1. UNDER στο θέατρο ΣΗΜΕΙΟ
Το πρόβλημα της προσφυγιάς (είτε ατομικό είτε ομαδικό είτε ακόμα και συλλογικό) είναι για τους Έλληνες πανάρχαιο. Όντας πολλοί ικανοί και ταλαντούχοι άνθρωποι σε μια κομβική χερσόνησο που αποτελεί το πλέον καλό και ζηλευτό οικόπεδο του πλανήτη, αναγκαζόμασταν από αρχαιοτάτων χρόνων να καταφεύγουμε στην εξορία, την αυτοεξορία την εθελοντική αναζήτηση καλύτερης τύχης ή μιας ολόκληρης μοίρας κάτω από τον πανεπόπτη Ήλιο. Η μικρασιατική καταστροφή, η καταστροφή της Χίου, η Περσική απειλή, η πτώση της Κωνσταντινούπολης, ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, Η Ρωμαϊκή κατάκτηση που κατέληξε σε αφομοίωση, η φραγκοκρατία, η ενετοκρατία, η ιταλοκρατία, η γερμανική Κατοχή, η κατοχή της Βορείας Κύπρου από τους Τούρκους και πάει λέγοντας… Όλʼ αυτά ήταν μια καλή αφορμή για να επιλέγουμε ή να εξαναγκαζόμεθα σε φυγή. Ο Σωκράτης βεβαίως, που ήταν περισσότερος εγγρηγορώς, προτίμησε να πάρει το κώνειο, όμως αυτό δεν είναι λύση όταν υπερισχύει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.
Τα ανθρώπινα ένστικτα, που εδρεύουν στο παρασυμπαθητικό σύστημα κι ενεργοποιούνται με την έγερση της κουνταλίνι, των πλεγμένων φιδιών στο σκήπτρο του Ερμή, μετατρέπουν τον άνθρωπο σε αδυσώπητη καταστροφική μηχανή, σε θανάσιμο όπλο, όταν θιχτεί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και η επιβίωσή του η ίδια. Εκεί, τα ζώα της ζούγκλας λουφάζουν και μοιάζουν αγγελικά μπροστά στον αφηνιασμένο άνθρωπο. Οι αγριότητες που διαπράττονται σε καιρό πολέμου από φιλήσυχους κατά τʼ άλλα πολίτες και καλούς οικογενειάρχες, τα κρεματόρια και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί, όπου βρήκαν μαρτυρικό θάνατο Εβραίοι, ομοφυλόφιλοι, τέκτονες κι άλλες μειονοτικές ομάδες, οι οποίες συνήθως στοχοποιούνται για όλα τα δεινά κάθε φορά που η Πολιτισμική Κρίση εκδηλώνεται σε Οικονομική και τα συνήθη σύνορα δεν αντέχουν τον επεκτατισμό εθνών, κρατών, και τη μωροφιλοδοξία ατόμων ή ομάδων… όλα αυτά αποκτούν – δυστυχώς – μια κυκλική επαναληπτικότητα και η Ιστορία γυρίζει και ξαναγυρίζει λες την ίδια σελίδα, λες και δεν μάθαμε το μάθημά μας αρκετά – ως ανθρώπινο είδος – λες και μείναμε επανεξεταστέοι στο μάθημα της αλληλεγγύης, της ειρήνης και της συνειδητοποίησης ότι είμαστε όλοι άτομα στον πολύπλοκο οργανισμό της Ανθρωπότητας. Αυτό που γνωρίζουν καλώς τα αποδημητικά πτηνά κι όλα τα είδη που μεταναστεύουν ακολουθώντας τις κλιματικές αλλαγές εις αναζήτησιν τροφής, εμείς γιατί δυσκολευόμαστε τόσο να το καταλάβουμε; Ο απέναντι δεν είναι εχθρός, είναι απλώς συνάνθρωπος, αδελφός εν Φωτί, ο άλλος είμαστε εμείς και το εσύ εγώ, αναπόδραστο…
Ο Λάο Τσου, μέγας ποιητής και φιλόσοφος, εισηγητής του Ταό, δηλώνει ότι «κανένα φύλλο δεν σαπίζει παρά με τη βουβή γνώση όλου του δέντρου» κι ότι η δράση γεννάει αντίδραση και ότι η κάθε κατάφαση εμπεριέχει και την αντίφαση… Τόσο δύσκολο είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε όλοι κρίκοι σε μια αδιαίρετη αλυσίδα κι ότι όταν ένας σπάσει, η θραύση καθίσταται μοιραία για όλους. Κι αυτά δεν είναι υψηλή φιλοσοφία, είναι απλή διαπίστωση που προέρχεται από τους μηχανισμούς επιβίωσης σε αυτόν τον μικροσκοπικό πλανήτη που ασφυκτιά από την δραστηριότητα της πολυάριθμης ανθρωπότητας, από την αλαζονεία, την απληστία και τον καιροσκοπισμό της. Η κατασπατάληση των φυσικών πόρων, η έλλειψη στοιχειωδών αγαθών για μεγάλο μέρος των κατοίκων του πλανήτη, η βίαιη μεταχείριση ζώων, φυτών και του νερού ακόμα, η μόλυνση, η ρύπανση, η αλόγιστη χρήση στο βωμό του ιδιοτελούς κέρδους, όλʼ αυτά αποτελούν Ύβριν στην παγκόσμια Αρμονία και θα επισύρουν την πτώσιν και την τιμωρίαν του υβριστή, ακριβώς όπως καταδεικνύει σαφώς η αρχαία τραγωδία.
