Μετά την επιτυχημένη παρουσίαση του θεατροφίλμ «Τα τρία φιλιά… Η Σταχτιά γυναίκα», η Σοφία Φιλιππίδου επανέρχεται στα θεατρικά έργα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, αυτή τη φορά, επί σκηνής. Η παράσταση θα παρουσιάζεται, σε διασκευή – σκηνοθεσία Σοφίας Φιλιππίδου στο Θέατρο Μεταξουργείο από την Παρασκευή 12 Νοεμβρίου και κάθε Παρασκευή στις 18.30 και στις 21.00.

********************************

Υπόθεση του έργου

Η Δόρα και η Λιάνα, δύο ορφανά κορίτσια, βρίσκονται σε μυστικό ραντεβού -στο προαύλιο ενός παρθεναγωγείου – με τον Εύελπι Φαίδη. Η Δόρα έχει ήδη συνάψει σχέση με τον νεαρό και έχει πάρει  το πρώτο του φιλί, ενώ η Λιάνα είναι κρυφά ερωτευμένη μαζί του. Λίγα χρόνια αργότερα, η Δόρα και ο Φαίδης παντρεύονται, η Δόρα αρρωσταίνει βαριά από φυματίωση και η Λιάνα επισκέπτεται το ζευγάρι στο δωμάτιο του ξενοδοχείου τους. Η Δόρα ζητάει από τον Φαίδη να την φιλήσει μια τελευταία φορά, ξέροντας πως αυτό που θα ακολουθήσει («σκηνοθεσία» του θανάτου της) θα τους χωρίσει για πάντα…

Εν τω μεταξύ ο ερχομός της Σταχτιάς Γυναίκας δημιουργεί μια απόκοσμη, εφιαλτική  κατάσταση στην έπαυλη ενός νεαρού παντρεμένου ζευγαριού μιας άλλης εποχής. Μπροστά στο ανοιχτό παράθυρο, ο μικρός Δώρος, ο γιος τους, θα γλιστρήσει μέσα από την αγκαλιά της και θα χαθεί  στα βράχια της θάλασσας. Ο νεαρός όμορφος σύζυγος μαγεύεται από την ελκυστική παρουσία της Σταχτιάς γυναίκας ενώ – η νεαρή γυναίκα του, μέσα στο παραλήρημα της «φεύγει» ακολουθώντας μια εσωτερική δύναμη που την «καλεί» σε μια μυστική ένωση με την παιδικότητα και την φύση.

Στίχοι-Κείμενα:  Σαράκης, Χιόνης, Περδίκη, Γρηγοριάδης, Βρεττάκος, Χριστοδούλου, Αγγελάκη Ρουκ, Βέης, Πορφύρας, Κάλας, Πασχάλης, Tόκαρτσουκ, Lenkersdorf, subcomandante Marcos, comandanta Ramona, Νομίδου, Δεληχάτσιου. Θραύσματα ζαπατιστικού λόγου προέρχονται, μεταξύ άλλων, και από το ντοκιμαντέρ “Ellas, las otras, las deveras”.

