«Not Ideas about the Thing but the Thing Itself»

At the earliest ending of winter,

In March, a scrawny cry from outside

Seemed like a sound in his mind.

He knew that he heard it,

A bird’s cry, at daylight or before,

In the early March wind.

The sun was rising at six,

No longer a battered panache above snow . . .

It would have been outside.

It was not from the vast ventriloquism

Of sleep’s faded papier-mâché . . .

The sun was coming from outside.

That scrawny cry − it was

A chorister whose c preceded the choir.

It was part of the colossal sun,

Surrounded by its choral rings,

Still far away. It was like

A new knowledge of reality.

*

«Όχι ιδέες για το πράγμα αλλά το πράγμα καθ’ εαυτό»

Στο πρώιμο τέλος του χειμώνα,

Μάρτιο μήνα, μια ισχνή φωνή από έξω

Έμοιαζε με ήχο μες στο νου του.

Γνώριζε πως την άκουσε,

Ένα κρώξιμο πουλιού, την αυγή ή πριν,

Στον πρώιμο άνεμο του Μαρτιού.

Ο ήλιος ανέτειλε στις έξι,

Όχι πια ως ένα κακοποιημένο καμάρι πάνω απ’ το χιόνι …

Θα έπρεπε να ήταν απ’ έξω.

Δεν ήταν από την αχανή εγγαστριμυθία

Του ξεθωριασμένου από τον ύπνο χαρτοπολτού …

Ο ήλιος ερχόταν από έξω.

Εκείνη η ισχνή φωνή – Ήταν

Ένας χορωδός του οποίου το ντο προπορεύονταν της χορωδίας.

Ήταν μέρος του κολοσσιαίου ήλιου,

Περικυκλωμένου από χορωδιακούς δακτυλίους,

Ακόμη αρκετά μακριά. Ήταν σαν

Μια καινούργια γνώση της πραγματικότητας.

Ήταν πολύ αργά κι όλοι είχαν φύγει απ’ το καφέ εκτός από έναν γέρο που καθόταν στις σκιές των φύλλων του δέντρου που έπεφταν μπροστά από την ηλεκτρική λάμπα. Κατά τη διάρκεια της μέρας ο δρόμος ήταν σκονισμένος, μα τη νύχτα η σκόνη βάρυνε από τη δροσιά και ο γέρος απολάμβανε να κάθεται μέχρι αργά επειδή ήταν κουφός και τώρα τη νύχτα ήταν ήσυχα κι αυτός ένιωθε τη διαφορά. Οι δύο σερβιτόροι μες στο καφέ γνώριζαν ότι ο γέρος είχε ψιλομεθύσει και, ενώ ήταν καλός πελάτης, ήξεραν πως αν μεθύσει περισσότερο θα φύγει χωρίς να πληρώσει, οπότε τον παρακολουθούσαν από κοντά.

Τρίτη πράξη – 6η σκηνή
ΝΑΘΑΝ: Διαταγές, Σουλτάνε μου!
ΣΑΛΑΝΤΙΝ: […] Μια και είσαι
τόσο σοφός, πες μου λοιπόν
ποια πίστη, ποιος νόμος θεϊκός
σου φάνηκε ο πιο σωστός.
ΝΑΘΑΝ: Σουλτάνε,
είμαι εβραίος.
ΣΑΛΑΝΤΙΝ: Κι εγώ μουσουλμάνος.
O Χριστός βρίσκεται ανάμεσά μας.
Απ’ αυτές τις τρεις θρησκείες
μόνο μία μπορεί να είν’ αληθινή.
Ένας άνθρωπος, όπως εσύ,
δε θα σταθεί αμετακίνητος εκεί,
που η τύχη και η γέννηση τον έχουν ρίξει·
ή κι αν μείνει, θα μείνει, γιατί καλά το ερεύνησε,
βρήκε τους λόγους και το καλύτερο επέλεξε.
Λοιπόν. Να ακούσω τους λόγους,
που εγώ το χρόνο δεν είχα για να αναζητήσω.
[···]