Στην παράσταση τώρα του θεάτρου «Σημείον» σε σκηνοθεσία του Δασκάλου Νίκου Διαμαντή και με την σαφέστατο τίτλο «Under – Κρυμμένες Φωνές». Πρόκεται για ένα μη – ακόμα – διαδραστικό δρώμενο, όπου οι συνήθως σιωπηλοί και φορούντες τη μάσκα της υποταγής ή της οργής μετανάστες παίρνουν φόρα και ορμούν στο προσκήνιο για να εκφράσουν τον εσωτερικό τους κόσμο, πολλές φορές και διαγκωνίζοντας τους ομοίους τους. Τόσο μεγάλη είναι η καταπίεση της ελεύθερης έκφρασης.
Περιγραφές που υποβιβάζουν τον άνθρωπο σε ζώο, τόσο τον θύτη όσο και το θύμα, καθημερινός φασισμός και παράλογη αναίτια κι απρόκλητη βία. Αυτό είναι το κόστος που πληρώνουν οι πρόσφυγες σε μια κοινωνία που κάποτε ευημερούσε και τώρα ασφυκτιά υπό το βάρος των (πάσης φύσεως) χρεών της.
Φαίνεται ότι ο μικροαστισμός είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο. Δεν έχει σχέση με τον εγωισμό ή τον ατομοκεντρισμό. Προσιδιάζει μάλλον στην κουτοπονηρία. Γιατί ο ευφυής (ή έστω έξυπνος) εγωιστής, όντας ατομοκεντρικός γνωρίζει ότι η ζωή είναι ένα αδιάκοπο αλισιβερίσι, “do ut des”, «δώσμου να σου δώσω», ή «το ένα χέρι νίβει το άλλο και τα δυο το πρόσωπο», όπως διδασκόμεθα στα δημοτικά σχολεία επί χούντας των συνταγματαρχών. Μόνον ο αφιονισμένος ηλίθιος δεν ξέρει ότι η βρισιά που εκσφενδονίζει στο πρόσωπο του συνανθρώπου του επιστρέφει στον ίδιον, ως μπούμεραγκ.
Η νεοελληνική κοινωνία (στα αστικά κέντρα – γιατί τα χωριά έχουν τον δικό τους κώδικα ευγένειας και καλής συμπεριφοράς λόγω αναγκαστικής αλληλεγγύης προκειμένου να επιτευχθεί η ασφαλής και ειρηνική επιβίωση της μικροκοινωνίας)… στα αστικά, χαοτικά, άναρχα νεοελληνικά κέντρα, ο μικροαστισμός είναι καταφύγιο κι αντίδοτο απέναντι στον ίλιγγο που προκαλεί ο αναπόφευκτος συγχρωτισμός με όλα τα γλωσσικά ιδιώματα, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, τις πολιτικές απόψεις και τις φιλοσοφικές θεωρήσεις ολόκληρου του πλανήτη. Στους δημόσιους χώρους, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα γήπεδα, στα θέατρα, στα μέσα μαζικής επικοινωνίας φαίνεται καθαρά το μίσος και η αντιπαλότητα του ανθρώπου για τον συνάνθρωπό του. Στην Κρίση βγάζουν όλοι τον χειρότερο εαυτό τους κι ελάχιστοι πασχίζουν για να γίνουν καλύτεροι, ακολουθώντας συστήματα και μεθόδους αυτοβελτίωσης, ή απλώς εκφράζοντας την έμφυτη και α-συμπλεγματική ανθρωπιά που ξεχειλίζει μέσα τους.
