή τις αρχές που μάθαμε όλα τα προηγούμενα χρόνια, από οποιονδήποτε σεβόμαστε, και που μας κράτησαν όρθιους ατομικά και συλλογικά. Ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας: διατηρώ την ανθρωπιά μου απέναντι σε όλους; Σκέφτομαι, και για την παρούσα κατάσταση, με βάση τις αρχές που είχα πάντα, ή έγινα άλλος άνθρωπος; Θα ντρέπομαι όταν περάσει η θύελλα για όσα είπα και έκανα, ή θα χαρώ που υπήρξα σταθερός και δεν αδίκησα; Γιατί, αν κοιτάξουμε τον εαυτό μας και δούμε συμμετοχή σε ενέργειες που πληγώνουν τους άλλους και περιφρονητικές εκφράσεις και ειρωνικούς μορφασμούς για τους «αντίθετους», τότε είμαστε αναμφίβολα στην πλευρά των «θετικών».