Σάββατο & Κυριακή στις 17:00, 9-24 Οκτωβρίου

Ένα σημείωμα στο ΠΟΙΕΙΝ για την παράσταση από τις συν-δημιουργούς

Άντζελα Δεληχάτσιου & Βασιλική Νομίδου 

Στη μέση μιας πολύβουης μεγαλούπολης, σ’ έναν λόφο με δέντρα δύο γυναικείες μορφές ανακαλύπτουν το χώρο γύρω τους και μέσα τους, τον “ζουν” αρθρώνοντας θραύσματα ποιητικού λόγου, σε μια απόπειρα να συνδεθούν με αυτόν, με το δικό τους εσωτερικό τοπίο αλλά και να συνδεθεί κι ο λόγος, αυτά τα θραύσματα να γίνουν μια φωνή. Μια φωνή που σκοντάφτει στην καταστροφή της φύσης που αναζητά την αλλαγή και τη διαφορά, που αποπειράται να σκιαγραφήσει ένα μέλλον με άλλους όρους. Σε μια χωρική και ταυτόχρονα συμβολική διαδρομή προς ένα δεύτερο τοπίο του λόφου με την εικόνα της πόλης έντονη να συνομιλεί μαζί του, αποπειράται με τελετουργικό τρόπο να αρθρωθεί ένας άλλος πολιτικός λόγος, βαθιά ανθρώπινος και ποιητικός, που εμπνέει και δίνει ελπίδα.

Η δημιουργία της παράστασης υπήρξε ένα μακρύ και ενδιαφέρον ταξίδι∙ ξεκίνησε στο πρώτο λοκντάουν λόγω covid, όπου στις διαδικτυακές τηλεσυναντήσεις μας φανταζόμασταν ότι βρισκόμασταν έξω στη φύση σε σύνδεση με τα δέντρα. Με την πρώτη ευκαιρία, που ήταν η συμμετοχή μας στο Φεστιβάλ Λυκαβηττού τον Οκτώβριο του 2020, δημιουργήσαμε το πρώτο μισό της παράστασης, που βασίζεται στην προσέγγιση της οικο-ποίησης –ποίησης δηλαδή όπου η αναφορά στη φύση περιλαμβάνει την κριτική της ανθρώπινης καταστροφής της. Επιλέξαμε θραύσματα ποιημάτων γραμμένα από Έλληνες ποιητές, βρήκαμε πολλά στο Γλωσσάριο των Ανθέων, σε επιμέλεια της Δώρας Μέντη, και τα ενσωματώσαμε σε μια σωματική δράση σε σχέση με τα δέντρα και το τοπίο μιας συγκεκριμένης τοποθεσίας στον Λυκαβηττό.

Ευτυχείς με τα αποτελέσματα, λάβαμε ενδιαφέρουσα ανατροφοδότηση από τους θεατές, συμπεριλαμβανομένων μερικών που δήλωσαν ότι έμειναν με μια αίσθηση ερήμωσης ή απελπισίας από τις οικολογικές επιπτώσεις στις οποίες αναφερόμασταν. Με αυτό κατά νου, προχωρήσαμε στην έρευνα και ανάπτυξη του δεύτερου μέρους της παράστασης, όπου θέλαμε να διερευνήσουμε εναλλακτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων που δημιουργούνται από τον δυτικό τρόπο ζωής μας. Η έρευνα μας οδήγησε στο κίνημα και τη φιλοσοφία των Ζαπατίστας στο Μεξικό, καθώς και σε περαιτέρω έρευνα για τους τρόπους σκέψης των ιθαγενών και τις διαφορές στη δομή της γλώσσας τους. Επίσης, εμπνευστήκαμε και από τη συγγραφέα ΌλγκαΤοκάρτσουκ και την προσέγγιση της όσον αφορά τη γλώσσα και τη σημασία της.

https://www.laltroveappuntidipoesia.com/category/riscoprire-i-poeti/

«Δεν πίστευα ότι θα ζούσα πολύ», λέει, «πίστευα ρομαντικά ότι θα καώ από την ηλικία των σαράντα ετών στη φωτιά του πολύ μεγάλου ρίσκου, που ήταν η επιλογή της ζωής μου. Η επιλογή της ποίησης όπως την έζησα, όπως την ήθελα. Μερικές φορές παραλίγο να σπάσω τη γραφομηχανή εξαιτίας της έντασης με την οποία έγραφα. Τώρα αντιμετωπίζω ένα δεύτερο μισό της ζωής μου, για το οποίο είμαι εντελώς απροετοίμαστη και το οποίο με ενδιαφέρει μόνο μέχρι ενός σημείου. Η ποίηση δεν εντάσσεται στην κανονική, καθημερινή ζωή. Τώρα παλεύω με την πραγματικότητα, την παρατηρώ με άλλα μάτια. Γράφοντας αναρωτιέσαι πώς γίνεται ο κόσμος: όταν ξέρεις πώς γίνεται ο κόσμος, ίσως δεν χρειάζεται πλέον να γράφεις. Γι’ αυτό τόσοι πολλοί ποιητές πεθαίνουν νέοι ή αυτοκτονούν. Είναι σαν η συγγραφή να συνδέεται με ένα εφηβικό όραμα για τον κόσμο, και όταν φτάνεις στη λεγόμενη ωριμότητα, η επιθυμία για συγγραφή χάνεται. Είναι μια πιθανή θέση».

