
ΟΙΚΙΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ
«Και κάλεσα τριγύρα μου την έρημο, την άβυσσο…»
Άγγελος Σικελιανός
Με τίτλο «Για το σπίτι του Άγγελου» δημοσίευσα το πρώτο μου άρθρο στα «Νέα της Λευκάδας» (20/1/2000), αντικρούοντας την άποψη κάποιου δημοσιογράφου που υποστήριζε ότι το σπίτι που έζησε μέρος της ζωής του ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός έπρεπε να γκρεμιστεί γιατί η αναστήλωση και η μετατροπή του σε μουσείο ήταν ανέφικτη. Τότε, ανέφερα ως θετικό βήμα την προσπάθεια που κατέβαλλε ο δήμος Λευκάδας για την αγορά του σπιτιού και την περαιτέρω αξιοποίησή του. Ο πρώην δήμαρχος Λευκαδίων κ. Παναγιώτης Σκληρός, στο πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης επικοινωνιακής πολιτικής που είχε αναπτύξει, απάντησε στο άρθρο μου (1/2/2000) και με ενημέρωσε πως: «Ο Δήμος μας ευελπιστώντας ότι τελικά το Υπουργείο Πολιτισμού θα ευαισθητοποιηθεί και θα προβεί στην αγορά της αναφερόμενης οικίας, όπως οφείλει, με συντονισμένες ενέργειές του ενέταξε πίστωση 100.000.000 δρχ. στο Γ΄ Κοινοτικό πλαίσιο στήριξης για την κάλυψη την αναγκών μετατροπής σε ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ».
Στο μεγάλο αφιέρωμα της εφημερίδας μας για τον Σικελιανό με τίτλο
«ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ» (19/6/2003) ξανάφερα το θέμα στην επικαιρότητα. Επικαιρότητα μιας εβδομάδας. Κατόπιν το ζήτημα ξεχάστηκε. Αναζητώντας τον φάκελο που περιείχε τις ενέργειες του δήμου για την αγορά της οικίας, απευθύνθηκα στην πρώην αντιδήμαρχο κ. Καλέζου. Μου έδωσε να καταλάβω ότι, εκτός από σκόρπια έγγραφα που κανείς δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να συγκεντρώσει, φάκελος δεν υπήρχε! Ένιωσα μόνος, αβοήθητος και σχεδόν φαιδρός, αφού από παντού εισέπραττα κουνήματα κεφαλών, στην καλύτερη περίπτωση, και ειρωνικά γελάκια και ατάκες του στιλ «εδώ καράβια πνίγονται, βαρκούλες τι γυρεύετε».
Ο ιδιοκτήτης της οικίας Σικελιανού κ. Κώστας Μαλακάσης, γιος του σημαντικού συγγραφέα Δήμου Μαλακάση, μου είπε πως ο δήμος Λευκαδίων δεν προέβη στην αγορά του σπιτιού λόγω της χρηματικής διαφοράς των 20.000.000 δρχ. που προέκυψε κατόπιν της απαιτήσεως των χρημάτων αυτών από την θεία του, η οποία κατέχει μέρος του οικήματος. Μειδίασα ελαφρώς, με βαριά καρδιά, καθώς σκέφτηκα πως ολόκληρος Σικελιανός δεν αξίζει για κάποιους ούτε 20 εκατομμύρια!
Η «αφρόκρεμα» της πνευματικής Λευκάδας τηρεί σιγή ιχθύος για το θέμα.
Οι σύλλογοι κόβουν πίτες, κάνουν χορούς, αναγράφουν στις προσκλήσεις τους ότι στην τιμή συμπεριλαμβάνονται και εκλεκτά εδέσματα, πραγματοποιούν συνέδρια, διαμαρτύρονται πως δεν εγγράφονται νέα μέλη, τουτέστιν δεν αυξάνονται τα οικονομικά τους, και περί ουσίας μηδέν! Να μην αναφερθώ με λεπτομέρειες, πάλι, στα προβλήματα της Χαραμογλείου βιβλιοθήκης, του Σβορώνου, στο Λαογραφικό Μουσείο του Ορφέα κλπ., γιατί θα καταντήσω γραφικός.
