Ένα από τα πολλά βραχύβια λογοτεχνικά περιοδικά του Μεσοπολέμου ήταν και αυτό που εξέδωσε ο Γιάννης Σκαρίμπας. Ο τίτλος που θα έδινε αρχικά ήταν «Ελληνικά Χρονικά», αλλά κατέληξε στα «Νεοελληνικά Σημειώματα». Από το πρώτο τεύχος μαθαίνουμε το γιατί:

«Τα “Νεοελληνικά Σημειώματα” ήταν να βγουν με τον τίτλο «Ελληνικά Χρονικά». Με το όνομ’ αυτό αναγγέλθηκαν, όταν, έξαφνα πληροφορηθήκαμε ότι ο τίτλος μας βρέθηκε στα χέρια ενός τρίτου! Τα κάμαμε λοιπόν «Νεοελληνικά Χρονικά». Ήταν περίπου το ίδιο […] Πληροφορηθήκαμε άξαφνα ότι και ο νέος τίτλος του περιοδικού μας «Νεοελληνικά Χρονικά» δεν είναι πάλι δικός μας! Είχε βρεθεί πάλι άξαφνα και πάλι στα χέρια ά λ λ ο υ τρίτου! Έχει μήπως απ’ τους αναγνώστες μας κανένας αντίρρηση; Τότε τα «Νεοελληνικά Χρονικά» όπως βρέθηκαν εκείνη τη στιγμή και τυπωμένα και έτοιμα, στάθηκαν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, είδαμε ότι και το περιεχόμενό τους δεν μας αντιπροσώπευε γνήσια. Είχαμε πλαστοποιηθεί, στην απόσταση. Τότε έμειναν τα καϋμένα στο ράφι!

Έτσι, αναγκαστήκαμε να τα κάμουμε τώρα «ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ» και, να κινήσωμε μόνοι. Ο χρόνος θα δείξει –και το έχει ίσως δείξει, περίου για μας- αν οι τίτλοι κάμνουν τα πράγματα, ή τα πράγματα τους τίτλους.

Κυκλοφόρησαν μόλις 5 τεύχη του περιοδικού από τον Μάιο έως τον Αύγουστο του 1937 (το τελευταίο ήταν διπλό τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου). Στα «Νεοελληνικά Σημειώματα» με τον υπότιτλο «Μηνιαία έκδοση ελέγχου κριτικής και μελέτης» ιδρυτής, ιδιοκτήτης, διευθυντής και υπεύθυνος όπως μαθαίνουμε από το εξώφυλλο του ήταν ο Γιάννης Σκαρίμπας. Το περιοδικό είχε ως έδρα τη Χαλκίδα και διευθυντής ύλης και επιμελητής εμφανιζόταν ο Γιάννης Φλιάσιος. Με αυτό συνεργάστηκαν διάφοροι λογοτέχνες, ανάμεσά τους ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Νίκος Παππάς, ο Γιώργος Κοτζιούλας, ο Ηλίας Ζιώγας.

Με εξαιρετικά ενδιαφέρον περιεχόμενο και την προσωπικότητα του Γιάννη Σκαρίμπα να αποτυπώνεται διάπλατα στις απολαυστικές σελίδες του, βρίσκει κανείς διάφορα σημεία (με την υπογραφή του ή χωρίς) που θα τον κάνουν να τσακίσει τη σελίδα ώστε να την ξαναβρίσκει εύκολα. Ένα από αυτά είναι και το παρακάτω¹:

Από το βιβλίο: Γ. Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

`

Κηφισιά, 28 Oκτωβρίου 1940

Ξυπνώ με τις καμπάνες που σημαίνουν την κήρυξη του πολέμου και τον πρώτο συναγερμό. Επιτέλους είμαστε μέσα! O ωραιότατος καιρός, οι καμπανοκρουσίες, κάποια κίνηση ιδιαίτερη, κάποια έξαψη που αισθάνουμαι αμέσως τριγύρω μου, στο σπίτι, στο δρόμο, στα άλλα σπίτια και στους κήπους, όλα αυτά προσδίδουν, από την πρώτη στιγμή, στην ημέρα που αρχίζει, μια όψη εορτάσιμη, πανηγυρική. Η πρώτη μου σκέψη είναι: «Το μεσημέρι το αργότερο θα έρθουν τα αεροπλάνα να μας βομβαρδίσουν».

Ξεκινώ για την Αθήνα νωρίτερα από τη συνηθισμένη μου ώρα. Στο δρόμο, ενώ πηγαίνω προς τον Πλάτανο να πάρω το λεωφορείο, με συνοδεύει μια γριά προσφυγίνα, μαγείρισσα σε κάποιο σπίτι όπως μου λέει, που τρέχει να πάει στον Πειραιά να δει τι γίνουνται τα παιδιά της. Είναι πανικόβλητη, μου μιλά για την καταστροφή της Σμύρνης, για τα πτώματα στους δρόμους.

Στο λεωφορείο διαβάζω την εφημερίδα μου και ξεχνιούμαι. Απάθειά μου. Oι επιβάτες μιλούν για τον πόλεμο με πολλή ψυχραιμία και κάποτε με ευθυμία.

Μετά τους Αμπελοκήπους, μπαίνοντας στην Αθήνα, αντικρίζω την πρώτη πολεμική εικόνα και αισθάνουμαι την πρώτη συγκίνηση της ημέρας. Μια στρατιωτική μονάδα φεύγει από τα Παραπήγματα. Oι στρατιώτες είναι άοπλοι. Είναι πολύ νέοι και καλά ντυμένοι. Τραγουδούν, γελούν και παίζουν φάπες, κάνουν σαν παιδιά που ξεκινούν για μια ευχάριστη εκδρομή. Μες στο λεωφορείο μου μια γυναίκα ξαφνικά αρχίζει και κλαίει με λυγμούς, μια άλλη κλαίει κρυφά, στρέφει το πρόσωπό της προς τα έξω για να μην τη δουν.

Φτάνω στο γραφείο, συζητώ με τον Αλέκο για τις εκκρεμείς υποθέσεις, ύστερα βγαίνω στην οδό Βουκουρεστίου. Παντού υπάρχει μια κίνηση ασυνήθιστη, αλλά τίποτα που να μοιάζει με φόβο. O κόσμος είναι γενναίος και εύθυμος, πηγαινοέρχεται στους δρόμους, συζητεί με θέρμη, αλλά χωρίς υπερβολική νευρικότητα.

Η εντέλεια της μετάφρασης δεν έγκειται απλά στη μορφολογική μεταφορά της αντίστοιχης επιλεγμένης λέξης, ούτε αρκείται σε μια αυστηρή απόδοση των εκφραστικών μέσων και εννοιών του πρωτοτύπου. Aυτή ενδημεί μέσα στο αισθητήριο των συναισθημάτων του μεταφραστή – όταν μάλιστα πρόκειται για ποιητικό κείμενο – ως ένστικτο που τον κατευθύνει, για να ανακαλύψει αρχικά τη μουσική του ποιήματος και ύστερα να διαφυλάξει την αισθητική του υφή, μεταμορφώνοντας όλες τις απεριόριστες λεκτικές εκφάνσεις σε μια πειθαρχημένη γλωσσοπλασία…

[ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟ]

(απόσπασμα)