Πρόλογος:  Νίκος Ξυδάκης, Επίμετρο: Γιώργος Ανδρέου

 

**********************************

Τι συμβαίνει με τον “Μεγάλο Ερωτικό”;

Πού οφείλεται άραγε αυτή η αξιοθαύμαστη αντοχή και επιδραστικότητά του μέσα στα χρόνια;

Πώς γίνεται να είναι ένα σταθερό και αξεπέραστο σημείο αναφοράς της ελληνικής μουσικής δημιουργίας στον 20ό αιώνα;

Ποια είναι η εξήγηση στο ότι οι νέοι άνθρωποι που ανακαλύπτουν τη δύναμη και τη γοητεία του συνεχώς πολλαπλασιάζονται αντί να μειώνονται;

Αυτό το βιβλίο θα επιχειρήσει να δώσει απαντήσεις σε τέτοια -και σε πολλά ακόμη- ερωτήματα. Για να το κάνει, θα προσπαθήσει να «εξετάσει» το έργο σε σχέση με τη συνολική μουσική εργασία του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και να το τοποθετήσει στον πραγματικό χρόνο που δημιουργήθηκε.

 

*******************************************

Πάθη από τον έρωτα (Γεώργιος Χορτάτζης)

Μοίρα κακή κι αντίδικη, τυραννισμένη μοίρα,
ποια πάθη από τον έρωτα, ποιες πίκρες δεν επήρα;

Στη δούλεψι κι εις τις καημούς μικρή περίσσια εμπήκα
τς αγάπης, κι όλα τα κακάκι οι παιδωμές μ’ ευρήκα•ν
μόνια μου με τον έρωτα πάσ’ ώραν επολέμου,
και κανενός δεν έδειχνα τα πάθη μου ποτέ μου.

Μα κείνος μάστορας καλός γιατί ήτον του πολέμου,
μέρα και νύκτα δυνατό πόλεμον έδιδέ μου,
κι ώρες γλυκύς μου εφαίνετο, κι ώρες πικρύς περίσσια,
κι ώρες στρατιώτης δυνατός, κι ώρες παιδάκιν ίσια.

Χίλια ακριβά τασσίματα μότασσε πάσα μέρα,
και χίλια μόκτιζε όμορφα περβόλια στον αέρα,
χίλιες ζουγράφιζε χαρές μέσα στο λογισμό μου
και χίλιες έδειχν’ ομορφιές πάντα των ομματιώ μου

Τόσον οπού μ’ ενίκησε, και δούλη απόμεινά του
και τσι καημένης μου καρδιάς την εξουσιά έδωκά του.

 

*

Ποιος είν’ τρελός από έρωτα; (Γιώργος Σαραντάρης)

 

Ποιος είν’ τρελός από έρωτα;
Ας κάνει λάκκους την αυγή.
να πάμε εκεί να πιούμε
την βροχή.

Μια που εμείς σε όποια
στέγη αράξουμε, σε όποια
αυλή, ο άνεμος χαλνάει
τον ουρανό, τα δέντρα
κι η στείρα γη
μέσα σε μας βουλιάζει.

 

 

 

 

*

«Έρωτα εσύ» ( Παντελής Πρεβελάκης)

Έρωτα εσύ, με περισσή
όταν λαβώνεις δύναμη,
μηδ’ όνομα καλό από σε
μηδ’ αρετή μπορεί να βγει.

Μα μετρημένα αν πορευτεί
η Κύπριδα, άλλη σαν αυτή
θεά δεν έχει νοστιμιά.

Ω δέσποινά μου, απάνου μου
με το χρυσό δοξάρι σου
μη ρίξεις την αφεύγατη
σαγίτα, που `χει την αιχμή
βαμμένη στην αποθυμιά.

 

 

********************************************************************

Ο Μεγάλος Ερωτικός με τα λόγια του Μάνου Χατζιδάκι

«Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι ένας λαϊκός θεός που ζει στη φαντασία μας απ’ τη στιγμή που γεννιόμαστε ίσαμε να πεθάνουμε, όμορφος, εφηβικός και αδιάκοπα ζωντανός.

Ο Μεγάλος Ερωτικός δεν φοράει γραφικά τοπικά ρούχα. Φοράει δικά του που συνθέτουν δύσκολους συνδυασμούς ήχων. Δεν περιέχει μηνύματα που εύκολα τα σβήνουν οι βροχές. Δεν αντιστέκεται.

Από άσματος άρχεσθαι και επί μελισμάτων αυτού και άδετε μετ’ εμού.

Η σειρά που ακολουθούν τα ποιήματα αυτά των Ελλήνων ποιητών σχηματίζει έναν αδιάσπαστο κύκλο τραγουδιών, μια λειτουργία για τον Μεγάλο Ερωτικό – κάτι σαν τους εσπερινούς Αγίων σ’ ερημοκλήσια μακρινά με τη συμμετοχή φανταστικών αγγέλων, εραστών, παρθένων και εφήβων. Είναι μια λιτανεία περίεργη, όμως και τόσο φυσική, στην εσωτερική κι απόκρυφη ζωή μας.

Προσπάθησα να δημιουργήσω απλά τραγούδια αλλά όχι κι εύκολα. Γι’ αυτό διάλεξα με προσοχή τους τραγουδιστές που θα τα ερμήνευαν. Και πρώτα η Φλέρυ Νταντωνάκη, με πάθος, σπάνια φωνή κι εσωτερική ένταση και ο Δημήτρης Ψαριανός, απέριττος, νεανικός και γνήσι λαϊκός. Και οι δυο τους τραγουδώντας στον Μεγάλο Ερωτικό νομίζω ότι δίνουν μαθήματα ήθους, αλήθειας και μαγείας στο λαϊκό τραγούδι…» (Απόσπασμα) Μάνος Χατζιδάκις, Αθήνα, 28 Νοεμβρίου 1972.

Ένα βιβλίο που ζωντανεύει μια ολόκληρη εποχή, ένα βιβλίο που ζωντανεύει με τον καλύτερο τρόπο έναν δίσκο που δικαίως αντέχει στον χρόνο και μέσα στις σελίδες του γίνονται ξεκάθαροι οι λόγοι που αυτή η μουσική συνεχίζει όχι μόνο να έχει λόγο ύπαρξης αλλά και να εμπνέει. Με καλοδουλεμένη συνοχή και πλοκή το βιβλίο διαβάζεται και ως λογοτεχνικό έργο, συνδυάζοντας με μοναδική τέχνη δύο μεγάλα πάθη, την αγάπη για την μουσική και τα βιβλία. Και βέβαια διαβάζεται με συνοδεία τα τραγούδια του δίσκου ως ιδανική υπόκρουση.

 

 

 

 

από Σπύρος Αραβανής
2 Σχόλια