Το άρθρο αυτό είναι ένα άρθρο Τιμής.
Δεν γράφτηκε με σκοπό να προκαλέσει μόνο, αλλά και να προσκαλέσει. Προσκαλώ λοιπόν τον οποιονδήποτε, από τον Βουλευτή μέχρι τον απλό πολίτη, να συμμετάσχουν ενεργά στην υπόθεση της δημιουργίας του μουσείου ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ.
Προσκαλώ τους αρμόδιους, καθώς και όσους έχουν εμπλακεί κατά το παρελθόν με το ζήτημα, να αποστείλουν στην εφημερίδα, προς δημοσίευση, όποια έγγραφα κατέχουν και που καταδεικνύουν τις ενέργειες προς την επίτευξη αυτού του σκοπού, όπως επίσης και να μας ενημερώσουν για τις προθέσεις τους όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι.
Προσκαλώ όλα τα πολιτιστικά σωματεία, εντός και εκτός Λευκάδας, να αποστείλουν έγγραφο συμπαράστασης και συστράτευσης, αν πραγματικά αποτελούν πνευματικούς κιβωτούς διαφύλαξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Προσκαλώ τις διακεκριμένες προσωπικότητες που Νησιού όπου κι αν βρίσκονται να δηλώσουν το βροντερό παρών τους και να αποδείξουν εμπράκτως την αγάπη τους για την Λευκάδα του πολιτισμού, εάν και εφ’ όσον αυτή η αγάπη υπάρχει.
Προσκαλώ τους συμπολίτες μου, αυτούς που με σταματάνε στον δρόμο για να δυναμώσω την φωνή τους, να ενδυναμώσουν τώρα και την δική μου φωνή, δικαιώνοντας και την φωνή του Άγγελου: «Τόσα μου ετάξαν τάματα, ω λαός ευλογημένος! σα ζωντανός να γύριζε στην πλάση ο πεθαμένος». Στο τέλος Μαρτίου, μήνας που γεννήθηκε ο ποιητής, η εφημερίδα θα δημοσιεύσει τα ονόματα όσων τηλεφωνήσουν, από δώθε μέχρι τα πέρατα της γης, για να δηλώσουν την συμπαράστασή τους.
Σας προσκαλώ όλους να βγούμε μαζί απ’ την αδράνεια κι απ’ την «λογική» τού «δεν γίνεται τίποτα» και να αποδείξουμε στους εαυτούς μας πως δεν είμαστε «ανδρείκελα, στης Μοίρας τα δυο τυφλά χέρια».
Ας κάνουμε στον Άγγελο Σικελιανό, στον δικό μας Άγγελο, το πιο άξιο δώρο για τα γενέθλιά του. Ας αγαπήσουμε την Λευκάδα που αγάπησε, «καθώς κοιτά ένας άνθρωπος που ανοίγουνε τα μάτια του στον όρθρο, τον αυγερινό!». Ειδάλλως, «καθώς ο άνθρωπος που δεν μπορεί ν’ ακολουθήσει άμα βραδιάζει τ’ άστρα», ας αρκεστούμε στην Λευκάδα του σκότους.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Τελικά ουδείς εξέφρασε την συμπαράστασή του στην Πρόσκληση αυτή, εκτός από τον ποιητή Λάκη Μαμαλούκα και τον πολιτιστικό σύλλογο “Ο Αϊ Γιάννης στο Ροδάκι”.
Αργότερα η Εθνική Τράπεζα αγόρασε την οικία, με σκοπό να την επισκευάσει, να την κάνει “Μουσείο Άγγελου Σικελιανού” και να την παραδώσει στον δήμο Λευκαδίων.