Ναι, φίλοι μου, δεν έχουμε κανένα άλλοθι, ούτε ως κοινωνία ούτε ως άτομα. Η δυσανεξία, η μισαλλοδοξία, η καχυποψία απέναντι στο διαφορετικό έχουν χτυπήσει κόκκινο. Τώρα απομένει μόνο η ανάγκη για ορθολογική ειρήνευση και απάλυνση των παθών. Αλλιώς… Χαθήκαμε όλοι. «Έκαψα την καλύβα μου να μην με τρώνε οι ψύλλοι», λέει το λαϊκό ρητό.
Στην παράσταση του θεάτρου «Σημείο» πέντε άνθρωποι, ως ηθοποιοί αναπαριστούν τον Γολγοθά των κυνηγημένων: Έλενα Αρβανίτη, Σταύρος Γιαννακόπουλος, Μικές Γλύκας, Χρήστος Σκούρτας, Αράς Χαμεντιάν.
Τις προσωπικές (;) μαρτυρίες ακολουθούν λογοτεχνικά κείμενα, φιλοτεχνημένα από τους: Χρήστο Αγγελάκο, Ναταλία Κατσού, Βασιλική Πέτσα, Χρήστο Χρυσόπουλο.
Η παραγωγή είναι της πάντα ζεστής και ανθρώπινης Ιωάννας Μακρή και του θεάτρου Σημείο.
Σημαντική πολιτιστική και κοινωνική προσφορά. Ας πληθαίνουν οι προσπάθειες να βγούμε από την περιχαρακωμένη στην μυθοπλασία και στις ψευδαισθήσεις αστική Τέχνη και να αλλάξουμε τον κόσμο γύρω μας, προς το καλύτερο. Μόνον τότε αξίζει να λεγόμαστε καλλιτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι.
Τη σκηνική επιμέλεια υπογράφει η πολύ καλή σκηνογράφος και ενδυματολόγος Άση Δημητρολοπούλου.
2. Αβελάρδος και Ελοΐζα, ύμνος στον Έρωτα, ύμνος στη Ζωή
Δύο παράνομοι εραστές στο Μεσαίωνα, που ασχολούνται ειλικρινώς με τα Θεία, αλλά βιώνουν την καταδίωξη μιας υποκριτικής κοινωνίας που ανέχεται τις παρεκτροπές της νύχτας αλλά δεν επιτρέπει τη δημοσιοποίηση της μέρας, πληρώνουν το τίμημα της δίψας για Ζωή, με ευνουχισμό εκείνος και με εγκλεισμό σε μοναστήρι αμφότεροι. Ο Έρωτας, παγανιστικός θεός και λυτρωτής σωμάτων και ενστίκτων, που βοηθάει την πνευματοποίηση του ανθρώπου – όταν γίνεται με υγιεινά κριτήρια και άξονα την Αγάπη – όταν στραγγαλίζεται μεταστρέφεται σε ένστικτο Θανάτου και δύναμη καταστροφική. Ένας φημισμένος δάσκαλος θεολογίας ο Πέτρος Αβελάρδος, πέφτει στον έρωτα της δεκαεξάχρονης Ελοΐζ, που έχει μεγαλώσει σε μοναστήρι μετά την ορφάνια της. Κρύβονται από τον κόσμο προκειμένου να νιώσουν τις ηδονές της σάρκας και να βιώσουν την ουράνια αγάπη τους, όμως τα μάτια των περιέργων είναι παντού και τα αυτιά ανοικτά και οι γλώσσες πρόθυμες για καταλαλιά. Όταν αποφασίζουν να παντρευτούν, εκείνη – μην θέλοντας να του καταστρέψει την εκκλησιαστική καριέρα – τον πιέζει να κρατήσουν τον γάμο τους