ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΣ ΚΙ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ

Όταν στους δρόμους συναλλάσονται ο συμβιβασμός και η σιωπή,

δρόμοι στενάχωροι, που αδειάζουν σε μια αβασάνιστη επιστροφή,

πίσω απ΄τις πόρτες ζυγιάζονται ο εφησυχασμός και η μικροθυμία,

πόρτες ερμητικά κλειστές, στην εύτακτη και παιδευμένη αυτοφοβία.

`

Όταν αδιάτακτοι ειδήμονες εκποιούν γενιές και ιστορία,

ειδήμονες, επίσκοποι των καιρών και μπροστάρηδες με προσωπεία,

δικάζονται οι αιρέσεις του στοχασμού και της προφητείας,

αιρέσεις, ως σύμβολο αναχρονισμού και αρνήσεις ευνομίας.

`

Όταν συντεταγμένα πλήθη σε συνθήματα εκποιούν τη μοναξιά τους,

πλήθη ετερόκλητης σύστασης και ευκαιριακής ομογνωμίας,

μεθοδεύονται υπαρξιακές αλλοτριώσεις και εύβουλες ψευδαισθήσεις,

αλλοτριώσεις, ως χρίσμα καταξίωσης και κοινωνικής δικαιοσύνης.

`

Όταν στερεύει η ζωή από όνειρα, πεποιθήσεις και ουτοπίες,

ζωή που χαλκεύεται στο δείλιασμα την απόγνωση και τις παραιτήσεις,

πώς να θεριέψει η μνήμη ένοχη οργή και παρηγορήτρα,

μνήμη αυριανή, χωρίς εμμονές, ευαισθησίες και αποζητήσεις.

`

ΚΡΙΣΙΜΗ ΑΛΛΑ ΣΤΑΘΕΡΗ

Καλυτερεύω.

Είμαι με τους  περιπλανώμενους και την ανέκαθεν απελπισία τους.

Υπονοώντας :

Αγνοούμαι και με ψάχνουν διαρκώς στα ξέφωτα –

σ’ αυτούς τους μοναχικούς πληθυντικούς της όρασης και των θηραμάτων.

Είμαι των ελεύθερων σκοπευτών η αναμονή

και το αλάνθαστο αριστερό τους

η σταγόνα της αγωνίας τους στο μέτωπο

με χαλασμένο κλείστρο και θαμπωμένη διόπτρα.

Είμαι όσα προσμένω και όσα δεν θα πετύχω σ’ αυτήν την ζωή.

Καλυτερεύω δίχως φάρμακα και μόλις κλείσω τα μάτια

περιπολώ καλοντυμένος σε νηπίων όνειρα

σφυρίζοντας  δήθεν αδιάφορα καθώς πλησιάζει το φριχτό τέλος της αθωότητας.

Απομνημονεύω τα σύννεφα και των δέντρων την γενεαλογία

περασμένα μεσάνυχτα μ’ ένα κερί αναμμένο απ’ την πίκρα μου

για να περάσει η ώρα και να ξεκουραστούν τα ρολόγια.

Είμαι σε συμμαχία με τα σωθικά μου – τ’ ομολογώ.

Καλυτερεύω γιατί περιφρόνησα τις νηστείες και τώρα – ω, θεέ μου ! –

που εγώ και το μέσα μου κατουριόμαστε απ’ τα γέλια

μ’ όλες αυτές τις Σαρακοστές των ανθρωποκρεάτων

δεν μας απομένει ούτε ένα σαββατοκύριακο να μετανοήσουμε…

Καλυτερεύω,

το λένε ξεκάθαρα κι όλων των αναστηθέντων οι χημειοθεραπείες !

Οικειοποιήθηκα τα μεσοσκόταδα κ’ έλαμψε όλη η Οικουμένη μου

μ’ όλα της τα ερπετά μεμιάς.

Καλυτερεύω κι όλες μου οι προβλέψεις για μια άλλη ζωή πετάχτηκαν στα σκουπίδια.

