ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΣΕ ΣΤΑΘΜΟ

Μετράει τα λόγια του, χάνοντας το τρένο του

και όλο κάτι λείπει.

Κάποιες κουβέντες αυτομολούν πάντα στη σιωπή.

Είναι κανόνας.

Αυτό το μαύρο πάνω στο μαύρο, «και μου δείχνει με το δάχτυλο ένα κοτσύφι»,

είναι η καρδιά του μαύρου.

Το μαύρο έχει για τεχνητή καρδιά ένα κοτσύφι,

που μιλάει αντ’ αυτού και τραγουδάει αντ’ αυτού

κι αν υπάρχει χρόνος κάνει ταπεινές δουλειές υποταχτικού.

Φράζει τα στόματα των παρευρισκόμενων,

προκαλώντας ξαφνική βροχή.

Μια υγρασία καλοκαιριάτικη το παράλογο.

Που στέλνει στο μυαλό του ένα στρατό ξυπόλητων λέξεων

ΜΟΙΡΑΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ (απόσπασμα)

ΣΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ ποὺ δηλώνουν καθαρὰ τὴν ἄμεση συγγένειά τους μὲ τὸ συμβολικὸ «τέλος τοῦ αἰώνα» συγκαταλέγονται δύο ποιήματα τῆς περιόδου 1895-1896, τὰ ὁποῖα πραγματεύονται κατεξοχὴν θέματα τῆς Παρακμῆς: τὴν ἀναμέτρηση τοῦ Οἰδίποδα μὲ τὴ Σϕίγγα καὶ τὴν παράδοξη τιμωρία τῆς Σαλώμης.  Εξοικειωμένος μὲ τὴ λογοτεχνία τῆς ἐποχῆς, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τοὺς πολλοὺς γαλλικοὺς τίτλους ἔργων τῆς βιβλιοθήκης του,  ὁ νεαρὸς ποιητής, σὲ ἡλικία τριάντα τεσσάρων ἐτῶν, κινεῖται στὸ καθησυχαστικὸ πλαίσιο τῆς δευτερογενοῦς ἔμπνευσης. Τὸ πρῶτο ποίημα, ἔκϕρασις τοῦ περίϕημου πίνακα τοῦ Gustave Moreau «Οἰδίπους καὶ Σϕίγξ», γραμμένο τὸ 1895 καὶ δημοσιευμένο ἕναν χρόνο ἀργότερα, μεταγράϕει σὲ στίχο τὴ διασημότερη εἰκονογραϕικὴ ἑρμηνεία τοῦ μύθου. ῾Η καβαϕικὴ Σαλώμη, ἀντίθετα, δύσκολα ἀναγνωρίσιμη σὲ αὐτὴν τὴν ἀπόκρυϕη καὶ ἐλάχιστα γνωστὴ παραλλαγὴ τοῦ μύθου, στὴν ὁποία βασίστηκε ὁ ποιητὴς γιὰ νὰ συνθέσει τὸ ποίημά του, ἐκχωρεῖ τὴ μυθική της σκευὴ στὸ ἀμϕιλεγόμενο πρόσωπο τοῦ σοϕιστῆ.

Πρόκειται, ἀναμϕίβολα, γιὰ δύο ὁριακὲς περιπτώσεις ποὺ δὲν ὑποδεικνύουν σταθερὲς τοῦ καβαϕικοῦ ϕαντασιακοῦ οἱ ὁποῖες, ὡστόσο, παρὰ τὴν ἀθωότητά τους ὡς πρωτολείων καὶ ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς ἀκριβεῖς λογοτεχνικές τους ὀϕειλές, ἐπιτρέπουν νὰ διαβλέψουμε τὴν ἐξέλιξη ἑνὸς ποιητικοῦ πνεύματος ποὺ βρίσκεται ἤδη σὲ ρήξη μὲ τὶς ἀναζητήσεις τοῦ καιροῦ του. ᾽Ανεξάρτητα ἀπὸ τὴν ἀξία ποὺ ἔχουν ὡς διασκευὲς προϋπαρχόντων προτύπων, οἱ τυχαῖες ἐμϕανίσεις τῆς Σϕίγγας καὶ τῆς Σαλώμης στὸ ἔργο τοῦ Καβάϕη συμπίπτουν μὲ τὸν ὁριστικὸ ἀποκλεισμὸ τῆς μορϕῆς τῆς μοιραίας γυναίκας ἀπὸ τὴν προσωπική του μυθολογία. ᾽

έκτακτη είδηση

Χρόνιου άλγους φέρων ιστός
των παθών του ελκυστής κι αιθεροβάμων
ονείρων υμένες τρύπησε
να χυθεί το μέλλον του με μιας.
Κρατώντας στα χέρια του τη νιότη
χτυπώντας ελαφρά με τέχνη περισσή
την υλική του ευδαιμονία με θράσος
διέρρηξε για πάντα τους δεσμούς
που τον κρατούσαν χρόνια υπό το άλγος.