κρυφό, ο θείος της όμως έχει αντίθετη γνώμη. Τελικά, οι καλοθελητές, οι σαδιστές, οι στερημένοι, οι σατανικοί θεοσεβούμενοι [θου Κύριε φυλακήν τω στόματί μου!] εισβάλλουν στο κρησφύγετό τους, δένουν τον άτυχο άνδρα και τον ευνουχίζουν βασανιστικά [προς αύξησιν της οικείας αυτών ηδονής]. Εκείνος αποδέχεται την τιμωρία για τις αμαρτίες του, εκείνη όμως, παρʼ όλο που την αναγκάζει ο άντρας της να κλειστεί σε μοναστήρι για να του μείνει πιστή, δεν παύει ούτε στιγμή να τον σκέφτεται και να τον ποθεί ερωτικά, σωματικά… Και πώς αλλιώς; Η ερωτική τους αλληλογραφία είναι από τα μνημεία της Τέχνης και του Πολιτισμού ανά τους αιώνες, είναι αντάξια των ποιημάτων της Σαπφούς, τού Ίβυκου, του Αλκαίου, των μονωδιών ενός Ευριπίδη. Απολαύστε τα στην εκπληκτικά συγκινητική και μουσική παράσταση που έστησε ο συγγραφέας, σκηνοθέτης, θεατρολόγος και γιατρός Γιάννης Καλαβριανός. Πιστοί, ταυτισμένοι κι αποστασιοποιημένοι ο Γιώργος Γλάστρας και η Χριστίνα Μαξούρη στους ρόλους των αρχετυπικών εραστών. Ρεαλιστική, συγκινητική, αρμονική αντίστιξη η παρουσία της απαράμιλλης Ελένης Κοκκίδου, που δίνει τον απαραίτητο πραγματιστικό τόνο στη ρομαντική ιστορία. Διαχρονική η μουσική του ταλαντούχου Άγγελου Τριανταφύλλου, υποδηλωτικά τα σκηνικά της Εύας Μανιδάκη, λειτουργικά τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη, κατανυκτικοί οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη. Τι άλλο θα μπορούσε να θέλει κανείς από μια παράσταση; Ήταν όλα τέλεια. Εύγε σε όλους. Δουλειά συνόλου, με συνοχή, γνώση, αισθητική, μεράκι και σωστή δοσολογία συναισθήματος. Στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου» στεγάζονται πολλές νέες κι ελπιδοφόρες φωνές του Ελληνικού Θεάτρου μας. Παρακολουθήστε τους, υποστηρίξτε τους, βοηθείστε τους, θαυμάστε τους! Αυτό είναι το μέλλον. Αρκετά πια με τις χρυσές μετριότητες του παρελθόντος. Τα έφαγαν τα ψωμιά τους οι μαϊντανοί των Media. Κουραστήκαμε με τα φληναφήματα και τους δήθεν αναρχικούς των βολεμένων ασυμβίβαστων… Σιωπή. Μόνον οι ποιητές, οι ερωτευμένοι κι οι σαιξπηρικοί τρελοί μπορούν να θίγουν ατιμωρητί τα κακώς κείμενα. Ειδικά όταν συγκεντρώνουν και τις τρεις ιδιότητες. Η υποκρισία των μετρίων στήνει ακόμα τις ιδιότυπες πυρές της Ιεράς ή μη Εξετάσεως. Όμως εμείς αντέχουμε κι επιμένουμε, ποιοτικά και ποιητικά. Ελευθερία!
