Εκτεταμένο διήγημα  του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη το οποίο πρωτοδημοσιεύτηκε σε σειρά επιφυλλίδων στην εφημερίδα Ακρόπολις από τις 14 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεμβρίου του 1893. Αφηγείται την ιστορία της γρια-Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (καράβια ευρισκόμενα σε καραντίνα εξαιτίας μολυσματικής νόσου), προκειμένου να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του διηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβαν οι τότε ελληνικές κυβερνήσεις.

`

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

[…] Τέλος, ήλθε το 1865, και η χολέρα εκομίσθη το θέρος εις την ανατολικήν Ευρώπην, πιθανώς, όπως πάντοτε, διά των μουσουλμάνων προσκυνητών της Μέκκας. Αι δύο «μεγάλαι μουσουλμανικαί δυνάμεις», η μία με το χρυσοφόρον ινδικόν κράτος της, η άλλη με τας προσοδοφόρους της κτήσεις εν Αλγερία, δεν απεφάσισάν ποτε να θέσωσι περιορισμούς τινας εις τα ταξίδια των μωαμεθανών υπηκόων των, και δεν εύρον ποτέ συμφέρον να βιάσωσι την Πύλην όπως εφαρμόσει τελεσφόρα υγειονομικά μέτρα εις την κοιτίδα του μωαμεθανισμού εν Αραβία. Η ταλαίπωρος Ανατολή υπήρξε και τότε, ως τώρα και πάντοτε, υπό τε γεωγραφικήν και κοινωνικήν, υπό πολιτικήν και θρησκευτικήν έποψιν, άφρακτος αμπελών. Αλλ’ ο Χριστός ομιλεί περί τινος μελλούσης ημέρας, ότε θα έλθει ο κύριος του αμπελώνος.

   Εναντίον της χολέρας του 1865 διετάχθησαν εν Ελλάδι μακραί και αυστηραί καθάρσεις. Τότε τα νεόκτιστα λοιμοκαθαρτήρια του τόπου δεν ήρκεσαν πλέον και δεν εκρίθησαν κατάλληλα διά τον σκοπόν των καθάρσεων, και διετάχθη προς τοις άλλοις να συσταθεί έκτακτον λοιμοκαθαρτήριον επί της ερημονήσου Τσουγκριά. Τας πρώτας ημέρας του Αυγούστου είχαν καταπλεύσει ολίγα πλοία. Μετά δύο ή τρεις ημέρας ο αριθμός των κατάπλων εδιπλασιάσθη.

   Την επομένην εβδομάδα είχον έλθει πλείονα των 30 μεγάλων ιστιοφόρων, και πάμπολλα μικρά καΐκια. Περί τα μέσα του Αυγούστου, ο αριθμός των βρικίων, και μεγάλων σκουνών, των καθαριζομένων περί την νήσον Τσουγκριάν, ανήλθεν εις πεντήκοντα, και τα μικρά καΐκια υπερέβησαν τα εκατόν. Τα εκατόν πεντήκοντα ταύτα πλοία είχον φέρει πλείονας των τρισχιλίων επιβατών, εκτός του αριθμού των πληρωμάτων. Έξω, εις τον Τσουγκριάν μεγάλη δραστηριότης επεκράτει. Ο μαστρο-Στάθης ο Χερχέρης, όστις είχεν αναλάβει την κατασκευήν των παραπηγμάτων, είχεν αρχίσει μετά ζήλου την εργασίαν του. Είχε συναινέσει χάριν της εργασίας, να «σπορκαρισθεί» εκουσίως, ήτοι να συγκοινωνήσει εξ ανάγκης με τους εν καθάρσει και μετάσχει και αυτός της καθάρσεως. Εις την απόφασιν του ταύτην τον ηκολούθησαν φιλοτίμως τέσσαρες εκ των συναδέλφων του τεκτόνων εργαζόμενοι υπό τας διαταγάς του. Ο μαστρο-Στάθης ο Χερχέρης εκάρφωνε μικράν δοκόν εδώ, μίαν σανίδα εκεί, και είτα έτρεχε παρέκει. Ήρχιζεν έν παράπηγμα, εκάρφωνε τρεις σανίδας διά τοίχον, δύο πέταυρα διά στέγην, είτα το άφηνεν ατελές, και ήρχιζεν άλλο παράπηγμα.