Η Amelia Rosselli μίλησε σε μια συνέντευξη του 1978 που επιμελήθηκε η Sandra Petrignani.

Ενενήντα ένα χρόνια μετά τη γέννησή της, θυμόμαστε την Ιταλίδα ποιήτρια αναδημοσιεύοντας την παρακάτω συνέντευξη.

―Δεν αυτοκτονούν όλοι οι ποιητές ή δεν σταματούν να γράφουν…

―Φυσικά, υπάρχει ο Μαγιακόφσκι και ο Πάστερνακ. Υπάρχει ο ποιητής της σοφίας και ο ποιητής της έρευνας, υπάρχει ο ποιητής της ανακάλυψης, της ανανέωσης, της καινοτομίας…

―Και συ;

―Της έρευνας. Και όταν δεν υπάρχει τίποτα απολύτως καινούργιο να πει, ο ποιητής της έρευνας δεν γράφει. Έχω πέντε χρόνια να γνωρίσω τον εαυτό μου ως συγγραφέα. Δεν αισθάνομαι ότι έχω ταλέντο τώρα. Είναι σαν να μην μπορείς να μιλήσεις μια γλώσσα. Είναι τρομερό.

―Δηλαδή περιμένεις να επιστρέψει το ταλέντο;

―Όχι, δεν περιμένω καν. Συνεχίζω να διαβάζω, να μελετώ. Μερικές φορές γράφω, αλλά τα πετάω όλα. Αφήνω τον εαυτό μου να ζήσει και είμαι κουρασμένη και ανικανοποίητη. Δεν ξέρω προς τα πού να πάω.

-Η λειτουργία της ποίησης ως τρόπος αντίληψης, ως τρόπος του γίγνεσθαι, εκδήλωνεται ως λειτουργία στο μυαλό κάποιων ανθρώπων ή αποκτιέται εκ των υστέρων; Δηλαδή υπάρχει μια ποίηση που ορίζει εκ των προτέρων τη σκέψη των ανθρώπων που τη φέρουν;

Όλα είναι ποίηση γύρω μας αλλά θεωρώ πως η ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο που μας περιβάλλει ποιητικά, κατά κύριο λόγω αποτελεί μια εκ γενετής ιδιότητα –  ταλέντο – χάρισμα με την οποία κανείς γεννιέται. Δεν πιστεύω πως η ποίηση διδάσκεται, δεν μπορεί να είναι ένα επίκτητο χαρακτηριστικό, σιγουρά όμως μπορεί να καλλιεργηθεί και να ανθίσει μέσα από το διάβασμα, τα ταξίδια, το θέατρο, τη μουσική τη ζωγραφική και την απόκτηση νέων εμπειριών ζωής ευχάριστων και δυσάρεστων κτλπ.