3. Birdy: φυγή από τον καθημερινό πόλεμο
Σε εποχές Κρίσης οι άνθρωποι καταφεύγουν μέσα τους, μαζεύονται στο καβούκι τους, συσπειρώνονται για να αμυνθούν. Η ποίηση, το μυθιστόρημα, η Τέχνη, ο κινηματογράφος και το θέατρο χαρίζουν τον ψευδαισθητικό κόσμο τους ως παυσίλυπη και παυσίπονη απόπειρα σεισάχθειας. Η φυγή σε άλλους κόσμους, σε χωροχρονικά πλαίσια Ελευθερίας μπορεί να γίνεται με δημιουργικό ή με παθολογικό τρόπο. Στο πάντα επίκαιρο (μαζί με τον «Γλάρο Ιωνάθαν») δημοφιλές μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Γουώρτον «Birdy», ένας εύθραυστος στρατιώτης επιλέγει να καταφύγει στον φαντασιακό κόσμο των πτηνών, αφού αδυνατεί νʼ αντέξει ή να συμμετάσχει στις θηριωδίες του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου. Από έφηβος έχει δημιουργήσει στο δωμάτιό του ένα οικοτροφείο πουλιών, αρνούμενος να ενταχθεί στον κόσμο των «κανονικών» εφήβων που κυνηγάνε να φλερτάρουν τις συμμαθήτριές τους στα πάρτι. Αυτή η ρομαντική ιστορία μετατρέπεται σε εφιάλτη (βγαλμένον θαρρείς από τη «Φωτιά» του Μπαρμπύς), ο «ασθενής» που επιλέγει να απομακρυνθεί από τον κόσμο των «φυσιολογικών» απανθρωποποιημένων υπάρξεων, κλείνεται σε ψυχιατρείο και γίνεται πειραματόζωο του στρατιωτικού γιατρού, που έχει όμως μερικά ψήγματα φιλανθρωπίας. Ο παιδικός φίλος και σύντροφος των εφηβικών παιχνιδιών, ατίθασος τραυματίας πολέμου, καλείται να συμμετάσχει σε αυτό το ψυχόδραμα για τρεις, ή μάλλον …τέσσερις, αφού λαμβάνει μέρος και ο συνειδητοποιημένος νοσοκόμος που απέφυγε μεν τη θηριωδία της πρώτης γραμμής, βυθίστηκε όμως στην αγριότητα των μετόπισθεν και μασουλάει διαρκώς κέικ.
Στον ιδιαίτερα διαμορφωμένο χώρο του ατμοσφαιρικού θεάτρου “Altera Pars” ανεβαίνει η διασκευή αυτού του έργου από τον σκηνοθέτη Πέτρο Νάκο, σε μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ, με μια πλειάδα σημαντικών και δημιουργικών ηθοποιών. Μια παράσταση εξπρεσιονιστική, σε γοργούς ρυθμούς, που φέρει τη «νευρική» σφραγίδα ενός «μανικού» σκηνοθέτη. Το κρεσέντο του τέλους είναι αναμενόμενο και προ-οικονομημένο αφού η καλοκουρδισμένη παράσταση βασίζεται στην αρμονική συνύπαρξη και στις ταιριαστές, αλληλοσυμπληρούμενες ερμηνείες των εκλεκτών ηθοποιών. Η διανομή είναι ιδανική. Ο Μιχάλης Δελής πλάθει μια πληθωρική φιγούρα κουτσομπόλη, τεμπέλη, λαίμαργου, αλλά και ψυχοπονιάρη νοσοκόμου. Ο Τάσος Μπλάτζιος θυμίζοντας φωνητικά και μορφικά τον αλησμόνητο Μάνο Κατράκη, σκιαγραφεί έναν ψυχίατρο Βάις με αντιθέσεις, αντιφάσεις, παρακρούσεις κι αμφιθυμίες. Ο Γιώργος Δαφνόπουλος αποδίδει στο έπακρο την αισθαντική σωματικότητα του νεαρού Μπέρντυ στην επαφή του με τα εξιδανικευμένα του πτηνά. Η αποκάλυψη όμως είναι ο Στέφανος Κακαβούλης στο ρόλο του ώριμου Μπέρντυ, του καταρρακωμένου, του φυλακισμένου, του εκμηδενισμένου, που βρίσκει όμως τη δύναμη να αναδυθεί από τις στάχτες του όπως ο μυθικός φοίνικας. Ο βραβευμένος αυτός ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης και ποιητής είναι μεγάλη ελπίδα για το ελληνικό θέατρο. Τον επεσήμανα σε μία από τις πρώτες εμφανίσεις του ως «Αντίνοος» του Φερνάντο Πεσσόα. Από τότε πηγαίνει σεμνά και σταθερά προς πλήρη κατοχή των εκφραστικών του μέσων, οδεύοντας προς απογείωση που θα τον οδηγήσει ίσως κι εκτός των συνόρων της χώρας μας, σε μία πτήση που δεν θα έχει – ελπίζουμε – καμία συγγένεια με την απέλπιδα απόδραση του Ίκαρου. Πειστικά αληθοφανής και ο νεαρός Αλ από τον Τάσο Περάκη και ο ώριμος Λοχίας Αλ από τον Πέτρο Νάκο. Και οι δυο τους – με την εκπληκτική μορφική ομοιότητα – έδωσαν το κινηματογραφικά ρεαλιστικό μέτρο σε μια παράσταση που είναι ίσως από τις σημαντικότερες της φθινοπωρινής-χειμερινής κι ανοιξιάτικης περιόδου που διανύουμε. Γενικά ομιλώντας, διακρίνεται μια τάση συσπείρωσης στην παρελθοντική μίζερη κι ωραιοποιημένη νεοελληνική πραγματικότητα, ενώ ταυτόχρονα το νέο αίμα του θεάτρου πετάει πάνω από διεθνή νερά με τη γεννναιότητα των καινοτόμων.