O μεταξοσκώληκας

O μεταξοσκώληκας φτιάχνει λογής λογής όμορφα πράματα, μεταξωτά φουλάρια, μπλούζες και γραβάτες, βραδινά φορέματα και τα τοιαύτα, στη ζωή του ο μεταξοσκώληκας έχει κάνει πολλά πράματα, πολύ ακριβά πράματα για τους καλύτερους μόδιστρους και μια φορά γίνεται μεγάλη επίδειξη μόδας στου Κριστιάν Ντιορ, είσοδος μόνο με προσκλήσεις, ντουζίνες αυτοκίνητα κουβαλάνε τους πιο κομψευόμενους ανθρώπους απ’ όλα τα σημεία της γης, ο μεταξοσκώληκας τυχαίνει να περνάει αποκεί, θα πρέπει να ‘ναι ενδιαφέρον, σκέφτεται, και σκαρφαλώνει στα σκαλιά, όμως εκεί, στο κεφαλόσκαλο, στέκεται ο πορτιέρης με τη μεγάλη στολή: έχετε πρόσκληση, κύριε;
Ο μεταξοσκώληκας δεν έχει πρόσκληση, πού θα μπορούσε διάβολε να τη βρει, δεν έχει άλλωστε καιρό να ασχολείται με προσκλήσεις, είναι πάρα πολύ απασχολημένος με την ύφανση όλων αυτών των ωραίων μεταξωτών, ξανακατεβαίνει λοιπόν από τα σκαλιά, κάνει έναν άσκοπο περίπατο γύρω στην πλατεία κι έπειτα γυρίζει σπίτι και πέφτει νωρίς-νωρίς να κοιμηθεί. Τι άλλο να κάνει με τόση δουλειά που τον περιμένει το πρωί.

O ταμένος 

Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά
σωπαίνουν κι οι καμπάνες
σωπαίνει κι ο πικρός Ρωμιός
μαζί με τους νεκρούς του

Και απα στην πέτρα της σιωπής
τα νύχια του ακονίζει
μονάχος κι αβοήθητος
της λευτεριάς ταμένος

`

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΑ: ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΗΡΥΓΜΕΝΑ
ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΑ: ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΝΟΛΟΚΛΗΡΩΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΕΖΑ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ – ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
᾽Επιμέλεια ῎Εκδοσης μὲ Εἰσαγωγή, Χρονολόγιο, Σχόλια, Παράρτημα πρόσθετων κειμένων καὶ Βιβλιογραϕία Δημήτρης Δημηρούλης