Δίγλωσση έκδοση. Ανθολόγηση: Μίρζα Πούριτς/ Πρόλογος: Μάρκο Πογκατσάρ / Μετάφραση από τα Αγγλικά: Ασημίνα Ξηρογιάννη

*

Μαρτίνα Βίνταϊτς, Ματέα Γιούρτσεβιτς, Ντάβορ Ιβανκόβατς, Ντίνκο Κρέχο, Λουτσία Μπούτκοβιτς, Άλεν Μπρλεκ, Αντονία Νοβακόβιτς, Μαρία Ντεγιανόβιτς, Ντάρκο Σεπαρόβιτς, Μόνικα Χέρτσεγκ

Martina Vidaić, Mateja Jurčević, Davor Ivankovac, Dinko Kreho, Lucija Butković, Alen Brlek, Antonija Novaković, Marija Dejanović, Darko Šeparović, Monika Herceg

Monica Herceng, “Θάνατοι κουνελιών” 

αποθηκεύσαμε προσεκτικά τον θάνατο στα ζώα

τα ταίσαμε φρεσκοκομμένο χόρτο και σανό

τότε πήραμε τον θάνατο από αυτά ανώδυνα

με ένα μόνο κόψιμο κάτω από το λαιμό

τα δέρματα των κουνελιών τεντώθηκαν πάνω στα παλιά ξύλα καρυδιάς

σαν ένα υπερμέγεθες παλτό

και δίπλα στο γούνινο κοστούμι

οι μυς που είχαμε απογυμνώσει

μας κοίταξαν ντροπιασμένοι

και ταλαντεύθηκαν στις ριπές του ανέμου

η μητέρα βρήκε του πατέρα το δύσκαμπτο σώμα

από το κλουβί του κουνελιού

ένα πρωινό του Σεπτέμβρη

κατανοώντας ένα αξίωμα

που σπάνια έχουμε κατά νου

ο θάνατος με τον οποίο ταίζουμε τους άλλους

μερικές φορές επιστρέφει

πίσω σε μας

ΘΥΣΙΑ

Με το βλέμμα του στο κενό και το στόμα μισάνοιχτο, χωρίς να με κοιτάει, χωρίς να μου μιλάει, τρόχιζε εμμονικά το μαχαίρι ο πατέρας. Μετά βγαίναμε στην αυλή και αφού ξάπλωνε το ζωντανό, γονάτιζε πάνω στο στήθος του και με το αριστερό χέρι τού κρατούσε τεντωμένο τον λαιμό, ενώ με το δεξί που κρατούσε το μαχαίρι, έκανε το σημείο του σταυρού εκεί που θα χτυπούσε και κατευθείαν, με μία γρήγορη και αποφασιστική κίνηση, του χώριζε το κεφάλι από το σώμα.

Όταν ήμουν παιδί, έσφαζαν τα ζώα μπροστά μου.

ΙΙ
ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΣΚΑΚΙ

`
The Chair she sat in, like a burnished throne,
Glowed on the marble, where the glass
Held up by standards wrought with fruited vines
From which a golden Cupidon peeped out
(Another hid his eyes behind his wing)
Doubled the flames of sevenbranched candelabra
Reflecting light upon the table as
The glitter of her jewels rose to meet it,
From satin cases poured in rich profusion.
In vials of ivory and coloured glass
Unstoppered, lurked her strange synthetic perfumes,
Unguent, powdered, or liquid – troubled, confused
And drowned the sense in odours; stirred by
the air
That freshened from the window, these ascended

Μαρμαρυγὴ βασιλικὴ τὸ Κάθισμά της, θρόνος,
Παιγνίδιζε στὸ μάρμαρο, ποὺ τὸ γυαλὶ
Στοὺς πήχεις κρεμασμένο μὲ γλυπτὰ τσαμπιά
᾽Εκεῖ ποὺ ἀνάσταινε τὸ σῶμα ῎Ερωτας χρυσός
(Κι ὁ ἄλλος ποὺ ἔκρυβε μὲς στὸ ϕτερὸ τὸ ϕῶς
του)
Τοῦ λύχνου τοῦ ἑϕτάκλωνου ζευγάρωνε τὴ ϕλόγα
᾽Αντιϕεγγίζοντας ἰριδισμοὺς ἐπάνω στὸ τραπέζι, καθὼς
῾Η λάμψη της χρυσὴ χυνόταν νὰ τοὺς βρεῖ
Μέσ ᾽ ἀπὸ θῆκες τοῦ σατὲν ράθυμες ὣς τὰ χείλη·
Μικρὲς ϕιάλες ϕίλντισι καὶ κρύσταλλο χρωμάτων
῾Ολανοιχτὲς ἐκεῖ, καραδοκοῦνε τὰ κρυϕά, συνθετικὰ μυρωδικά της,
῾Η πούδρα, τὸ ὑγρό, ἡ ἀλοιϕή – τρικύμιζαν, τρελαῖναν
Καὶ σβήνανε τὴν αἴσθηση στὴν εὐωδιά· παρμένες ἀπ ᾽ τὸν ἄνεμο
Ποὺ ἔστελνε ἀπ ᾽ τὸ παράθυρο δροσιά, ἀνέβαιναν κι αὐτὲς

“Εκ των υστέρων”

Να φτύνεις στη δεξαμενή

που σπιτώνει το πόσιμο νερό.

Να ευτυχείς.

Να πετροβολείς οδικά πτηνά.

Να κοκορεύεσαι.

Να στραγγαλίζεις φρέσκο αέρα.

Είσαι σπουδαίος

ούτως ή άλλως.

Εκ των υστέρων οι ” τυφλοί”,

οι ” κουφοί” κι οι ανόητοι

παίρνουν εξιτήριο απ` το σκοτάδι τους.