`

* Το έργο του Γιάννη Ρίτσου «Κάτω απʼ τον ίσκιο του βουνού» παρουσιάζεται στον βιομηχανικό χώρο του Παλαιού Ελαιουργείου της Ελευσίνας, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αισχυλείων. Μόνο για μια παράσταση, την Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου, σε σκηνοθεσία και ερμηνεία της Νάνας Παπαδάκη.

`

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

(Στους πρόποδες ενός ψηλού βουνού, ένα παλιό μισοερειπωμένο αρχοντικό. Φθινοπωριάτικο βράδυ. Σʼ ένα υπνοδωμάτιο του σπιτιού, η μεγάλη ανύπαντρη κόρη, κάπου 70 χρονώ, μιλάει στην παλιά τροφό της. Η Τροφός θα ʼναι περισσότερο από 100 χρονώ, ίσως και 200. Μοιάζει με μια ταριχευμένη αιωνιότητα, απόλυτα σιωπηλή, υπομονετική, αινιγματική, σαν ζυμωμένη με χώμα που, απʼ τον παλιό καιρό, έχει σκάσει ο πηλός τόπους τόπους. Δεν μπορείς να καταλάβεις αν η σιωπή της είναι κούραση, σοφία, άγνοια, ανοχή, κατανόηση, γενική καταδίκη, γενική παραδοχή, στοργή, κατάφαση, άρνηση, εχθρότητα, ηλιθιότητα ή ένα δικό της ξεχωριστό όνειρο. Το υπόλοιπο σπίτι φαίνεται ακατοίκητο. Μια νυχτερίδα χτύπησε στο τζάμι. Πότε πότε, η φωνή μιας κουκουβάγιας ακούγεται απʼ το βουνό, ανάμεσα στα λόγια της αιώνιας παρθένου):

Νένα, μη σβήσεις ακόμη το φως. Κάθισε λίγο μαζί μου.
Σαν σβήνει το φως, δεν έχω πια πού να μείνω,
χάνω τον ορισμένο χώρο, τον σχεδόν δικό μου. Νιώθω τότε
την κυριαρχία του πελώριου βουνού πάνω στη μοίρα μας· — αυτό το βουνό

όρθιο μπροστά στο παράθυρο, κλείνοντας το παράθυρο,
κολλημένο στο σπίτι — δεν αφήνει το σπίτι νʼ ανασάνει,
ιδίως απʼ το μέρος του γυναικωνίτη. Μʼ ένα κομμάτι βράχο,
φραγμένο το παράθυρο. Από παιδί το φοβόμουν. Τʼ απογεύματα
έπεφτε ο ίσκιος του νωρίς, βούλιαζε ολόκληρο στο σπίτι·

μόνο το υδραγωγείο, σκαμμένο μέσα στο βουνό,
είχε μια κάποιαν ανεξαρτησία, μια φωνή δική του,
σαν έντερο τεράστιο, μαλακό, που τρυπούσε την πέτρα
και λειτουργούσε μόνο του με το νερό, με σκοπό και με θέληση
κάπου να πάει, κάτι να κάνει, αψηφώντας
το βουνό και τον ίσκιο του βουνού.
Στα παιδικά μου χρόνια,
τις νύχτες, στο κρεβάτι, όταν σβήναν οι λυχνίες
κι η κάπνα γαλάνιζε μες στο σκοτάδι, πριν απʼ τον ύπνο,
άκουγα το πελώριο πέλμα του βουνού να σηκώνεται
για να πατήσει μες στην κάμαρα, και τότε
αυτό το υδραγωγείο σκεφτόμουνα για να πάρω κουράγιο,
αυτό μονάχα με υπεράσπιζε·
και μια μικρή αντιφεγγιά στο ασημένιο καντηλέρι
ήταν σαν ένα χέρι λιγνό που ʼχε επιζήσει απʼ τον ίσκιο του βουνού,
ένα χέρι που κρατούσε κι εμένα στην επιφάνεια
κι έτσι μπορούσα κάπως να κοιμηθώ, ξέροντας
πως πάνω μου υπάρχει ένα άνοιγμα ή ένας μικρός γάντζος
απʼ όπου, το πρωί, θα μπορούσα να πιαστώ, να σηκωθώ απʼ το κρεβάτι.