`

I. ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
῾ Ο ποιητὴς καὶ ἡ πόλη
Ο ΑΛΕξΑΝΔΡΙΝΟΣ. ῾Η προσωνυμία μπορεῖ νὰ στεγάσει τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τοῦ ποιητῆ Κ. Π. Καβάϕη1 μὲ ἀκρίβεια καὶ ἐπάρκεια. Σπάνια συγγραϕέας ἔχει συνδεθεῖ κατὰ τέτοιο ἀπόλυτο ἀλλὰ καὶ διαρκὴ τρόπο μὲ τὸν τόπο διαβίωσής του. Στὴν ἑλληνικὴ λογοτεχνία τὸ παράδειγμα εἶναι μοναδικό. Τὸ ἴδιο μπορεῖ νὰ ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν εὐρωπαϊκή, παρὰ τοὺς στενοὺς δεσμοὺς ὁρισμένων συγγραϕέων μὲ συγκεκριμένες πόλεις. ῾Ο ποιητὴς ἔχει ἀμετάκλητα ταυτιστεῖ μὲ τὸν τόπο ὅπου γεννήθηκε, ἔζησε καὶ πέθανε. ῾Η γενικὴ αὐτὴ ἀποδοχὴ ἐπιτρέπει τὴν ὑποκατάσταση τοῦ ὀνόματος ἀπὸ τὸν ἐπιθετικὸ προσδιορισμὸ τῆς καταγωγῆς καί, συνάμα, τὴν προσθέτει ὡς ἀναπόϕευκτη προοπτικὴ στὴ θέαση τοῦ ἔργου του. Βέβαια, ἡ ᾽Αλεξάνδρεια δὲν ἦταν κάποια συνηθισμένη αἰγυπτιακὴ πόλη. Τὸ ὄνομά της ἀνακαλοῦσε τόσο τὸν Μακεδόνα στρατηλάτη ὅσο καὶ τὴ δυναστεία τῶν Πτολεμαίων τῆς ἑλληνιστικῆς ἐποχῆς, ἀλλὰ καὶ τὴ ρωμαϊκὴ ἐπικυριαρχία ποὺ ἀκολούθησε. Εἶχε ἑπομένως παρελθὸν πλούσιο σὲ μνῆμες καὶ ϕήμη. Στὸ παρελθὸν αὐτὸ ἡ περιπέτεια τοῦ «ἑλληνικοῦ» βρῆκε τὴν πιὸ ἀπρόσμενη τύχη, τὶς πιὸ παράδοξες ἀναμείξεις, τὶς πιὸ ἀνοίκειες προσαρμογές. ῾Ο Καβάϕης τὰ συνάντησε ὅλα αὐτὰ σὲ μιὰΑἴγυπτο ποὺ ἦταν (μετὰ τὸ 1882) κτήση τῆς Βρετανικῆς Αὐτοκρατορίας καὶ μέσα στὸ περιβάλλον τῆς ἀκμάζουσας ἑλληνι κῆς παροικίας, τῆς ὁποίας ὑπῆρξε ἡ πιὸ σημαντικὴ πνευματικὴ προσωπικότητα, ὅπως ἀποδείχτηκε ὄχι ἐκ τῶν ὑστέρων ἀλλὰ ὅσο ζοῦσε. ῾Η πόλη δὲν ὁρίζει μόνο τὸν κύκλο τοῦ βίου του ἀλλὰ καὶ ἕνα σημαντικὸ μέρος τῆς ποιητικῆς του. Τὴν πέρασε στὸ συμβολικὸ στημόνι τῆς γραϕῆς, καθιστώντας την οἰκουμενικὴ συνεκδοχὴ («᾽Αποχαιρέτα την, τὴν ᾽Αλεξάνδρεια ποὺ χάνεις») ἢ ἐπιχειρώντας συσχετισμοὺς στοὺς ὁποίους ἀνακαλεῖται εἰρωνικὰ τὸ παρελθὸν («Κ᾽ οἱ ᾽Αλεξανδρινοὶ τὸν πάρουν στὸ ψιλό, / ὡς εἶναι τὸ συνήθειο τους, οἱ ἀπαίσιοι» ἢ «Οἱ ᾽Αλεξανδρινοὶ ἔνιωθαν βέβαια / ποὺ ἦσαν λόγια αὐτὰ καὶ θεατρικὰ») γιὰ νὰ προκαλέσει συνειρμοὺς μὲ τὸ παρόν. ῾Η πόλη καὶ οἱ κάτοικοί της, μαζὶ μὲ στιγμιότυπα ἀπὸ τὴν ἱστορία της, ἔχουν ἀπορροϕηθεῖ ἀπὸ τὸν καβαϕικὸ λόγο ποικιλοτρόπως, σὲ μιὰ συμπύκνωση βίου καὶ τέχνης ὅπως κορυϕώνεται στὸν στίχο: «Πάντα ἡ ᾽Αλεξάνδρεια εἶναι».6 Δὲν στάθηκε, ἑπομένως, τυχαῖο ποὺ ἡ μετωνυμία «ὁ ᾽Αλεξανδρινὸς» ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι δραστικὴ καὶ σαϕής, ἀποκλείοντας κάθε παρεξήγηση ἢ σύγχυση. Τὸ ὄνομα τῆς πόλης ἀνακαλεῖ ἐπίσης μιὰ πολυσχιδὴ μυθολογία ποὺ συνοδεύει μόνιμα, ἀλλὰ ὄχι πάντοτε ϕανερά, τὴν καβαϕικὴ ποιητικὴ ἐνδοχώρα.