Η αγορά πραγματοποιήθηκε κατόπιν μεσολάβησης του βουλευτή Λευκάδας κ. Ξενοφώντα Βεργίνη, ο οποίος όμως ουδέποτε ανέφερε πως πληροφορήθηκε το όλο θέμα από την εφημερίδα “τα Νέα της Λευκάδας”, που για χρόνια ολόκληρα ασχολήθηκαν μ’ αυτό. Αφού η τράπεζα διαφήμισε την αγορά ολοσέλιδα στο σύνολο σχεδόν των αθηναϊκών εφημερίδων, κάνοντας λόγο για το “Αρχοντικό της Ποίησης” και για το “αθάνατο” και “οικουμενικό” των στίχων του Άγγελου Σικελιανού, αναδιπλώθηκε, εξετάζοντας το γεγονός, λόγω… έλλειψης ενθυμημάτων, να μετονομάσει το “Αρχοντικό της Ποίησης” σε “Μουσείο Επιφανών Λευκαδίων”.
Είναι προφανές πως μια τέτοια ολόγιστη ενέργεια κρύβει τον κίνδυνο, λόγω δυσδιάκριτων κριτηρίων, να χαρακτηριστεί όποιος έχει «μπάρμπα στην Κορώνη» ως επιφανής Λευκάδιος!
Επικοινώνησα με τον τέως, πλέον, βουλευτή κ. Ξενοφώντα Βεργίνη και του πρότεινα να πορευτούμε μαζί με όσους ενδιαφέρονται για το θέμα ώστε να αποτραπεί ένας τέτοιος τραγέλαφος. Μου υποσχέθηκε ότι θα με ενημερώσει μέσα στον ίδιο μήνα.
Ο μήνας ήταν ο Αύγουστος του 2008. Θα έλεγα “χρόνια πολλά τον Αύγουστο” αλλά νομίζω πως ο κ. Βεργίνης δεν ξέχασε το θέμα, απλά το κρατάει ως ένα ακόμα χαρτί για την… επανεκλογή του στις προσεχείς εκλογές. Αν εκλεγεί και μια δεύτερη τετραετία, ίσως διπλασιαστούν οι πιθανότητες να θεωρηθεί και ο ίδιος… επιφανής Λευκάδιος!
Τελικά ίσως δεν έπρεπε να γράψω εκείνο το πρώτο μου άρθρο, με τίτλο «Για το σπίτι του Άγγελου» στα «Νέα της Λευκάδας» (20/1/2000). Ίσως έπρεπε να συναινούσα κι εγώ στο να κατεδαφιστεί και να γίνει parking. Ίσως να ήταν καλύτερα η μνήμη του Σικελιανού να εκλείψει από μια τέτοια Λευκάδα, παρά να “παρκάρει” ο κάθε τυχάρπαστος την αναισχυντία του εκεί που θα έπερεπε γονυκλινής να δηλώνει την ευλάβειά του.
Ο Αγγελος Σικελιανός γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου 1884 στη Λευκάδα, όπου πέρασε και τα παιδικά του χρόνια, στο σπίτι που βλέπουμε στη φωτογραφία.
Ενα ακόμη σπίτι του Σικελιανού σώζεται σε άριστη κατάσταση στον Δήμο Αλίμου Αττικής, όπου περνούσε τα καλοκαίρια του μεταξύ 1930 και 1933.
Τότε ήταν εξοχική κατοικία, σήμερα βρίσκεται μέσα στο κέντρο του Καλαμακίου.
Δυστυχώς ο Δήμος Αλίμου δεν αναφέρει την ύπαρξη του σπιτιού αυτού ούτε στην επίσημη ιστοσελίδα του και όσοι γνωρίζουμε την ιστορία του σπιτιού την μάθαμε μέσα από διηγήσεις παλαιότερων.
