ΒΑΡΑΒΒΑΣ: ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Και όμως, συνέβη την ίδια ώρα, όταν ο Υιός του Ανθρώπου πορευόταν στον Γολγοθά, εκεί όπου εκτελούνται οι ληστές και οι φονιάδες.

Συνέβη την ίδια έσχατη και φλογισμένη ώρα, όταν ολοκλήρωνε το έργο Του.

Συνέβη την ίδια ώρα, όταν πλήθος κόσμου διέσχιζε τους δρόμους της Ιερουσαλήμ κάνοντας σαματά – και ανάμεσά τους βάδιζε ο Βαραββάς, ο δολοφόνος, κρατώντας ψηλά το κεφάλι με πείσμα.

Και τον περιστοίχιζαν καλοντυμένες πόρνες, με κόκκινα χείλη και φτιασιδωμένα πρόσωπα, και γαντζώνονταν από πάνω του. Και είχε γύρω του άντρες, με μάτια μεθυσμένα από κρασί και λαγνεία. Και η αμαρτία της σάρκας παραμόνευε σε κάθε τους κουβέντα, και η ασέλγεια των χεριών φανέρωνε τις σκέψεις τους.

Και πολλοί, συναντώντας τη μεθυσμένη αυτή πομπή, ακολουθούσαν και φώναζαν: «Ζήτω ο Βαραββάς!» Και κραύγαζαν όλοι: «Ζήτω!» Και κάποιος φώναξε «Ωσαννά!» Μα αυτόν τον ράπισαν – γιατί μόλις πριν από λίγες μέρες είχαν φωνάξει «Ωσαννά» για Εκείνον που μπήκε στην πόλη ως Βασιλιάς και Του έστρωσαν τον δρόμο με φρεσκοκομμένα βάγια. Μα σήμερα έραιναν με κόκκινα ρόδα και ζητωκραύγαζαν «Βαραββάς!»

Και όπως περνούσαν μπροστά από ένα μέγαρο, άκουσαν κάποιο έγχορδο καθώς και γέλια και φασαρία από μεγάλο γλέντι. Και βγήκε από το κτίριο ένας νεαρός με επίσημη περιβολή. Και γυάλιζαν τα μαλλιά του από τα μύρα και το κορμί του ευωδίαζε με τα ακριβότερα αιθέρια έλαια της Αραβίας. Έλαμπε το βλέμμα του από τις χαρές του γλεντιού και το στόμα του χαμογελούσε λάγνα από τα φιλιά της ερωμένης του.

ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΣΕ ΣΤΑΘΜΟ

Μετράει τα λόγια του, χάνοντας το τρένο του

και όλο κάτι λείπει.

Κάποιες κουβέντες αυτομολούν πάντα στη σιωπή.

Είναι κανόνας.

Αυτό το μαύρο πάνω στο μαύρο, «και μου δείχνει με το δάχτυλο ένα κοτσύφι»,

είναι η καρδιά του μαύρου.

Το μαύρο έχει για τεχνητή καρδιά ένα κοτσύφι,

που μιλάει αντ’ αυτού και τραγουδάει αντ’ αυτού

κι αν υπάρχει χρόνος κάνει ταπεινές δουλειές υποταχτικού.

Φράζει τα στόματα των παρευρισκόμενων,

προκαλώντας ξαφνική βροχή.

Μια υγρασία καλοκαιριάτικη το παράλογο.

Που στέλνει στο μυαλό του ένα στρατό ξυπόλητων λέξεων

ΜΟΙΡΑΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ (απόσπασμα)

ΣΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ ποὺ δηλώνουν καθαρὰ τὴν ἄμεση συγγένειά τους μὲ τὸ συμβολικὸ «τέλος τοῦ αἰώνα» συγκαταλέγονται δύο ποιήματα τῆς περιόδου 1895-1896, τὰ ὁποῖα πραγματεύονται κατεξοχὴν θέματα τῆς Παρακμῆς: τὴν ἀναμέτρηση τοῦ Οἰδίποδα μὲ τὴ Σϕίγγα καὶ τὴν παράδοξη τιμωρία τῆς Σαλώμης.  Εξοικειωμένος μὲ τὴ λογοτεχνία τῆς ἐποχῆς, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τοὺς πολλοὺς γαλλικοὺς τίτλους ἔργων τῆς βιβλιοθήκης του,  ὁ νεαρὸς ποιητής, σὲ ἡλικία τριάντα τεσσάρων ἐτῶν, κινεῖται στὸ καθησυχαστικὸ πλαίσιο τῆς δευτερογενοῦς ἔμπνευσης. Τὸ πρῶτο ποίημα, ἔκϕρασις τοῦ περίϕημου πίνακα τοῦ Gustave Moreau «Οἰδίπους καὶ Σϕίγξ», γραμμένο τὸ 1895 καὶ δημοσιευμένο ἕναν χρόνο ἀργότερα, μεταγράϕει σὲ στίχο τὴ διασημότερη εἰκονογραϕικὴ ἑρμηνεία τοῦ μύθου. ῾Η καβαϕικὴ Σαλώμη, ἀντίθετα, δύσκολα ἀναγνωρίσιμη σὲ αὐτὴν τὴν ἀπόκρυϕη καὶ ἐλάχιστα γνωστὴ παραλλαγὴ τοῦ μύθου, στὴν ὁποία βασίστηκε ὁ ποιητὴς γιὰ νὰ συνθέσει τὸ ποίημά του, ἐκχωρεῖ τὴ μυθική της σκευὴ στὸ ἀμϕιλεγόμενο πρόσωπο τοῦ σοϕιστῆ.

Πρόκειται, ἀναμϕίβολα, γιὰ δύο ὁριακὲς περιπτώσεις ποὺ δὲν ὑποδεικνύουν σταθερὲς τοῦ καβαϕικοῦ ϕαντασιακοῦ οἱ ὁποῖες, ὡστόσο, παρὰ τὴν ἀθωότητά τους ὡς πρωτολείων καὶ ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς ἀκριβεῖς λογοτεχνικές τους ὀϕειλές, ἐπιτρέπουν νὰ διαβλέψουμε τὴν ἐξέλιξη ἑνὸς ποιητικοῦ πνεύματος ποὺ βρίσκεται ἤδη σὲ ρήξη μὲ τὶς ἀναζητήσεις τοῦ καιροῦ του. ᾽Ανεξάρτητα ἀπὸ τὴν ἀξία ποὺ ἔχουν ὡς διασκευὲς προϋπαρχόντων προτύπων, οἱ τυχαῖες ἐμϕανίσεις τῆς Σϕίγγας καὶ τῆς Σαλώμης στὸ ἔργο τοῦ Καβάϕη συμπίπτουν μὲ τὸν ὁριστικὸ ἀποκλεισμὸ τῆς μορϕῆς τῆς μοιραίας γυναίκας ἀπὸ τὴν προσωπική του μυθολογία. ᾽

έκτακτη είδηση

Χρόνιου άλγους φέρων ιστός
των παθών του ελκυστής κι αιθεροβάμων
ονείρων υμένες τρύπησε
να χυθεί το μέλλον του με μιας.
Κρατώντας στα χέρια του τη νιότη
χτυπώντας ελαφρά με τέχνη περισσή
την υλική του ευδαιμονία με θράσος
διέρρηξε για πάντα τους δεσμούς
που τον κρατούσαν χρόνια υπό το άλγος.

Έφερε για χρόνια
την δραστική ουσία του εν υπνώσει
δίχως να προσπαθεί
χωρίς να θέλει να ενδώσει
στων αναγκών του τις προκλήσεις.
Έδεσε τα μάτια του σφιχτά
να περπατήσει ομαλά
και κάποια μέρα ήσυχα ν᾽ αποχωρήσει.

Τις νύχτες θυμάται χαρακτηριστικά
πως προσπαθούσε να πενθήσει
τα όνειρα του που έπνιγε αργά
και που για χρόνια πλέον είχε παρατήσει.

Είχε στα χέρια του άλλωστε μέλλον λαμπρό
που οι γιατροί απ᾽ την αρχή το είχαν φωτίσει
εκείνοι ήξεραν σαφώς τι θα έκαναν έναν ακόμα ιστό
που η Ιστορία είχε στα πόδια τους ευλαβικά ακουμπήσει.