-Κατά τη γνώμη σου, ποιά πιστεύεις ή/και νιώθεις ότι είναι η πιο έντονη στιγμή στην ποίηση; Είναι αυτή που δίνει οντότητα στην ποίηση;

Χωρίς αμφιβολία η στιγμή της σύλληψης είναι η πιο μεγαλειώδης στιγμή, εκείνη που η ψυχή δονείται και λειτουργεί ως ενδιάμεσος/σκεύος της μούσας και αφήνεται να αιμορραγεί στίχους. Είναι ένας καθάριος ψυχικός αυτοματισμός η ποίηση θεωρώ σχεδόν, μια ατόφια πράξη εκδήλωσης αγνού σουρεαλισμού. Μέσω του γραπτού λόγου εκφράζει τη λειτουργία της σκέψης και την υπαγορεύει, δίχως το φιλτράρισμα της λογική και των κάθε είδους προκαταλήψεων. Μιλάμε για απόλυτη συμφωνία με τον ορισμό του υπερρεαλισμού, όπως διατυπώθηκε από τον Αντρέ Μπρετόν.

-Πώς χαρακτηρίζεις τη γεύση, την αφή, την οσμή, της ποίησης; Και με ποιο χρώμα ή χρώματα την χαρακτηρίζεις;

Αν είχε γεύση η ποίηση θα ήταν αψιά σαν το αλάτι της θάλασσας, που δίνει νοστιμιά στη τροφή. Η ποίηση είναι χωρίς αμφιβολία το άλας της ζωής, η αλισάχνη που γλύφω από τα χείλη μου. Η αφή της όμοια με αυτή της πιο λεπτόκοκκης καυτής άμμου, καθώς προσπαθώ να προσμετρήσω την απειροσύνη της, που κυλά ζεστά και ηδονικά στα χέρια μου, απολαμβάνοντας την καλοκαιρινή ραστώνη, ξαπλωμένος σε κάποια παραλία των κυκλάδων και ατενίζοντας το αγαπημένο μου Αιγαίο υπό το ιερό φως. Η οσμή της είναι η οσμή της θάλασσας και του καλοκαιριού, Ιώδιο και καρπούζι, αλλά και περιστασιακά η μυρωδιά της σκουριάς κα της σήψης, ενώ το χρώμα της μερικές φορές είναι μαύρο σαν την πιο βαθιά νύχτα χωρίς αστέρια αλλά και γαλάζια και άσπρη όπως ο παράδεισος μου, η Πάρος μου και κατακόκκινη σαν το αίμα, το αίμα του έρωτα, των αγώνων και της ζωής.

Ο πολύς κόσμος μπορεί να μη γνωρίζει πώς ακριβώς να πληροφορηθεί ποιον επιστήμονα έχει απέναντί του. Εγώ εφαρμόζω μία απλή μέθοδο, παραλλαγή της απλής μεθόδου των τριών που ο Ντίνος Χριστιανόπουλος δίδαξε στον Σωτήρη Παστάκα: μπαίνω στο Scopus και κοιτάζω τον αριθμό των δημοσιεύσεων (1239 για το σημερινό μου συνομιλητή), τις ετεροαναφορές του (177546) και το h-index του (165). Αν συλλογιστώ, ομού μετά των τριών αυτών δεικτών, ότι έχω απέναντί μου έναν ποιητή, έναν αλαφροΐσκιωτο δηλαδή, τότε σηκώνομαι όρθιος. Αντιλαμβάνομαι ότι οι άνθρωποι θα ερίζουν αείποτε επί παντός, όπως και για το πότε θα σηκώνονται όρθιοι. Εις ό,τι αφορά σε εμένα, όταν ομιλεί ένας σπουδαίος Έλληνας, κλείνω το στοματάκι μου (το ράβω για την ακρίβεια) και παρακολουθώ με προσήλωση και σεβασμό ό,τι έχει να πει. Όμως υπάρχει κι ένας ακόμη λόγος: η επιμονή του ανδρός στην ποιοτική επιστήμη (που αντιτίθεται στη βιομηχανία παραγωγής των papers) και το μειλίχιο λόγο (που αντιτίθεται στην υστερία που έχει κατακυριεύσει τα πάντα). Ακολουθεί μία σύντομη συνομιλία του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Stanford, Ιωάννη Ιωαννίδη, με τον Δημήτρη Μουζάκη.