Για το σπίτι του Αλίμου διαβάστε λεπτομέρειες εδώ: http://www.dimitriskaranikolas.gr/main.asp?ElementId=9846
Ανήκω σε εκείνους που σε κάθε ευκαιρία διακοπών, εκδρομών κλπ αναζητούν την τοπική ιστορία του μέρους που επισκέπτονται, και μαζί και την ιστορία των σημαντικότερων συγγραφέων και ποιητών του τόπου.
Στη Μυτιλήνη είχα την χαρά να επισκεφτώ (από την εξωτερική πλευρά όμως, δεν είναι ανοικτά στο κοινό) τα σπίτια του Εφταλιώτη και του Μυριβήλη.
Στο εξωτερικό, κόσμος συρρέει για να δει τα σπίτια επιφανών συγγραφέων που έχουν μετατραπεί σε μουσεία. Οι δήμοι επωφελούνται του τουρισμού και του εισιτηρίου.
Στη χώρα μας φαίνεται ότι ακόμα και το όφελος του προσπορισμού του εισιτηρίου δεν είναι ισχυρό κίνητρο για να αποφασίσει ένας δήμος, όπως ο Δήμος της Λευκάδας να αγοράσει το σπίτι ενός ολόκληρου Σικελιανού και να το μετατρέψει σε Μουσείο. Αρκούν, φαίνεται, οι διάσημες παραλίες της Λευκάδας για την προσέλκυση του τουρισμού.
Χαίρομαι που το Ποιείν δημοσιοποιεί τις ενέργειες ενός και μόνο ανθρώπου, μήπως τελικά ευαισθητοποιηθούμε και οι υπόλοιποι, τόσο για το συγκεκριμένο θέμα, όσο και για παρόμοια θέματα που αφορούν τα σπίτια των συγγραφέων σε όλη την επικράτεια της χώρας μας.
Επειδή κάποιοι από μας που διαβάσαμε το παραπάνω κείμενο θα θέλαμε να υπάρχει Μουσείο Σικελιανού στη Λευκάδα, θα θέλαμε να τιμάται η μνήμη των μεγάλων ποιητών μας, θα θέλαμε τα παιδιά των σχολείων που επισκέπτονται το νησί για τις πενταήμερες να μυούνται και λίγο στον Σικελιανό εκτός από τις παραλίες και τα μπαράκια, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δημοσιοποιούμε ανάλογα θέματα, μήπως καταφέρουμε να ευαισθητοποιήσουμε/παρακινήσουμε και κάποιους άλλους ακόμα.
ΕΥΣΕΒΕΙΣ ΠΟΘΟΙ
Αχ και να είχε δυνατότητα
το πατρικό νʼ ανακαινίσει
και κληροδότημα ευγενικό
στην πόλη δώρο να προσφέρει
αγνά τα παιδικά βιώματα
οι επισκέπτες να θαυμάζουν
καθώς εκεί σεμνοσμιλεύτηκαν
του ποιητή οι παραστάσεις
και κρύφιες σκέψεις παροτρύνανε
της ποίησης το μονοπάτι
που ʼναι γεμάτο κελαηδήματα
λογιώ-λογιώ δροσοστιχάκια
να προτιμήσει με ευλάβεια
βαθιά πιστός στην οικουμένη
την κοσμική ζωή νʼ απαρνηθεί
κοσμοκαλόγερος να ζήσει
σκυμμένος σε πονήματα σοφά
να μελετά τους συναδέλφους
να θέτει και ο ίδιος στοργικά
προσωπικά του λιθαράκια
και τα βιβλία που τον μόρφωσαν
ολάκερη περιουσία
στους συμπολίτες του κληρονομιά
να εντρυφούνε τα παιδιά τους
καθώς φεγγάρια θα γεμίζουνε
καινούριοι νʼ ανατέλλουν ήλιοι
στην πληγωμένη ανθρωπότητα
γλαυκό να μεταγγίσουν αίμα
νʼ αναπτυχθεί σε νέα θέσφατα
λεβεντογέννα κοινωνία
με μιαν αγκάλη γενναιόδωρη
στα νάματα της νεολαίας
να κυματίζει μπρος στην είσοδο
η γαλανόλευκη ψυχή του
αντάμα με την ευρωπαϊκή
μηνύματα δημοκρατίας
και μέσα στην ηλιόλουστη αυλή
το μνήμα του να ανεγείρουν
να πανʼ του πνεύματος προσκυνητές
δυό τριαντάφυλλα νʼ αφήνουν.