Απʼ την άλλη μεριά του σπιτιού
ήταν ο μέγας κάμπος ανοιχτός (λέω: ήταν,
σα να μην είναι πια το σπίτι μας, σαν να μην είμαστε)·
όμως κι εκεί σκοτείνιαζε μεμιάς μέσα στο δείλι
κι ήταν αόριστη η έκταση, επίβουλη η θέα, —
μόνο ένα σύννεφο, κάποτε, τρυφερό, βιολετί,
αρμένιζε μοναχικό μες στο θολό ουρανό, πάνω απʼ την κατασκότεινη πεδιάδα,
σαν ένας μικρός, ξεριζωμένος κήπος
ή σα μια διάφανη τριήρης μετέωρη
από κάποιον αντικατοπτρισμό μακρινής, αόρατης θάλασσας
φωτισμένης από μέσα έτσι που να προβάλλονται
οι ρόδινες σκιές των πλεούμενων στον αέρα του λυκόφωτος.

Το «Ποιείν», θα είναι και πάλι μαζί σας, ανανεωμένο σε εμφάνιση και δυναμικό τη Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018

Βάγγέλης Κολώνας

Ο Βαγγέλης Κολώνας με προσκαλεί σ’ ένα αόρατο κονσέρτο για πιάνο αισθησιακών αισθημάτων. Σολίστ ο ίδιος. Με παπιόν. Τόσο ερωτικός όσο καμιά από τις συναδέρφους του. (Ο Βαγγέλης είναι ηθοποιός – σκηνοθέτης -συγγραφέας). Τόσο ερωτικός που μπροστά του ντίβες του θεάτρου και λαϊκές κομμώτριες που σέρνουν συνοικίες από καψουράκια, μοιάζουν σταφιδιασμένα μουνιά μπροστά του. «Μπροστά του οι ζωντανοί μοιάζουν ξόανα» έγραφε ο Κώστης Παπαγιώργης σε μια άλλη περίπτωση, εντελώς διαφορετική.
και εγώ λαϊκός άντρας με το σκεπάρνι στους ώμους, και ανοιχτό πουκάμισο, μοιράζω σκεπαρνιές σε δήθεν λαϊκές ποιήτριες (κάποιες εξ αυτών με περιοδικό), που το παίζουν μάγκες. μάγκες και χωρίς εφημεριοπεριοδικά έστω και ως ανάγνωση. και από κάποιο σημείο και μετά η ηλικία δεν παίζει κανένα ρόλο, αυτό είναι δοσμένο. και το λέω εγώ ο φύση και καταγωγή λαϊκός. πίπες στην μέση του δρόμου, παρτούζες πίσω από νταλίκες ή μέσα σ αυτές, όπερα σε βελούδινα υπόγεια πρέζα και τσιφτετέλια σε ρετιρέ και μεζονέτες, κάπνισμα οπίου με γαύρο στην σχάρα και ρετσίνα. όλα ισάξιες γνώσεις, οδηγός προς τον ουμανισμό….τον ανθρωπισμό του έρωτα….

`

Η συνέντευξη του Γιώργου Σεφέρη θα γίνει από τον δημοσιογράφο Κώστα Σερέζη (1) στις 15 Απριλίου του 1970 εν μέσω Χούντας στην Ελλάδα. Δόθηκε για την κυπριακή εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» και δημοσιεύτηκε αργότερα στο βιβλίο του Κώστα Σερέζη όπου συγκέντρωσε τις δημοσιεύσεις της στήλης «Επικαιρότητες», που διατηρούσε στην κυπριακή εφημερίδα (Αργώ, Λευκωσία 1971). Πριν τη συνέντευξη αυτή μεταξύ τους είχε γίνει ακόμη μία συνάντηση στις 5 Νοεμβρίου 1969 και για αυτό το τίτλος της είναι «Με τον Γιώργο Σεφέρη Β΄». Πρόκειται για μία από τις πιο άγνωστες συνεντεύξεις του νομπελίστα ποιητή περίπου ενάμιση χρόνο πριν τον θάνατό του (20.9.1971). Διατηρήθηκε η ορθογραφία της εποχής και απλώς διορθώθηκαν κάποια προφανή τυπογραφικά λάθη.