Έφερε για χρόνια
την δραστική ουσία του εν υπνώσει
δίχως να προσπαθεί
χωρίς να θέλει να ενδώσει
στων αναγκών του τις προκλήσεις.
Έδεσε τα μάτια του σφιχτά
να περπατήσει ομαλά
και κάποια μέρα ήσυχα ν᾽ αποχωρήσει.

Τις νύχτες θυμάται χαρακτηριστικά
πως προσπαθούσε να πενθήσει
τα όνειρα του που έπνιγε αργά
και που για χρόνια πλέον είχε παρατήσει.

Είχε στα χέρια του άλλωστε μέλλον λαμπρό
που οι γιατροί απ᾽ την αρχή το είχαν φωτίσει
εκείνοι ήξεραν σαφώς τι θα έκαναν έναν ακόμα ιστό
που η Ιστορία είχε στα πόδια τους ευλαβικά ακουμπήσει.

Αισχύλου, ΠΕΡΣΕΣ
Διασκευή για τα παιδιά και νέους δημιουργούς (απόσπασμα)

Τα πρωτοβρόχια  έδειχναν πως είχε κιόλας μπει Σεπτέμβρης μήνας. Ολόκληρη όμως η πόλη ήταν βυθισμένη στη σιωπή, σαν κάτι να περίμενε, σαν κάτι να θρηνούσε. πάει, πέρασε και πολύς καιρός από τότε που οι πέρσες κίνησαν να κάνουν πόλεμο εναντίον της Ελλάδας. Ο πέρσης βασιλιάς Ξέρξης δεν έστειλε είδηση ούτε μια φορά για να καθησυχάσει τον λαό του.

Και νά τώρα που οι γέροντες φύλακες του παλατιού, στα Σούσα, άφησαν τις ψυχές τους να γεμίσουν τρόμο, καθώς αναλογίζονταν πως ο πόλεμος τους άδειασε τη χώρα από τη χαρά και τα νιάτα και τα πήρε μακριά, πέρα από το στενό γεφύρι της Έλλης στα ελληνικά πελάγη. Έφυγαν για να υπηρετήσουν πιστά τις φιλοδοξίες του νεαρού πέρση βασιλιά, του Ξέρξη.

— Ποιος όμως θνητός θα ξεφύγει από όσα η μοίρα ορίζει; σας λέω πως για όλα φταίει η Άτη. Εκείνη πάντα θολώνει το μυαλό των ανθρώπων και τους κάνει να θέλουν πράγματα πιο μεγάλα από τη μεγαλοσύνη των θεών. Να δείτε πως κακό ετούτη η σιωπή προμηνύει, είπε ο γεροντότερος από τους άρχοντες των περσών στους συμπατριώτες του και τους κάλεσε να συζητήσουν όλοι μαζί, για να βρουν από κοινού ποιος τάχα στον πόλεμο με τους Έλληνες έχει νικήσει και τι να κάνει ο δαρειογέννητος Ξέρξης στις άκρες του πελάγου με όλο τον περσικό στρατό. Δεν πρόλαβε όμως να αποτελειώσει το κάλεσμά του κι έφτασε η βασίλισσα των περσών Άτοσσα, σαν κάποιος άνεμος να της ψιθύρισε την αγωνία του γέροντα.

—Σε άκουσα κι ήρθα, γέροντα, απ’ τα ολόχρυσα παλάτια, όπου έζησα με τον άνδρα μου το δαρείο. την καρδιά μου
κάποια κρυφή έγνοια τη ματώνει κι έχω ανάγκη από τη σοφή τη συμβουλή σας. Έτσι μίλησε η βασίλισσα και ύστερα τους εξομολογήθηκε το βάρος της καρδιάς της:
— Φίλοι μου, το φόβο θα σας πω που την ψυχή μου λιώνει· είναι ο φόβος πως μέγας πλούτος κοντεύει να συντρίψει
την παλιά μας ευτυχία και να την κάνει σκόνη. Αυτός όλα τα ξεκίνησε και τα μυαλά του Ξέρξη συνεπήρε. Ο πλούτος πλούτο εζήτησε και πόλεμο μας δίνει. Οι γέροντες άκουσαν τη βασίλισσα να μιλά με τον πιο μεγάλο
πόνο και της ζήτησαν να τους εμπιστευθεί, ώστε κι εκείνοι να μπορέσουν να τη συμβουλέψουν με τη σοφή τους γνώμη. και πράγματι ήταν παράξενο εκείνο το νέο που η Άτοσσα είχε να τους εμπιστευθεί, ερχόταν από τον σιωπηλό κόσμο του Ύπνου.

`

Η σκέψη έχει
ηθική; Aπάντηση:
δεν έχει, μάλλον

*

στον Χάρη Β.

Θέλω μια τέχνη
που ανελέητα να
με ανατρέπει

*

Κάνε τον χρόνο
που έχασες στίχο,
και θα τον βρεις πάλι.

*

Ποίηση γράφεις
για να ξορκίσεις -ίσως-
την μοναξιά σου

*
στην Αριάδνη

Ο παράδεισος
αν μια βιβλιοθήκη,
τότε είμαι κει