Αθήνα, αρχές Μαρτίου 1998
Το ποίημα είναι ανέκδοτο. Μετά από ένα συμβάν τον περασμένο Αύγουστο, το έστειλα στον Διεθνή Διαγωνισμό της Διεθνούς Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και μου είπαν ότι η επιτροπή το βράβευσε, αλλά δεν γνωρίζω τι βραβείο είναι – μ’ ενδιαφέρει το ποίημα αυτό καθεαυτό. Η απονομή θα πραγματοποιηθεί μεθαύριο Σάββατο 21 στην αίθουσα Τρίτση του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων.
Στη μνήμη του Σικελιανού εξέδωσα την έκτη ποιητική μου συλλογή “Αστέρι ακριβού ονείρου” στη Λευκάδα. Κάθε συλλογή την εκδίδω σε διαφορετική πόλη στη μνήμη ποιητή της πόλης αυτής. Είναι ένας πνευματικός φόρος.
Το άσχημο με τα σπίτια των ποιητών/τριών είναι ότι κάποιοι απόγονοι/κληρονόμοι περιμένουν να τα “κονομήσουν” – δυστυχώς.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ, –ΜΠΟΡΕΙ?– ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΙΣ ΝΑ ΓΡΑΦΤΕΙ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ ΓΙΑ ΠΟΙΗΣΗ?
Ω, να μπορούσε έτσι κανείς να θάλλει,
μέγα ρόδο κάποιας ώρας χρυσής,
ή να βυθομετρούσατε και σεις
με μια φουρκέτα τʼ άδειο σας κεφάλι!
Από το ποίημα “Αποστροφή” του Κ. Καριωτάκη
Πήγα στην εκδήλωση του Σαββάτου 21 του μηνός. Είναι γνωστό ότι κάποιες φορές οι ταμπέλες παραπληροφορούν. Ποιος/α είναι άραγε ποιητής/τρια; Θα δώσω απάντηση με μια άλλη ερώτηση. Ποιος/α είναι αεροπόρος; Αυτός/ή που ανεβαίνει με τη βοήθεια του μπαμπά ή της μαμάς ή όποιου άλλου συγγενικού ή φιλικού προσώπου σε αεροπλάνο-παιχνίδι που υπάρχει στην πλατεία της γειτονιάς του/της. Κι έτσι φαντάζεται ότι είναι αεροπόρος. Απογοήτευση, θυμός, αγανάκτηση; Δεν έχει σημασία. Εκείνο που μετράει είναι ότι πήρα ένα μάθημα. Και δεν πρόκειται να το ξεχάσω αφού θα μου το θυμίζει το βραβείο που πήρα για το συνολικό μου έργο κι όχι για το ποίημα, το οποίο έχει κριθεί από συναδέλφους και κριτικούς της ποίησης. Και καθώς έχω ανοιχτό διάλογο με τον εαυτό μου, μια φράση: Προς γνώσιν και συμόρφωσιν.
Poso exeis dikio Ilia! Allo h prosopiki exomologisi ki allo h poiisi, o logos poy synomilei me to theio!!!
Δημήτρη Σολδατε δεν σε ανεκυρηξαν μαραθωνοδρομε τσάμπα. Συγχαρητήρια για τους αγώνες σου και την πρόοδο σου. Είχα.την τύχη να σε.γνωρίσω κάποτε και να με μάθεις να αγαπώ ποιοτητα απλοτητα και πάθος. Είμαι πολυ περήφανη για σενα .Σ ευχαριστώ.