Το θα και το να τού θανάτου

Έτσι λοιπόν χωρέσανε στα μάτια σου τόσες κοινές ασήμαντες εικόνες
Ποιος θα ’χει χρόνο κάποτε να βυθιστεί στη λίμνη μιας ανάμνησης
Η αιωνιότητα κρατάει τόσο λίγο
Όμως, δε γίνεται, θα υπάρχει κάπου μια μικρή δικαιοσύνη να εξηγεί
Με ποιες προθέσεις φεύγει ένας άνθρωπος
Με πόσα θα και πόσα να που ψιθυρίζει ο θάνατος
Σβήνει ασυλλόγιστα ολόκληρη ζωή
Αφού, το ξέρεις, ένα μόλις δευτερόλεπτο αρκεί
ν’ αλλάξουν τώρα δυο φτερά τη ρότα τους
Και, μην ακούς, τα δευτερόλεπτα πληρώνονται ακριβά
Γι’ αυτό κι ο άνθρωπος εκείνος φεύγει απένταρος
Με τον πνιγμένο ρόγχο ενός κυνηγημένου
Λεπτά χρειάστηκε λεπτά
Χιλιάδες δευτερόλεπτα
Για ν’ αγοράσει τι; ασήμαντες εικόνες
Μα πώς μπορεί να ξεχρεώσει τώρα πού να δανειστεί
Πόσες εικόνες να πουλήσει απ’ την ανάμνηση
Μια δυναστεία εικόνες παλιωμένες
Γεννοβολάνε τα λεπτά κι ο τόκος βγαίνει αβάσταχτος∙
Κανείς λοιπόν δεν έχει να πληρώσει;

*

******************************************************

Από τους σημαντικότερους σύγχρονους ποιητές και από τους πιο αντιπροσωπευτικούς της εμβληματικής «Γενιάς του ’70», ο Αντώνης Φωστιέρης συγκεντρώνει στον τόμο Άπαντα Τα Ποιήματα, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, το σύνολο του ποιητικού του έργου μιας 50ετίας (1970-2020), ξεκινώντας από Το Μεγάλο Ταξίδι και φτάνοντας ως τον Θάνατο τον Δεύτερο, που κυκλοφόρησε πέρυσι από τις ίδιες Εκδόσεις.

Η αμφισβήτηση που διαπερνά τα επιφαινόμενα εισδύοντας ως τον μυστηριώδη οντολογικό πυρήνα, η ευρηματική σύζευξη των αντιθέτων, η συγκίνηση που αναδύεται από τη σκέψη και –αντίστροφα– το συναίσθημα που μεταπλάθεται σε στοχασμό, οι επάλληλες διαστρωματώσεις των νοημάτων, η συχνή διακειμενική συνομιλία, η πειραματική αξιοποίηση της γλώσσας στις διαχρονικές της εκφάνσεις, οι αμφισημίες, οι αμφίδρομες γραφές, οι παρηχητικές αντιστίξεις, η υποδόρια ειρωνεία και ο δηκτικός σαρκασμός είναι μερικά από τα στοιχεία που σφραγίζουν το ύφος και την αναγνωρίσιμη ποιητική του Αντώνη Φωστιέρη. Στοιχεία συνεκτικά, που αναπτύσσονται από ποίημα σε ποίημα και από συλλογή σε συλλογή, χαρίζοντας στη συγκεντρωτική αυτή έκδοση τον χαρακτήρα της μεγάλης, ενιαίας, ομόκεντρης σύνθεσης.

Στον τόμο Άπαντα Τα Ποιήματα περιέχονται οι συλλογές: Το Μεγάλο Ταξίδι, Εσωτερικοί Χώροι ή Τα είκοσι, Σκοτεινός Έρωτας, Ποίηση μες στην Ποίηση, Ο διάβολος τραγούδησε σωστά, Το θα και το να του θανάτου, Η σκέψη ανήκει στο πένθος, Πολύτιμη Λήθη, Τοπία του Τίποτα, Θάνατος ο Δεύτερος. Είκοσι πέντε μεταφράσεις αυτών των συλλογών έχουν ήδη κυκλοφορήσει από έγκυρους εκδοτικούς οίκους στην Ευρώπη και στην Αμερική (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ιταλία, Ρουμανία, Αλβανία, Σερβία, Κροατία, Η.Π.Α., Αργεντινή).

Δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και γαλλικά) δύο ενοτήτων από το σκανδαλώδες αριστούργημα του Μπωντλαίρ. Οι «Παρισινοί πίνακες» και «Τα απαγορευμένα ποιήματα» περιλαμβάνουν ποιήματα με τολμηρό ερωτικό περιεχόμενο, και ανήκουν οργανικά στα Άνθη του κακού (1857), τη μία και μόνη συλλογή του Μπωντλαίρ.

********************************************

ΕΠΙΓΡΑΦΗ
Σ’ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟ

Ειρηνικέ αναγνώστη, φυσιολάτρη,
Αυτό το κρόνειο, πικρό βιβλίο
Το λέω της μελαγχολίας μνημείο∙
Άνθρωπε του καλού, άσ’ το στην άκρη.

Ρητορική αν δεν πήγες να σπουδάσεις
Στου Σατανά το σκοτεινό σχολείο,
Δε θα αντιληφθείς ούτε σημείο,
Μπορεί και υστερικό να με ονομάσεις.

Αν, δίχως να χαθείς στη γοητεία,
Την άβυσσο κοιτάζεις με ηρεμία,
Έλα και διάβασε κι αγάπησέ με∙

Παράξενη ψυχή, που αναστενάζεις
Και στον παράδεισο ψάχνεις να φτάσεις,
Λυπήσου με!… Αλλιώς, σε καταριέμαι!