Δραματικά έντονη η συνεισφορά της μουσικής που υπογράφει ο Νίκος Τσέκος, που υπογράφει και τη σύνθεση ήχων αλλά και το βίντεο. Τους εξπρεσιονιστικούς φωτισμούς επιμελήθηκε ο Παναγιώτης Μανούσης. Για τα εύστοχα, λειτουργικά σκηνικά αναλαμβάνει συλλογικά την ευθύνη η ομάδα Altera Pars.
4. «Πάπισσα Ιωάννα» διαχρονική
Όταν σε κλέβουν …έχεις κάτι αξιοζήλευτο, όταν σε διασκευάζουν υπάρχεις, όταν ασχολούνται με την ψυχανάλυσή σου έναν και πλέον αιώνα μετά το θάνατό σου, ε, τότε είσαι ή σημαντικός ή …περιπεπλεγμένος (ή και τα δύο). Ο αφορισμένος Εμμανουήλ Ροΐδης αναβιώνει στο Φεστιβάλ Αθηνών χάρη στην εμπνευσμένη πειραματική απόπειρα του δοκιμασμένου και καταξιωμένου Δημήτρη Μαυρίκιου να διαβάσει παράλληλα το έργο και τη ζωή του. Η μυθιστορηματική μητέρα του, η Κορνηλία, μετέπειτα Αϊσέ (και εξιδανικευμένη ως «Πάπισσα Ιωάννα», που ζει παρενδυτικώς ως …Ιωάννης), ερμηνεύτηκε με δωρική απλότητα από τη σημαντική ηθοποιό Ράνια Οικονομίδη. Σε μια «παράσταση εν εξελίξει» [όπως την χαρακτηρίζει ο εμπνευστής της και προάγγελος ενός μελλοντικού ανεβάσματος του πολυθρύλητου βιβλίου που κατάκλεψε ο Λώρενς Ντάρρελ και το κυκλοφόρησε σε όλον τον κόσμο με το όνομά του χωρίς ουδεμία μνεία στον Ροΐδη], ο Δημήτρης Μαυρίκιος συνέπλεξε το πρώτο μέρος της «Πάπισσας Ιωάννας» με τον πρωτότυπα συν-γραμμένο από τον ίδιον μονόλογο της μητέρας του Κορνηλίας. Επιτέλους κι ένα φεστιβαλικό θέαμα που προκύπτει κατόπιν ερευνητικού βασάνου, δεν βγαίνει αβρόχοις ποσί, που οι προθέσεις των εμπνευστών είναι σεμνές και δηλωμένες, ο τόνος χαμηλός, το σύνολο αρμονικά κουρδισμένο, η αισθητική αρτιότητα συμπαγής. Καταπληκτικά τα σκηνικά του Δημήτρη Πολυχρονιάδη, λειτουργικά τα κοστούμια της Εύας Νάθενα, ευθύβολοι οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου, αποτελεσματική και ταιριαστή με το όλον ύφος η μουσική σύνθεση κι επιμέλεια που υπογράφει ο Στάθης Σκουρόπουλος. Η Αποστολία Παπαδαμάκη βοήθησε τον σκηνοθέτη να κινήσει με παντομιμική χάρη τον πολυάνθρωπο θίασο. Όμως η έκπληξη ήταν η εκφραστική Έρη Ρίτσου στο φιλμάκι που συνόδευε την παράσταση. Απρόβλεπτη ηθοποιός. Μήπως θα έπρεπε να ασχοληθεί επισταμένως και μʼ αυτήν την καριέρα; Μαζί με την Λένα