`

«Τώρα καλύτερα να λησμονήσουμε πάνω σε τούτα τα χαλίκια
δε φελά να μιλάμε
τη γνώμη των δυνατών ποιός Θα μπορέσει να τη γυρίσει;
ποιός Θα μπορέσει ν’ ακουστεί;
Καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει το βραχνά
των άλλων»
Γιώργος Σεφέρης
(απόσπασμα από τη «Σαλαμίνα της Κύπρος», Νοέμβρης 1953)

`

*

Με τον Γιώργο Σεφέρη Β΄

Ο Γιώργος Σεφέρης συμπλήρωσε πρόσφατα 70 χρόνια ζωής. Το γεγονός τιμήθηκε ιδιαίτερα από αθηναϊκές εφημερίδες που αφιέρωσαν πολλές στήλες τους στον μεγάλο Έλληνα ποιητή, την προσφορά και το έργο του. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στην Αθήνα είχα την σπάνια ευκαιρία να συναντηθώ με τον Γιώργο Σεφέρη, στο σπίτι του. Παρά την εντύπωση, πραγματική άλλωστε, που επικρατεί ότι ο ποιητής δεν δέχεται εύκολα επισκέψεις, μόλις τον πήρα τηλέφωνο μʼ απάντησε οικεία μʼ εκείνη την αργή, βαθυστόχαστη φωνή του, θυμήθηκε την συνάντησή μας στην Κύπρο το περασμένο φθινόπωρο και πρόθυμα δέχτηκε να ξανασυναντηθούμε την επόμενη μέρα.

Ο Κώστας Ρεούσης αμύνεται προτάσσοντας το τελευταίο του βιβλίο,«Lairrealidadsubmarina». που κυκλοφόρησε στην Ισπανία τον Μάιο του 2017, φωτογραφία Χάρης Παναγιώτου

1. Εάν η τριανταφυλλιά δεν είναι άγρια ανήκει σε κήπο πουτάνας.

2. Ούτε ένας στίχος δεν περιμένει απλήρωτος.

3. Το γράμμα άλμακρύπτεσθαιφιλεῖ.

4. Πρέπει να προσβάλλω τους διαπιστευμένους με την παρουσία.

5. Της Λευκωσίας τα παλαιά αρχοντικά είναι ωσάν μπορντέλα ληστρικά.

6.Όταν τα χελιδόνια κατοπτρίζουν με τις νυχτερίδες τα περιστέρια κουρνιάζουν.

7.Η νήσος είναι ειρκτή κι ο κόσμος αστροθάλασσα.

8.Οι αδολέσχες της ελληνικής ποίησης ας μας αδειάσουν τη γωνιά.

9. Μες στη στροφή του στίχου τοποθετώ το γράμμα κι εκπυρσοκροτώ το ποίημα.

10. Σας έχω σιχαμένους, κιʼ ἐκεῖἦτανἓνας τόπος.

11. Οι φιλολογικοί περιφερειακοί κοπρίτες αδυνατούν να συλλάβουν έναν πυρηνικό συμπαντικό ποιητή.

12. Πρέπει να ίπτασαι να μεταλάβεις τη γεωμετρία τούτου του τόπου.

13. Το ρήμα μυστικεύω παραλλήλως χρωματίζει.

14. Στη χαρτογράφηση του τείχους τα υλικά κινούνται.

15. Από ένα περίπτερο ο κόσμος του παιδιού.

16. Το γράμμα που εκπέμπει το τζιτζίκι δεν ακούγεται στη λέξη.

Σημείωση: Αφορισμός 3-Ηράκλειτος & Αφορισμός 10-Σολωμός.