O Σουλτάνος αποχωρεί, για να αφήσει στο Νάθαν το χρόνο να σκεφτεί.
7η σκηνή
ΣΑΛΑΝΤΙΝ: […] Μίλα λοιπόν! Ψυχή καμιά δε μας ακούει.
ΝΑΘΑΝ: O κόσμος ολόκληρος ας μας ακούσει.
ΣΑΛΑΝΤΙΝ: Τόσο σίγουρος είναι ο Νάθαν για την υπόθεσή του!
Ε, λοιπόν, αυτό λέω εγώ σοφία: ποτέ μην κρύβεις την αλήθεια·
γι’ αυτήν όλα να τα ρισκάρεις, ζωή και βιος!
ΝΑΘΑΝ: Ναι, ναι! Όταν πρέπει και ωφελεί. […]
Σουλτάνε μου, πριν να σου πω την πάσα αλήθεια,
μου δίνεις την άδεια μια ιστοριούλα να σου πω;
ΣΑΛΑΝΤΙΝ: Γιατί όχι; Πάντα μου αρέσαν οι ιστορίες,
αρκεί καλά να τις διηγούνται.
ΝΑΘΑΝ: Μμμ… καλά να τη διηγηθώ,
εδώ δεν είμαι δυνατός.
ΣΑΛΑΝΤΙΝ: Πάλι έτσι περήφανα ταπεινός;
Εμπρός, ξεκίνα την ιστορία!
ΝΑΘΑΝ: Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στην Ανατολή
κάποιος που είχε δικό του αμύθητης αξίας δαχτυλίδι,
δοσμένο από χέρι φιλικό. Η πέτρα του ήταν από οπάλι,
που μες στο φως χιλιάδες χρώματα έριχνε.
Κι είχε μια δύναμη κρυφή, εκείνον που το δαχτυλίδι είχε
να τον κάνει αγαπητό σ’ ανθρώπους και Θεό,
αρκεί να πίστευε κι αυτός στη δύναμη αυτή.
Είναι παράξενο λοιπόν,
που ο άνθρωπος που ζούσε στην Ανατολή
δεν έβγαζε ποτέ το δαχτυλίδι και φρόντισε
για πάντα στο σπίτι του να μείνει;

Για μια φορά ακόμη έφευγαν πάνω από το χωράφι του αγγίζοντας τη νύχτα

Ο ουρανός ήταν σκοτεινός. Ο άνεμος έφευγε. Το στάρι άνθιζε παντού και μακριά.

Στο τελευταίο φως έφευγαν κι εκείνοι λυγισμένοι από το βάρος της σιωπής

Ενας ξένος άντρας προχωρούσε μαζί τους. Δεν τον ήξεραν.

Ηταν λυπημένοι γιατί είχε πεθάνει ο Ιησούς.

Ομως ένας τους είπε ξαφνικά: Είναι περίεργο.

Πέθανε για τον εαυτό του. Και πέθανε δίχως νόημα και όφελος.

Ετσι δεν θέλω πια κι εγώ να ζω: έτσι που είμαι μοναχός

Και ένας άλλος έλεγε: μάλλον δεν θάξερε πόσο μας ωφελούσε

Ενας τρίτος έλεγε: Δεν πιστεύω πως θα ξαναρθεί.

Προχωρούσαν λυγισμένοι και βαριά στο λιγοστό το φως

Ενας ξένος προχωρούσε μαζί τους. Δεν τον ήξεραν.

Και ένας τους κοίταξε πάνω από τον κάμπο του σταριού και ένιωσε τα μάτια του να καίνε

Και μίλησε: πως υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να πεθάνουν για ανθρώπους

Και αισθάνθηκε μέσα του έκπληξη (καθώς κυλούσαν τα λόγια):

Και πως υπάρχουν πράγματα για τα οποία μπορεί κανείς να πεθάνει

Πράγματα που ο καθένας τάχει, και δεν τα έχει

Γιατί δεν το ξέρει. –Αυτά έλεγε μέσα στο ύστερο φως.

Arnissas Säugling Tochter eines Widerstandkämpfers

Vermisstes Kleinkind in Prags Internat

Schülerin in Belogiannis Dorf

Pubertärer Flüchtling in Italien

Illegale Immigrantin in einem Konzentrationslager in Rom

Heimatlos ohne Staatsangehörigkeit in Malmö

Weltbürgerin nun in Stockholm

Ein Leben siebenmal zerschnitten

Scherben eines matten Spiegels

Sieben zertrümmerte Gesichtsfassaden

Mit so vielen matten Bruchstücken

kurz und klein geschlagen

wo ist das Licht wo

binde deinen Zopf mit Sonnenstrahlen

Spiegel Widerspiegelungen

Glanz Beleuchtungen

verlorene Angelegenheit