Κιτσοπούλου και την τυποποιημένη πλέον Εβελίνα Παπούλια (μαϊντανός δαιμονικών κι εξωκοσμικών ρόλων), σχολίασαν κινηματογραφικά την εποχή συγγραφής του έργου, αλλά και την εποχή που εκτυλίσσονται όλα αυτά τα σουρεαλιστικά κι ευτράπελα. Η πάπισσα Ιωάννα που γεννάει επί σκηνής κι από οθόνης το θνησιγενές τέκνο της και λιθοβολείται ως πόρνη από τους σκανδαλισμένους πιστούς, η ελευθεριότητα των μεικτών μοναστηριών, η εμπορία, κλοπή και καπηλεία λειψάνων, η δεισιδαιμονία κι ο λαϊκισμός ήταν στο στόχαστρο του μεγάλου αναρχικού πνεύματος ενός αδικημένου αλλά νικητή, του διαχρονικού Εμμανουήλ Ροΐδη, που αμφισβήτησε κάθε αυθεντία και πυροβόλησε με τη σάτιρα του κάθε «κουκουβαγείον» (για να θυμηθούμε έναν άλλον ανένταχτο από την Χαλκίδα, τον Σκαρίμπα). Ο Δημήτρης Μαυρίκιος πλησίασε με πολύ σεμνότητα κι απλότητα το υλικό του. Ίσως γιατί ανήκει στην παλιά γενιά σκηνοθετών (γεννήθηκε το 1948 στην Γκίζα της Αιγύπτου) που δεν φιλοδοξεί να ασχημονήσει πάνω στα κείμενα των άλλων και του αρκεί να τα σχολιάσει διακριτικά εικονογραφώντας τα με ελκυστικό τρόπο και τελετουργοποιώντας το ρηθέν, δομώντας και οικοδομώντας συμπαγή κι αρμονικά παραστατικά σύνολα. Αρκετά πια με την αποδόμηση. Ο πύργος της Πίζας, οι δίδυμοι πύργοι και ο βιβλικός πύργος της Βαβέλ μόνον με το καταστροφικό έργο ενός Σίβα συνάδουν κι ουδεμίαν σχέσιν έχουν με την ψυχ-αγωγόν Τέχνην. Ούτε με τον Λόγον ούτε με τη Λογική. Ας σοβαρευτούμε αμφισβητώντας κι ας καυτηριάσουμε τα κακώς κείμενα προτείνοντας εφικτές και πραγματοποιήσιμες λύσεις. Οικοδομήστε γιατί …χανόμαστε. Εκπληκτικά ειρωνική κι αυτοσαρκαστική η φωνή του σκηνοθέτη «από το ηλεκτρολογείον», επαυξημένη ως φωνή εξ ουρανού, αποκαλυπτικού θεού ή τριτοπρόσωπου παντεπόπτη αφηγητή και συναυτουργού. Ναι, αυτό (ακόμα και δεν συνιστά εύρημα ή πρωτοτυπία) είναι θεμιτό τέχνασμα εκ μέρους ενός σκηνοθέτη που δεν βαυκαλίζεται, που αυτοσαρκάζεται και μετατρέπει τις ελλείψεις του σε προτερήματα, χωρίς να καταφεύγει σε ναρκισσιστικούς σκηνοθετισμούς για να κρύψει ή να υπεραναπληρώσει τις όποιες αδυναμίες του. Ανυπομονώ να δω όλο το σκανδαλώδες αυτό έργο του Ροΐδη σε ενιαία παράσταση με την εμβόλιμη μυθιστορία της μητρός του. Αναμένομεν.