Ζωή μικρή

 στη Γιάννα Λ.

σαν ταινία του Βισκόντι

μα δες τους

καμαρώνουν πάλι

ξέρουν αυτοί

ρητορεύουν, φωνασκούν, αγωνίζονται

χάνουν, κερδίζουν

εδώ είναι πάντα

για το καλό

καλό δικό μας, όλων μας καλό

ξέρουν αυτοί

ξέρουν καλά, ξέρουν πολύ

γι αυτό είναι πάντα εδώ

κι εμείς? κι εσύ? κι εγώ?

γιατί μαζί δεν καμαρώνουμε?

γιατί είμαστε μικροί

και ζούμε ακόμα

ζωή μικρή, ζωή φτηνή, δειλά τραυματισμένη

ζωή που εκνευρίζεται

θυμώνει και θυμάται

ζωή που αναπνέει

ζωή μικρή, ζωή φτηνή

μα ουδέποτε εκπορνεύσιμη

λάφυρο ελάχιστο

λάφυρο πολύτιμο

ότι ποτέ δεν εκχωρήθηκε

ατόφιο μένει να πεθάνει

Τόμος Α′ (Μικέλης Άβλιχος-Γιωσέφ Ελιγιά) / Τόμος Β′ (Οδυσσέας Ελύτης-Κλεοπάτρα Λυμπέρη) / Τόμος Γ′(Λορέντζος Μαβίλης- Γιώργος Ριζόπουλος) / Τόμος Δ′ (Γιάννης Ρίτσος-Γιάννης Ψυχάρης)

Η Πινακοθήκη “Λυρικών” Ποιημάτων, συμπληρωμένη και αναθεωρημένη έκδοση της ανθολογίας “Λύρα Ελληνική” (Ελληνική ποίηση ανθολογημένη. Από τον Ρήγα έως σήμερα), 1993, είναι το αποτέλεσμα του προσωπικού πάθους και της υποκειμενικής ανάγνωσης δύο λογοτεχνών, και λιγότερο ένα έργο αυστηρά φιλολογικό. Όλα τα ποιήματά της εύλογα μας αρέσουν, εφόσον με την πράξη της ανθολόγησης τα ξεχωρίσαμε. Τα εκλαμβάνουμε ως οδοδείκτες, αλλά και ως αυτόνομα τοπία, στην αλληλοδιαδοχή και στην ανεξαρτησία τους, που σηματοδοτούν τον κυρίως δρόμο και τις παράπλευρες οδούς που ακολούθησε η ποίησή μας από τον Ρήγα έως τις μέρες μας.
Τι να πρωτοδιαλέξουμε όμως από τον κάθε ποιητή; Ενώ στίχους εγκατεσπαρμένους μέσα σε ποιήματα μπορεί να συναντήσει κανείς, ποίημα ατόφιο που να περιέχει -όπως στις ολογραφίες- ολόκληρο τον ποιητή, μες στην ιδιοφωνία του, είναι σχετικά σπάνιο και σαφώς πιο δύσκολο να το βρεις. Πόσοι ποιητές, με άλλα λόγια, δώσανε την κατά τον Σικελιανό “Ιερά οδό” τους;
Από την αρχή θέσαμε, επίσης, ως γνώμονα να μην υποκύψουμε στην ευκολία των αποσπασμάτων. Δεν προτάξαμε επίμονα το καλύτερο, αλλά το αντιπροσωπευτικότερο ποίημα· παραπέμποντας και στον τίτλο της ανθολογίας: Πινακοθήκη “Λυρικών” Ποιημάτων. Με το “Πινακοθήκη” να παραπέμπει, ως προέκταση του “Λυρικού” μέρος, όχι μόνο στο προσωπικό ποίημα -σε αντίθεση με την επική ή την τραγική-δραματική ποίηση- αλλά και στη μετρημένη του σχετικά έκταση· αναφερόμενο σαφώς και στη σημασία και στο βάρος της αντιπροσωπευτικότητας μέσω της επιλογής, δεδομένου του περιορισμένου της χώρου. Σε αποσπάσματα καταφύγαμε μόνο εκεί όπου αντικειμενικά δεν γινόταν αλλιώς.

Tο φαεσίμβροτο* του ταξιδιού στα μάτια θάλασσας

Το ταξίδι κρατάει ζωντανές τις γραμμές

Η ίριδα ως κάθε σταγόνα υδροποιεί την ιστορία και ο ήλιος βρίθει φωνές

Ίνινες λέξεις χτίζουν χέρια τόπων

Δια του φωτός η επικοινωνία χρόνων στάζει ήχους στους χώρους σωμάτων

Νέονται** κινήσεις και τοποθετούν την επιστροφή σε ρυθμούς μετάγγισης

Πτώση σκιών στο ταξίδι μουσικών συμβόλων

Η ιστορία ήχου λικνίζει την καμπάνα

Το βήμα συναντά το χρόνο

Βαδίζει στο ρυθμό Ηούς γεννήσεων

Κατακτά ώρες της αυτής συνεύρεσης σε χτύπους

Δάχτυλα μετράνε σφυγμούς

Η ενδιαπόσταση των κεντά φλέβες

Η πιο κοντινή απόσταση είναι η ευθεία

Βαδίζει η γειτνίαση, προχωρά η μέρα

Η ώρα βαφτίζει τους δείκτες της

Χαράζει…

Το ξημέρωμα αίρει τη ροή

Τελεία προς τελεία ανάγει το κέντρο του κύκλου

Αναδιάρθρωση

*: Από ορφικό ύμνο Απόλλωνος. Που παρέχει στους ανθρώπους φως

**:νέομαι: πορεύομαι