+1. Ένας «Μυστικός Κήπος» με τη φωνή, την καρδιά και την ψυχή της Μαριάννα Τόλη, για παιδιά όλων των ηλικιών και σοφούς γέροντες
Η Μαριάννα Τόλη είναι ψυχούλα, αγνή σαν παιδί, αυθόρμητη σαν έφηβος, ώριμη σαν υπεραιωνόβιος σοφός. Σε όλες της τις θεατρικές-μουσικές παραγωγές βάζει τον καλύτερο εαυτό της με αληθινή έγνοια και φροντίδα για τον συνάνθρωπο. Είναι ποιήτρια από σκηνής, αφού παίρνει τους μικρούς και μεγάλους θεατές της από το χέρι και τους μεταφέρει, σαν άγγελος, ωσάν καλή νεράϊδα του παραμυθιού στο εσωτερικό περιβόλι που κρύβει η κλειδαμπαρωμένη και περιχαρακωμένη με τείχη καρδιά τους. Αυτός ο «Μυστικός Κήπος» είναι δικός και καταδικός μας, μόνο που έχουμε ξεχάσει τα κλειδιά, ή τα έχουμε θάψει βαθιά στο υποσυνείδητο και δεν θυμούμαστε πια πού είναι αυτός ο ιδιωτικός παράδεισος, ο δικαιωματικός κήπος της Εδέμ, που έχει ως μόνο του κλειδί την άνευ όρων και ορίων Αγάπη. Την αγάπη, που και νεκρούς ανασταίνει, όπως στο κλασικό παραμύθι της Φ. Χ. Μπαρνέτ που μετέτρεψε σε ιδιοφυές μιούζικαλ η Μαριάννα Τόλη και παίζεται κάθε Κυριακή στις 11 πμ και στις 4μμ στη σκηνή του θεάτρου Αμιράλ (για σχολεία: πρωινές παραστάσεις 10-12πμ). Μην το χάσετε! Θα δροσιστεί η ψυχή σας. Θα αρδευτούν τα μέσα σας. Θα ξεχάσετε τη σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Θα αναστηθεί η δίψα σας για ζωή. Θα ξανανιώσετε. Γιατί αυτό σημαίνει η λέξη ψυχ-αγωγία. Από τους ηθοποιούς θα ξεχωρίσω τον εκπληκτικό Γιώργο Λιβανό (τον σκηνοθέτη του θεάτρου Studio Κυψέλης), που υπογράφει και τους φωτισμούς αυτής της παράστασης. Όμως όλοι οι ηθοποιοί είναι υπέροχοι. Παίζουν, τραγουδούν, χορεύουν, διδάσκουν από σκηνής το ήθος της αυθεντικής αγάπης, παρασέρνουν τους μικρούς θεατές σε ενθουσιώδη εσωτερικά μονοπάτια αναζήτησης του Αγαθού.
Τα ονόματα όλων των συντελεστών:
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Μαριάννα Τόλη
Επιλογή Τραγουδιών: Μαριάννα Τόλη
Χορογραφίες: Αλέξανδρος Κούζιτζκιν
Σκηνικά: Μιχάλης Σδούγκος
Κυστούμια: Ιωάννα Κουρμπέλα
Φωτισμοί: Γιώργος Λιβανός
Ενορχήστρωση: Πέτρος Πολίτης, Χρίστος Σερεμές
Μουσικοί:
Χρίστος Σερεμές (Πιάνο), Νεφέλη Μαρκάκη (Βιολί), Πέτρος Πολίτης (Κιθάρα)
Νηρέας Μαρκάκης (Τσέλο)
Πρωταγωνιστούν:
Μαριάννα Τόλη, Γιώργος Λιβανός, Άντεια Ολυμπίου, Στέλιος Κέλερης, Νεφέλη Μαρκάκη, Φανή Παρλή, Αλεξάνδρα Χάλαρη, Πέτρος Πολίτης, Νηρέας Μαρκάκης
.
Τα παιδιά που συμμετέχουν στις παραστάσεις:
Ράνια Ελευθερίου, Στεφανία Τερζοπούλου, Νίκος Αθηναίος, Γιώργος Μάλιος, Χριστίνα Μάλιου, Μαρία Νεφέλη Δούκα.
Και του χρόνου, και σε άλλα με υγεία!!! Ας έχουμε μια ειρηνική, δημιουργική χρονιά χωρίς κανέναν άνθρωπο, άστεγο, αφρόντιστο, πεινασμένον. Ας γίνουμε εμείς οι πνευματικοί άνθρωποι το ζωντανό παράδειγμα αλληλεγγύης κι ανθρωπιάς. Δεν χρειάζεται να γράφουμε ποιητικά, αλλά να ζούμε ποιητικά. Έρρωσθε! Σας φιλώ και σας αγαπώ όλους, μόνο και μόνο γιατί είστε ποιητές. Ο ανώτερος τίτλος τιμής. Δικός σας,
Κωνσταντίνος Μπούρας
www.konstantinosbouras.gr
